นวนิยาย, เรื่องสั้น

“วันนี้ใช้อาวุธปืนล่าเมืองขึ้น ดาบนี้จะสู้ปืนได้หรือครู?” จารย์แก้วถาม “สมัยปู่สังกะสา ย่าสังกะสี มือกำดาบออกต้านผู้รุกราน สมัยนี้มือถือปืนรุกรานเข้ามา เป็นผีซ้ำด้ำพลอย สุดจะหยั่งความคิดคน เมืองญวน เมืองเขมรมันก็เอาไปแล้ว ดินแดนข่ามันก็รุกเข้ามาทุกวัน แล้วเอ็งยังจะคิดว่าพอจะสู้พวกมันได้มั้ย?”

เมื่อจารย์บุญจารย์แก้วจะขอเป็นศิษย์ครูเพียกมมะแดง ทั้งสองก็จัดทำขันหมากเบ็งใส่คายขึ้น ขันนี้ทำจากใบกล้วย นำมาตัดและเย็บ ขึ้นเพื่อใส่เครื่องเบญจ์ มีดอกไม้ห้าดอก ธูปห้าดอก เทียนห้าเล่ม ข้าวตอกแตกห้าจอก เงินห้าเหรียญสตางค์แดง ครั้นแล้วเขาก็เย็บซวยเป็นรูปปากกว้างก้นแหลม นำดอกไม้และเทียนเพื่อใช้สักการะคุณครูเหน็บลงไปในซวยนั้น เมื่ออาบน้ำชำระสะสรงสะอาดแล้วจารย์ทั้งสองก็นุ่งผ้า โสร่งผืนใหม่เอาผ้าแพรอีโป้พาดเฉียงบ่า ต่างถือเอาขันหมากเบ็งขึ้นไปกราบครูขอเป็นศิษย์ต่อไป เมื่อครูรับศิษย์แล้วก้มกราบอีกครั้ง เป็นอันเสร็จพิธี