นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 117
นิตยสาร “ทางอีศาน” ปีที่ ๑๐ ฉบับที่ ๑๑๗ ประจำเดือนมกราคม ๒๕๖๕
" ชื่นสดใส สุขี สวัสดีปีใหม่ "
ภาพปก : เพลิง วัตสาร
หมาน้อย มหัศจรรย์อาหารเป็นยา
มกราคม 17, 2022
นิตยสารทางอีศาน ฉบับปัจจุบัน
เรื่องเด่น
{"page-item-id":"box1_2","title-type":"left","title":"\u0e40\u0e23\u0e37\u0e48\u0e2d\u0e07\u0e40\u0e14\u0e48\u0e19","title-background":"","title-link":"","category":"","tag":"%e0%b8%97%e0%b8%b2%e0%b8%87%e0%b8%ad%e0%b8%b5%e0%b8%a8%e0%b8%b2%e0%b8%99117","num-fetch":"4","blog-style":"blog-widget-large","with-feature":"enable","with-tag":"disable","blog-size":"3","blog-layout":"carousel","num-excerpt":"0","thumbnail-size":"post-widget-left-featured","feature-thumbnail-size":"medium","orderby":"date","order":"desc","offset":"","pagination":"disable","enable-sticky":"disable","margin-bottom":"0","carousel":true,"carousel-class":" newsstand-blog-ajax "}
ข่าวเด่น / บทความล่าสุด
กินสาหร่าย กินพลังงาน
เคยกินสาหร่ายไหมครับ ทําไมจะไม่เคยใส่ในแกงจืดไง ยำสาหร่ายแบบญี่ปุ่นก็อร่อยดีนะ ส่วนข้าวห่อสาหร่ายนั้นก็ไม่ใช่ของแปลกสำหรับคนไทยใน พ.ศ.นี้แล้ว อ้อ เห็นเขาว่าน้ำซุปแบบญี่ปุ่นก็ปรุงจากปลาแห้งกับสาหร่ายที่ชื่อ “คอมบุ”
ซื่นสดใส สุขี สวัสดีปีใหม่
วงปีสมมุติเวลาร่วมกันของคนของโลกเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งปี เวลาชั่วชีวิตของคนคนหนึ่งสั้นนักเมื่อเทียบกับประวัติศาสตร์มนุษยชาติและห้วงแห่งกาลเวลา
ปิดเล่ม รำลึก สนั่น ชูสกุล
ไม่อยากมีบทกวีบทเศร้า
เขียนคำเล่าคำลาอาลัยหลาย
ครั้นถึงคราวเพื่อนรักต้องจากตาย
ฟุ้งกระจายละอองเศร้าเหมือนยาวนาน
ติดตามเรา
จากใจทางอีศาน
ซื่นสดใส สุขี สวัสดีปีใหม่
วงปีสมมุติเวลาร่วมกันของคนของโลกเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งปี เวลาชั่วชีวิตของคนคนหนึ่งสั้นนักเมื่อเทียบกับประวัติศาสตร์มนุษยชาติและห้วงแห่งกาลเวลา
จากใจชาว “ทางอีศาน”
