ถ้าพี่น้องชาวอีสานตามไม่ทันการเปลี่ยนแปลงของโลก และขายที่ดินเหมือนกับที่กำลังขายกันวันหนึ่งข้างหน้า ลูกหลานเราจะเป็นเพียงแรงงานที่เขาจ้างไปทำไร่ทำนาในที่ดินที่เคยเป็นของพ่อแม่บรรพบุรุษ วันนั้นไม่ต้องพูดกันเรื่องประชาธิปไตยอีกแล้ว เพราะประชาธิปไตยคือประชาชนปกครองตนเอง

"ไน" ลักษณะเป็นวงกลม ติดตั้งอยู่ระหว่างขาสองอันที่ทำจากไม้เนื้อแข็ง มีเหล็กสอดสำหรับหมุนวงล้อ ส่วนขานั้นติดตั้งอยู่บนฐานซึ่งทำจากไม้เนื้อแข็ง ยาวประมาณ ๓๐ นิ้ว ส่วนปลายของฐานมีเหล็กไนสอดอยู่ โดยโผล่เหล็กไนออกมาไว้สำหรับเป็นที่สวมหลอดไม้ไผ่ที่ทำเป็นที่กรอด้ายจากวงล้อมีสายพานทำด้วยเชือกโยงมาหมุนเหล็กไน

สภาพสวยงามสดใสในธรรมชาติ ในแง่ของเศรษฐกิจและการเมืองมองว่าเป็นสิ่งที่เปล่าประโยชน์ จะต้องทำให้มีมูลค่าขึ้นมา เพื่อดลบันดาลให้ตัวเลขศักดิ์สิทธิ์นั้นอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานสากล อะไรจะศักดิ์สิทธิ์เท่าตัวเลขแห่งบันดาลบ่งชี้ความเชื่อสำเร็จรูปอย่าง GDP ได้อีกเล่า นั่นคือมาตรฐานที่ใครมิอาจจะทำลายลงได้เพราะความสงบสุขทางใจ

คนอีสาน บางทีเรียกชาวอีสาน มีหลักแหล่งอยู่ฝั่งขวาแม่น้ำโขง ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยอีสานเป็นชื่อเรียกพื้นที่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยที่มีกรุงเทพฯ เป็นศูนย์กลาง

ฟ้าหมาดฝนหม่นแดดก่อนเที่ยงวันนั้นผมเลี้ยวรถเข้าไปใน "โรงงานอุตสาหกรรมน้ำยาง ยะลา จำกัด" ผมเคยมาครั้งหนึ่งแล้วเมื่อเดือนก่อน ครั้งนี้จึงเปิดกระจกยิ้มบอกยามที่เฝ้าประตูโรงงานเพื่อความสะดวกโยธินว่า "สิเข้าไปหาซื้อจิ๊หรีดเด้อ"