สิทธิพลเมืองกับความยากจน
นิตยสารทางอีศาน ปีที่ ๓ ฉบับที่ ๓๐
ประจำเดือนตุลาคม ๒๕๕๗
เขียนถึงปัญหาความยากจนมานมนานแล้ว แต่ก็ยังต้องยํ้าเตือนกันอีกบ่อย ๆ เพราะเรื่องนี้คือปัญหาสำคัญที่สุดของประเทศ…มิใช่หรือ
เรามีประเทศ มีการปกครอง ก็เพื่อทำให้พลเมืองมีคุณภาพชีวิตที่ดี กินดีอยู่ดี มีความสุข
“รัฐ” ต้องดูแลทำให้สำเร็จ
ถ้า “รัฐ” ไม่ทำหน้าที่เหล่านี้ให้ดี ก็ไม่รู้จะมี “รัฐ” เอาไว้ทำไม !
รัฐที่เลวร้ายนั้น รู้จักแต่ใช้อำนาจปราบปรามประชาชน ไม่เคยคิดสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้บังเกิดแก่พลเมือง
ปัญหาความยากจนนั้น รัฐมักมองว่ามันเป็นปัญหาด้านเศรษฐกิจไม่เกี่ยวกับด้านอื่น ๆ เช่นสิทธิมนุษยชน
แต่ในทางเป็นจริง ความยากจนเป็นทั้งผลและเหตุของการละเมิดสิทธิมนุษยชน
การแก้ไขปัญหาความยากจนจึงต้องใส่ใจกับการละเมิดสิทธิมนุษยชน อันเป็นต้นเหตุหนึ่งของความยากจนด้วย
ปัญหาสิทธิมนุษยชนนั้น มักจะมองกันแต่ด้านสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ละเลยด้านสิทธิทางเศรษฐกิจ สิทธิทางสังคม และสิทธิทางวัฒนธรรมไป
สิทธิทางเศรษฐกิจ คือสิทธิในการมีงานทำ สิทธิในการประกอบอาชีพ สิทธิในการได้รับค่าจ้างและราคาผลผลิตเป็นธรรม สิทธิได้รับการจัดสรรสถานที่ให้ประกอบอาชีพ สิทธิได้รับหลักประกันการมีมาตรฐานชีวิตอย่างพอเพียง สิทธิการมีที่อยู่อาศัย สิทธิมีอาหารกินอย่างเต็มอิ่ม ฯลฯ
สิทธิทางสังคม คือสิทธิได้รับการประกันสุขภาพได้รับเงินบำเหน็จบำนาญเลี้ยงตัวยามชรา สิทธิในการเลือกคู่ครอง สิทธิได้รับการรักษาพยาบาลและการมียาราคาถูก สิทธิของแม่ลูกอ่อนในการได้รับสวัสดิการ สิทธิของเด็ก ผู้หญิงและคนพิการ สิทธิไม่ถูกเลือกปฏิบัติอันเนื่องมาจากความแตกต่างด้านความเชื่อด้านการเมือง ศาสนา เชื้อชาติ อายุ เพศ ผิว ฯลฯ
สิทธิทางวัฒนธรรม คือสิทธิในการได้รับการศึกษา สิทธิในการแต่งกายตามวิถีชาติพันธุ์ สิทธิในการปฏิบัติตามประเพณีและความเชื่อ สิทธิในการมีสถานที่พักผ่อนหย่อนใจสาธารณะ สิทธิในการมีศูนย์ศิลปวัฒนธรรม การบันเทิงและกีฬา ฯลฯ
รัฐมีพันธกิจและพันธกรณีในการจัดสรรงบประมาณให้เพียงพอในการปกป้อง คุ้มครอง และจัดให้สิทธิทั้งหมดเกิดขึ้นในสังคม
รัฐบาลใดยังจัดสิทธิเหล่านี้ให้เกิดเป็นจริงขึ้นไม่ได้ทั้งหมด ก็ย่อมจะถูกเรียกร้อง ถูกวิจารณ์ ซึ่งหากรัฐบาลไม่ใส่ใจคำเรียกร้อง หรือกระทั่งละเมิดสิทธิเหล่านั้นเสียเอง เสียงวิจารณ์เสียงคัดค้านก็ย่อมจะแรงขึ้น
สิทธิมนุษยชนทั้งห้าด้าน คือสิทธิพลเมือง สิทธิทางการเมือง สิทธิทางเศรษฐกิจ สิทธิทางสังคม และสิทธิทางวัฒนธรรม สรุปรวมเรียกว่าสิทธิในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ หรือจะเรียกอีกอย่างว่า สิทธิในการไม่ถูกทำให้เป็นคนจนก็ได้ เพราะความจนเป็นสิ่งที่ทำให้ศักดิ์ศรีของมนุษย์ถูกลดทอน
การแก้ไขปัญหาความยากจน ต้องมอบสิทธิทั้งหมดข้างต้นนี้ มิใช่ให้สิทธิเพียงบางด้าน เช่น ให้สิทธิการเมือง ไปเลือกตั้งตามวาระ แต่ไม่ให้สิทธิทางเศรษฐกิจ และการให้สิทธิทั้งหมดดังกล่าวก็ต้องให้กับประชาชนอย่างทัดเทียมกัน ประเทศจึงจะพ้นจากความยากจนได้อย่างแท้จริง