สนั่น ชูสกุล ได้รับการปลูกฝังให้รักชาติรักประชาชนตั้งแต่อยู่ในรั้วมหาวิทยาลัย แล้วตัดสินใจเลือกใช้ชีวิตและสร้างครอบครัว ท่ามกลางการต่อสู้เพื่อสิทธิเพื่อปากท้องของประชาชนคนรากหญ้า พร้อมกับฝึกทักษะงานด้านวรรณศิลป์จนชำนาญ ผลงานเขียนทุกประเภทของเขาสามารถถ่ายทอดเรื่องราวต่าง ๆ ออกมาได้อย่างถึงเลือดถึงเนื้อ เข้าถึงจิตวิญญาณและมีพลังความใฝ่ฝัน โดยเฉพาะงานสารคดีช่วงสุดท้ายเมื่อเขากลับจากไปตระเวนศึกษาดูงานที่ต่างประเทศ
ปิดเล่ม ทางอีศาน ๑๑๕
“…เรามีความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ และสังคม และการจัดสรรทรัพยากรอย่างมหาศาล ท่านทราบไหมครับว่า ๕๐ ปีที่แล้ว ตอนเริ่มแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ถ้าเราแบ่งคนไทยเป็น ๕ กลุ่ม กลุ่มละ ๒๐% คนจนที่สุดของประเทศไทยในปี ๒๕๐๔ เมื่อเริ่มแผนพัฒนาเศรษฐกิจฉบับที่ ๑ นั้น เป็นเจ้าของรายได้ประชาชาติ ๔% คนรวยที่สุดอยู่ด้านบน ๒๐% ของประเทศนั้นเป็นเจ้าของรายได้ประชาชาติเกือบ ๖๐%
ธรรมนูญประชาชน
เนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ของประเทศ ไทย นับวันยิ่งมีรายได้ลดน้อยลง แต่หนี้สินกลับพอกพูน สังคมเต็มไปด้วยอภิสิทธิ์อิทธิพล เศรษฐกิจถูกผูกขาด ข้ารัฐการไร้คุณภาพขาดคุณธรรม ระบบเผด็จการครองเมืองมายาวนาน ทั้งมหาอำนาจต่างแย่งยื้อกันเข้าครอบงำยิ่งขึ้น จึงนำเสนอ “ธรรมนูญประชาชน” เพื่อต้านยัน รุกคืน สร้างความกินดีมีสุข และความเจริญรุ่งเรือง
ปิดเล่ม ทางอีศาน ๑๑๔
คุณชุมพร ทุมไมย, คุณวิชัย เกศศรีพงษ์ศา ตั้งแต่คุณเสียสละชีวิตไปจนถึงวันนี้ สภาพสังคมไทย เหตุการณ์บ้านเมืองของเฮาและของโลกมนุษย์เปลี่ยนแปลงไปหลาย พวกเฮามีเรื่องสิส่อ*คุณเด้
ชุมพร ทุมไมย วิชัย เกศศรีพงษ์ศา
สังคมไทย การขัดแย้งทางความคิดมีความผิดถึงตายมีมานานแล้ว และนับวันจะมากหลากหลายวิธียิ่งขึ้น เพราะการสำนึกถึงสิทธิ์ความเป็นมนุษย์ของตนและเคารพคนอื่นยังไม่หนักแน่น ระดับทางวัฒนธรรมและการตื่นรู้ทางการเมืองยังไม่พัฒนาก้าวหน้า ส่งผลให้ผู้มีอภิสิทธิ์อิทธิพลเต็มบ้านเมือง คนเล็กคนน้อยยังสยบยอมและยังคงยากไร้
ศิลปวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
X – สมัย (๑)
เมื่อสมัยเรียนในระดับชั้นป.โท จำาได้ว่ามีอยู่ชั่วโมงหนึ่งที่อาจารย์ท่านถามนิสิตวัยห่ามในห้องว่า “ในห้องนี้มีคน Gen ไหนกันบ้าง” “Y ค่ะอาจารย์” เสียงสาวน้อยที่สุดในห้องตอบด้วยน้ำเสียงสนิทสนม “ก็น่าจะมีคนเดียว ส่วนมากก็จะเป็น X เนาะ” อาจารย์ท่านยิ้ม ๆ
ตํานานพื้นบ้านในฐานะหลักฐานประวัติศาสตร์สองฝั่งโขง (๒)
