๑๕๐ ปีชาตกาล พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต บุคคลสำคัญของโลก นิตยสาร “ทางอีศาน” ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๙๔ ประจำเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๖๓ เรื่องเด่นในฉบับ • งานนิทรรศการเฉลิมฉลองวาระครบ ๑๕๐ ปีชาตกาล ของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต โดย กรมการศาสนา • กองทัพธรรมสายพระอาจารย์มั่น ภูริทัตตเถระ กับการสืบสานอุดมการณ์โพธิญาณ โดย ดร.ธันวา ใจเที่ยง • ตามรอยจาริกหลวงปู่มั่น จากอีสานสู่ล้านนา โดย ธีรภาพ โลหิตกุล • ศ.ดร.ระวี ภาวิไล ที่ผมรู้จัก ผู้ผสานธรรมะกับธรรมชาติ โดย รศ.ดร.เสรี พงศ์พิศ • On Mind Diary : บันทึกภายในใจ ของจารุวรรณ สวัสดี โดย นงค์ลักษณ์ เหล่าวอ บัทเลอร์ • ขี้เหล็ก : ฮ่วมพาแลงกินแกงต่างหม้อ โดย "หลานเหลียน"

กิจกรรมครั้งนี้มี “ซัน” กับ “เทอด” ดูแลเรื่องดนตรีพื้นบ้านอีสาน “นัด” เป็นวิทยากรสอนฟ้อนรำ เยาวชนมาจาก ๔ โรงเรียน มีพื้นฐานมาบ้าง แต่ต้องปรับตั้งแต่พื้นฐานทักษะการใช้เครื่องดนตรี ความแม่นเรื่องโน้ต เรื่องคีย์ จังหวะ ความละเอียดและลีลา ที่สำคัญต้องมีความมุ่งมั่นและตั้งใจ

วัดทุ่งสนุ่นรัตนาราม นับตั้งแต่ พระมหาอภิชาติ กิตฺติวรญฺญู เป็นเจ้าอาวาส เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๗ เป็นต้นมา ท่านได้พัฒนาวัดและพัฒนาคนไปพร้อม ๆ กัน ถึงพื้นที่แห่งนี้มีความหลากหลายทางเชื้อชาติ เผ่าพันธุ์ และทัศนคติที่อาจจะเห็นต่างกันบ้าง แต่ท่านก็ได้ใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนากับศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านมาเป็นตัวสื่อกลางเชื่อมความหลากหลายทางเชื้อชาติ เผ่าพันธุ์ ให้รวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันได้อย่างน่าอัศจรรย์ โดยจะเห็นได้จากเวลาที่วัดทุ่งสนุ่นรัตนารามจัดงานประเพณีบุญต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นประเพณีไทยหรือประเพณีอีสาน ต่างก็ได้รับความสนใจจากประชาชนเข้าร่วมงานเป็นจำนวนมาก

วัดทุ่งสนุ่นรัตนาราม เป็นวัดราษฎร์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีเนื้อที่ ๒๗ ไร่ ๒ งาน ๓๖ ตารางวา ตั้งอยู่ที่ บ้านทุ่งสนุ่น หมู่ที่ ๔ ตำบลระหาน อำเภอบึงสามัคคี จังหวัดกำแพงเพชร เริ่มสร้างวัดเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๒ โดยชาวบ้านซึ่งมีเชื้อสายลาวครั่ง และลาวเวียง ได้อพยพโยกย้ายถิ่นฐานจากจังหวัดนครปฐม และ จังหวัดราชบุรี มาจับจองที่ดินเพื่อทำมาหากินที่บริเวณอำเภอขาณุวรลักษบุรี ซึ่งในขณะนั้นบริเวณนี้ยังเป็นป่าดงดิบเต็มไปด้วยสัตว์ป่า อุดมสมบูรณ์ด้วยแหล่งน้ำ และมีต้นสนุ่น (ใคร้นุ่น) เกิดอยู่เต็มท้องทุ่งนา ชาวบ้านจึงเรียกขานบ้านตนเองว่า บ้านทุ่งสนุ่น และหลังจากนั้นไม่นานชาวอีสาน จากจังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดขอนแก่นก็อพยพมาสมทบกันอยู่เพิ่มเติมอีก จากนั้นจึงมีคนไทยเชื้อสายจีนเดินทางมาค้าขายทีหลัง

สีแดงเริงร่าแห่งดอกจานยามบานตระการมีพลังร้อนแรงจนฝรั่งตั้งฉายาว่า “เปลวไฟในพนา” - frame of the forest แต่ชาวภารตะเปรียบเปรยได้งดงามไพเราะกว่าว่า ดอกจานคือ “กามเทวนะขา – เล็บ (แดง) แห่งกามเทพ” เจาะดวงใจผู้มีรัก...

เรื่องอาหารการกินคนอีสานเรียกว่า แนวอยู่แนวกิน รสนิยมการกินของคนเราแตกต่างกันไปตามแต่วัตถุดิบตามธรรมชาติของแต่ละพื้นที่ อาหารตามธรรมชาติบางอย่างหากินได้เฉพาะฤดูกาล ปีหนึ่งอาจได้กินครั้งเดียว เช่น อึ่ง แมงกินูน กิโป่ม ฯลฯ คำเปรียบเปรยของคนอีสานที่ว่า “ของแซบอยู่กับผู้มัก” แล้วแต่รสนิยมเก่าแก่แต่โบราณมา อาหารการกินของคนภาคไหน ๆ ก็คงเหมือนกัน แล้วแต่ใครจะมีวัตถุดิบ พืชพันธุ์ธัญญาหารตามถิ่นที่มี