ศิลปวัฒนธรรม – ประวัติศาสตร์

บอนเตียสเรย หรือบันทายสรี เป็นปราสาทหินในกัมพูชา ที่ได้รับสมญานามว่าเป็น “รัตนชาติที่แท้ของศิลปะเขมร” (The True Gem of Khmer Architecture) เพราะเป็นปราสาทหลังเล็กๆ แต่จำหลักลายวิจิตรตระการตา จัดเป็นงานประติมากรรมแบบ “นูนสูง”

สถานีรถไฟบ้านปิน สถานีรถไฟขนาดเล็กระดับอำเภอ แต่โดดเด่นด้วยรูปทรงสไตล์ “เฟรมเฮ้าส์” แบบบาวาเรียน (BavarianTimber Frame House) ซึ่งเป็นที่นิยมมากในแคว้นบาวาเรียของเยอรมัน ผสมผสานเข้ากับเรือนปั้นหยาแบบไทย ๆ

น้ำคือชีวิต...เป็นคำพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ที่ล่วงลับไปแล้ว รับสั่งเมื่อวันที่ ๑๗ มีนาคม ๒๕๒๙ ว่าหลักสำคัญต้องมีน้ำไว้บริโภค น้ำใช้น้ำเพื่อการเพาะปลูกเพราะว่าชีวิตที่อยู่นั่น ถ้ามีน้ำอยู่ได้ ถ้าไม่มีน้ำคนอยู่ไม่ได้

หนังฮอลลีวูดนี้ใช้เสื้อผ้าย้อมครามทั้งเรื่องจะเห็นนักแสดงหลัก ๆ ทุกคนแต่งตัวด้วยผ้าย้อมคราม เป็นผ้าจากจังหวัดสกลนคร ด้วยเหตุผลว่านอกจากสวยงามแบบคลาสสิกแล้ว ยังเป็นสีสันที่สะท้อนความ “โบราณและอมตะ”

ในพิพิธภัณฑ์บ้านไทย จิม ทอมป์สัน มีศิลปวัตถุไม้แกะสลักชิ้นไม่ใหญ่สะดุดตาเป็นรูป “เทพนม” สำหรับชาวไทยแล้วประติมากรรม,ปูนปั้น, ลายประดับตกแต่งอาคาร รูป “เทพพนม” นั้น ชาวไทยพบเห็นอยู่ทั่วไปแทบจะทุกหนทุกแห่ง จากศาลพระภูมิในบ้าน, วัด, ราชวัง ฯลฯ

คนไทยรู้จัก “สิลิพอน” มาตั้งแต่ปี ๒๕๕๘ เมื่อเธอ Cover เพลง “แก้วรอพี่” ของพุ่มพวง ดวงจันทร์ เผยแพร่ทางช่องยูทูป Una studio จนมียอดวิวทะลุหลักล้าน แถมสื่อโซเชียลไทยยังหยิบมาเล่นข่าวกันครึกโครม นอกจากนี้ สิลิพอนยัง Cover เพลงดัง ๆ ของลาวอีกหลายสิบเพลง

ปาทลักษณะนิทาน หรือเรื่องราวของการประทับรอยพระพุทธบาทในดินแดนลุ่มแม่น้ำโขง เป็นสาระสำคัญหนึ่งที่ปรากฏอยู่ในตำนานอุรังคธาตุ ดังนั้น แนวคิดเรื่องรอยพระพุทธบาท จึงเป็นแนวคิดสำคัญที่มีอิทธิพลต่อการแต่งตำนานอุรังคธาตุ

แทบทุกครั้งที่หน้าประวัติศาสตร์ไทยมักจบลงที่การเสียกรุงศรีอยุธยาให้กับพม่า อย่างไม่สามารถจะเปลี่ยนแปลงได้ แต่ครั้งนี้คือการได้มาไกลกว่าเดิมตามเส้นทางสองขาของเชลยศึก...ดิฉันได้มามัณฑเลย์สองครั้ง สิ่งที่น่าประทับใจของสถานที่นี้คือ วัฒนธรรมที่เป็นรากเหง้าในวิถีชีวิต...

แคนเก่าสุดอายุราว ๒๕๐๐ มีหลักฐานจากลายเส้นบนเครื่องมือสำริด พบฝังรวมกับศพที่เวียดนามและที่อื่น เช่น มณฑลยูนนานทางภาคใต้ของจีน และหมอแคนยุคแรกเป็นหญิง เพราะผู้หญิงเป็นเจ้าของงานศิลปะและวัฒนธรรมทั้งมวล รวมถึงหมอลำกับหมอฟ้อนก็เป็นผู้หญิง

ขัวหลวง เส้นทางสู่เมืองฟ้าพญาแถน ปรัมปราคติว่าด้วยจักรวาลทัศน์ของคนตั้งแต่ครั้งบรรพกาล ที่แบ่งจักรวาลเป็นสองส่วน คือ เมืองฟ้าและเมืองลุ่ม อันเป็นความเชื่อเก่าแก่ของชาวอุษาคเนย์

นานมาแล้วมีคณะครูได้พาเด็ก ๆ ใน ๓ จังหวัดชายแดนใต้กลุ่มหนึ่ง มาพบลุง “ลาว คำหอม” ที่ไร่ธารเกษม เด็ก ๆ วิ่งเล่นกันอย่างสนุกสนาน ส่งเสียงกรี๊ดกร๊าดตามประสาเด็ก แต่เมื่อเวลาจะจากกันเด็ก ๆ ไม่อยากไป มีเด็กคนหนึ่งเข้ามากอดลุงแล้วร้องไห้บอกว่า “หนูไม่อยากกลับบ้าน หนูอยากอยู่กับคุณตาทีนี่” สะเทือนใจผู้ได้ยิน โถ! บ้านหนูผู้ใหญ่เขาห้ามไม่ให้ออกไปวิ่งเล่นนอกบ้านอย่างเสรีซินะ

ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช ให้คำตอบไว้ดังนี้ ได้เคยตั้งปัญหามาแล้วในบทก่อนว่า พระพุทธเจ้าเสวยข้าวอย่างที่เรากินกันอยู่ในเมืองไทยหรือข้าวอะไร ที่ตั้งปัญหาเช่นนี้ก็แพราะได้พยายามค้นดูในพระไตรปิฎกและอรรถกถาฎีกาแล้วไม่พบคำที่แปลว่า ข้าวจ้าวหรือข้าวเหนียว อย่างที่ฝรั่งเรียกว่า Rice อันแน่นอนสักคำเดียว

ข้าพเจ้าพบว่า วัฒนธรรมไท(ทั้งหมด) ก่อนรู้จักพุทธพราหมณ์ สรุปรวบยอดได้ 5 คำ ข้าว ผี ขวัน(ขวัญ) แถน เงือก, ข้าว : การผลิตข้าวกำหนดให้เกิดพิธีกรรมต่าง ๆ ในรอบ 12 เดือน เป็นประเพณีสืบมา, ผี : คือระเบียบโลกที่คนต้องเคารพ