ตํานานฝ่ายเมืองที่บันทึกความสํานึกของชาวอีสานและล้านช้างที่เข้าใจความเป็นมาของเผ่าพันธุ์ การสร้างสรรพสิ่งต่าง ๆ ในจักรวาล ตํานานของอีสานและล้านช้างที่ให้ทัศนะเด่นชัด ในเนื้อหาดังกล่าวที่เด่น ๆ มี๔ เรื่องด้วยกัน (อาจจะมีมากกว่านี้แต่ยังสํารวจไม่พบ) คือ (๑) ปฐมมูล (๒) ปฐมกัป หรือตํานานเจ้าแม่โพสพ (๓) นิทานเรื่องขุนบรม (๔) มหากาพย์เรื่องท้าวฮุ่ง (พระยาเจื๋อง)
สนั่น ชูสกุล นักรบวัฒนธรรมผู้พลีชีพกลางสนามรบ (๒)
ดร.เสรี พงศ์พิศ ได้แสดงตัวอย่างรากลึกทางวัฒนธรรมที่บรรพชนสร้างไว้
“การรุกเข้าไปในชุมชนเป็นไปในหลายรูปแบบ ถ้าเปรียบกับธุรกิจ นายทุนใช้ทั้งไม้แข็งไม้นวม ใช้การครอบงําแบบซื้อตัว ซื้อที่ ซื้อความรู้ความสามารถของชาวบ้าน ผู้นำชุมชน ที่เป็นอุปสรรคต่อการ ‘ฮุบ’ ที่ดิน การผูกขาดพันธุกรรม ทำลายความหลากหลาย ทําลายพันธุ์พืชพื้นบ้าน โดยการซื้อที่ดินที่ปลูกพืชเหล่านี้ก็มี แล้วให้เจ้าของที่ดินมาทํางานด้วยค่าแรงที่ไม่อาจปฏิเสธได้
สนั่น ชูสกุล นักรบวัฒนธรรมผู้เสียสละกลางสนามรบ
“ความรู้เรื่องระบบนิเวศอยู่กับชาวบ้าน ในน่านน้ำมีปลากี่ชนิดเขารู้จักและนับให้คุณฟังได้หมด รู้นิสัยของปลา รู้ว่ามันวางไข่เดือนอะไร วางไข่ที่ไหน เดือนไหนมันอยู่ที่ไหน หากินน้ำลึกหรือน้ำตื้น รู้หมด แล้วถ้าจะจับมันจะต้องมีเครื่องมือชนิดไหนเขาก็รู้ จับอย่างไรไม่เป็นการล้างผลาญเขาก็รู้ก็ทำ เขาหวงแหนและมีกุศโลบายในการดูแลให้มีอยู่มีกินถึงลูกถึงหลาน เขามีพิธีแสดงความรักความกตัญญูต่อธรรมชาติ ทั้งตาแฮก ปู่ตา แม่คงคา แม่ธรณี แม่ย่าเพีย มเหศักดิ์หลักเมือง
จะ นะ ชะ นะ
ธัมมะต้องชนะ ดั่งจะนะต้องมีชัย
ธรรมชาตินั้นยิ่งใหญ่ จักรวาลจัดสรรมา
มนต์เพลงอีศาน
“เดอะหมา มาแล้ว”
ผลงานเพลงวง “หมาเก้าหาง” ยุคใหม่ สไตล์อีศาน คลาสสิก ทางทีมงาน ขอขอบคุณทุกๆ ท่านที่ให้ความอนุเคราะห์ในการสร้างสรรค์งานวีดีโอชิ้นนี้ เป็นอย่างสูงครับผม
“ทางสั่น” Thang – sun
“ทางสั่น” การบรรเลงดนตรีนั้น มีหลักหนึ่งที่จะทำให้นักดนตรีปรับเปลี่ยนในมุมมองอะไรได้ทุกๆ อย่าง แต่ไม่ทิ้ง “หลักเดิม” ของทำนอง
สิงหา-กันยา : สองศรีพี่น้องเพลงพิณ
เสียงเพลงพิณได้ยินมาแต่ไกล ให้นึกถึงเพลงพิณของ มงคล อุทก
“ชีวิตเหมือนพิณกรีดสาย เล่นไปตามลายตามสายเสียงเพลง คนนี้ใจนี้มือนี้ ชีวิตเขามีแต่ดนตรีบรรเลง...”
รำวงโบราณ อีสานย้อนยุค
หนุ่มสาวรำลอดผ่านซุ้มมีกติกาว่าเวลาหนุ่มสาววนมาถึงซุ้มสาวนางรำจะรอจังหวะให้หนุ่มเผลอแล้ววิ่งลอดผ่านซุ้มไปให้เร็ว เพราะถ้าหนุ่มวิ่งทันกันในซุ้มก็จะมีสิทธิ์ กอด หรือแตะต้องตัวสาวได้เฉพาะอยู่ในซุ้ม รำวงลอดถํ้าจึงเป็นที่นิยมสนุกสนาน ไม่เกินเลย ไม่เคยมีเรื่อง ทุกคนถือเป็นการละเล่นไม่ได้ล่วงเกินหากำไร
หนี้กรรม เพลงหักปากกาเซียน
ผ่านไปไม่กี่วันสถานีวิทยุต่าง ๆ เปิดเพลง “หนี้กรรม” ตามคำขอทางโทรศัพท์ ทางจดหมายของแฟน ๆ เพลง เป็นเพลงดังอย่างรวดเร็ว จนคนในวงการวิจารณ์กันว่าเป็นเพลง “หักปากกาเซียน” เพราะคนทั่วไปจะรู้ว่าเพลงที่เป็นสาระ เพลงเกี่ยวกับสถาบัน เกี่ยวกับธรรมะจะไม่ดังแต่เพลง “หนี้กรรม” กลับดังได้
Visions for Mo Lam in Mainland Southeast Asia : การก้าวข้ามพรมแดนทางวัฒนธรรมดนตรี
In the old days music of Isan or Northeast Thailand was rarely known or appreciated by outsiders. It was considered an inferior music; the musicians and singers (molam) were looked down by people or musicians of other cultures. The Isan people themselves, especially educated people---college students and professors, also felt insecure in their arts.
อีสานบ้านเฮา
เรื่องผี
พูดเรื่องผีแล้วยังพิสูจน์กันไม่ได้ว่า ผีมีจริงหรือไม่? แต่ถึงกระนั้นผู้คนก็ยังกลัวผีกันอยู่ไม่น้อย อย่างไรก็ตามผู้คนทางอีสานก็ยังมีประเพณีถือผีกันอยู่ เช่น พิธีผีหมอเหยาของชาวบ้านไทกะเลิง พิธีเลี้ยงผีของไทโส้ ที่เรียกว่า “แซงสะนาม” การรักษาผู้ป่วยด้วยการประกอบพิธีรำผีฟ้า การเลี้ยงผีมเหสักข์หลักบ้านก่อนถึงฤดูทำนา และการเลี้ยงผีตาแฮก เป็นต้น
กินสาหร่าย กินพลังงาน
เคยกินสาหร่ายไหมครับ ทําไมจะไม่เคยใส่ในแกงจืดไง ยำสาหร่ายแบบญี่ปุ่นก็อร่อยดีนะ ส่วนข้าวห่อสาหร่ายนั้นก็ไม่ใช่ของแปลกสำหรับคนไทยใน พ.ศ.นี้แล้ว อ้อ เห็นเขาว่าน้ำซุปแบบญี่ปุ่นก็ปรุงจากปลาแห้งกับสาหร่ายที่ชื่อ “คอมบุ”
สูตรใหม่
“เสี่ยว” คำนี้ถ้าแปลความหมายตาม ภาษา “ทางอีศาน” ก็หมายถึงเพื่อนร่วมสาบาน เพื่อนแท้ ที่คอยดูแลช่วยเหลือเกื้อกูลกัน บาง แห่งก็ว่าหมายถึง เพื่อนตาย คือ เพื่อนที่ยอม ตายแทนกันได้
กระดาษ ในยุค ๔.๐
ที่อยู่ตรงหน้าผมคือ กระดาษกองหนึ่งส่วนใหญ่เป็นจดหมายเวียนข่าวสารให้รับรู้ ยังมีเอกสารงานวิจัยทางขวามืออีกกองหนึ่ง ต้องอ่านให้เสร็จในสองสามวัน และนั่นถัดไป เป็นข้อสอบที่ออกเสร็จแล้ว รอการตรวจทานความถูกต้องอีกครั้งก่อนส่งไปทำสำเนา กองกระดาษเหล่านี้เพิ่มพูนขึ้นทุกวัน จดหมายเวียนอิเล็กทรอนิกส์นะหรือ มีไว้เพื่ออวดชาวโลกว่า เราก็ทันสมัยแล้วเราก็ใช้จริง ๆ ด้วย แต่ใช้ควบคู่ไปกับจดหมายเวียนที่เป็นกระดาษ
รายการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย – นิตยสารทางอีศาน
นิตยสารทางอีศาน ลึกซึ้งถึงรากเหง้า เข้าใจปัจจุบัน รู้ทันอนาคต รายการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย ออกอากาศวันจันทร์ ถึง วันศุกร์
เวลา 14:00 น ถึง เวลา 16:00 น ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงพระพุทธศาสนา ศิลปะวัฒนธรรม ชมรมคนมีบุญ FM 97.00 เมกกะเฮิร์ต และ106.75 เมกะเฮิรตซ์ ออกอากาศพร้อมกัน
วัดบ้านอ้น ตำบลดงลาน อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด
ดำเนินรายการโดย
ท่านทรภูไพร วันโพนทอง นายกสมาคมวิชาชีพสื่อวิทยุโทรทัศน์ภาคประชาชนจังหวัดร้อยเอ็ด
ราชินีดอกหญ้า
ราชินีดอกหญ้า l E-shann Classic Music [ MV official ]
ทาง
เทียวทางให้สุดเส้น อย่าถอยหลังให้คนย่ำตายกะตายหน่าพุ้น คนจั๊งญ่องว่าหาญ
วิดีโออีสานพาเที่ยว
อีสานพาเที่ยว
อีสานแซบ
“เห็ดเผาะ” ฤดูน้ำ ฤดูฝน ฤดูคนรักเห็ด
“อ้าวเห็ดแท้ ๆ” พ่อจะพูดแบบนี้เสมอหลังฝนตกได้สองสามวัน แล้วอากาศอบอ้าวจนเหนียวตัวมากกว่าปกติ นี่แหละสภาวะที่พอเหมาะต่อการเจริญเติบโตของเห็ดป่า...เริ่มกันที่...เห็ดเผาะ
ปลาส้ม ส้มปลา
‘ไปพุ้นกินปลา มาพี้กินข้าว’ คำบอกเล่าที่บ่งบอกถึงการเอื้อเฟื้อเกื้อกูล มีความผูกพันอันลึกซึ้งของชาวอีสานที่มีต่อข้าวและปลา
‘ก้อยหอยขัว’ เมนูแซบนัวในฤดูร้อนแล้ง
“หอยขัวคืออะไรคะ”
“หอยขัวคือหอยที่ได้จากการขัว ขัวหอยคือการใช้เสียมค่อย ๆ ขุดถากหน้าดิน เพื่อหา ‘หอยเข้าไง’ หอยเข้าไงคือหอยจำศีลในฤดูน้ำแห้งขอด”
วรรณกรรม
นวนิยาย: กาบแก้วบัวบาน (๖)
“เจ้าก็รู้” เวียงจันทราย้ำคำพูดเสียงแจ่มใส “ที่ตระหง่านอยู่ต่อหน้าเจ้า คือเจดีย์พ้นทุกข์ ใครก็ตามที่มุ่งสู่ทางพ้นทุกข์ แต่ละคนดั้นด้นมากราบไหว้องค์เจดีย์ นั้นคือภารกิจพวกเขา ส่วนจะพ้นทุกข์หรือไม่ขึ้นอยู่กับวิธีการของแต่ละคน” ตวัดสายตากลับมาจ้องมองหน้าเหมราชเหมือนจะค้นหาอะไรบางอย่างที่ซ่อนลึกอยู่ในดวงตา “ทั้งเจ้า ทั้งข้า ทั้งองค์เจดีย์และผู้มากราบไหว้ ล้วนแต่มีภารกิจด้วยกันทั้งนั้น และภารกิจยังไม่สิ้นสุด”
เรื่องสั้น : กำแพง
ไอ้ห่า! มึงต่อยกับกูไหม ? ขบวนกลองยาวงานบวชพลันหยุดชะงัก จากขบวนแห่นาคกลับตาลปัตรเป็นสังเวียนมวยอย่างช่วยไม่ได้ หนุ่มเลือดร้อนรุ่นใหญ่ผมสองสีกลับมาท้าตีท้าต่อยกันกลางงานเหมือนเด็กวัยรุ่น
นวนิยาย : กาบแก้วบัวบาน (๕)
ข้าไม่มีเวลาได้ท่องเที่ยว ชายชุดขาวพูดด้วยสีหน้าขึงขังจริงจัง “บรรพบุรุษข้าเคยไปทวารวดี และศรีอโยธยา ปู่ข้าท่องลุ่มน้ำบางกอกมาแล้ว พ่อข้าบอกว่า เคยท่องเมืองล้านนา เมืองล้านช้าง แต่พ่อข้าห้ามนักห้ามหนา อย่าท่องเมืองรัตนโกสินทร์” หยุดหายใจ มองจ้องเข้าไปในดวงตาของเหมราชแล้วพูดเสียงหนัก ถ้ากรุงเทพฯ ที่เจ้าพูดถึงเป็นเมืองรัตนโกสินทร์ พ่อข้าห้ามไปเด็ดขาด
นวนิยาย: กาบแก้วบัวบาน (๔)
หลังจากเหมราชพลัดหลงมาอยู่ศรีโคตรบูรณ์ ได้เป็นสหายกับเจ้าเชียงรุ้งลูกชายเจ้าเมือง ตกลงรับรักกับเจ้าฟ้าคำหยาด เจอแต่เรื่องราวอันลึกลับงงงวย เหมราชเริ่มเป็นห่วงเรื่องทางบ้าน ธุรกิจ ญาติพี่น้อง เริ่มหาตู้โทรศัพท์เพื่อติดต่อกลับทางบ้าน แต่ไม่พบเจอแต่สิ่งไม่คาดคิดมากมาย พร้อมความในใจของสหายคนใหม่ เจ้าเชียงรุ้ง เหมราชจะรับมืออย่างไรดี
จดหมายจากนักอ่าน
จดหมาย – ชายชื้น คำแดงยอดไตย
สวัสดี ท่านอาจารย์ ชลธิรา สัตยาวัฒนา พร้อมครอบครัว และคุณปรีดา ข้าวบ่อ พร้อมครอบครัว ที่เคารพ
คอลัมน์จดหมาย ทางอีศาน ๑๑๓ ฉบับ “ห่าตำปอด” – สมณะจันทเสฏโฐ, ชายชื้น คำแดงยอดไตย
เจริญธรรม คุณปรีดา ข้าวบ่อ ลูกชายแม่คำผาง พ่อลูกสาม คนทำหนังสือ อาตมาได้รับหนังสือหลายเล่มแล้วที่ส่งไปพร้อมกับคำคมบ่มชีวิต จะนำไปอ่านออกรายการวิทยุและบอกให้คนติดต่อซื้อจากคุณปรีดา เพื่อสนับสนุนให้คุณมีพลังในการทำหนังสือดีต่อไป.. - สมณะจันทเสฏโฐ
ภารตนิยาย : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปล ตัด ต่อ แต่ง เติม จากคัมภีร์ภาษาสันสกฤต ปรากฤต และทมิฬ
ภารตนิยาย : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปล ตัด ต่อ แต่ง เติม จากคัมภีร์ภาษาสันสกฤต ปรากฤต และทมิฬ โดยเริ่มตั้งแต่เรื่องต่างๆในคัมภีร์พระเวทตั้งแต่ ๔๐๐๐ ปี เรื่อยมาจนถึง มหากาพย์รามายณะ มหากาพย์มหาภารตะ และคัมภีร์ปุราณะต่างๆ ๑๘ คัมภีร์ ซึ่งเล่มสุดท้ายเขียนขึ้นเมื่อ ๑๐๐๐ กว่าปีนี่เอง
จดหมายจากผู้อ่าน
ขอแจ้งให้สมาชิก และพี่น้องปล้องปลายทราบทั่วกันในที่นี้เลยว่า มีข่าวสารข้อเขียนเรื่องราวใด ๆ ให้ติดต่อสำนักที่อยู่กรุงเทพฯ แห่งเดียวเท่านั้นขอบพระคุณคุณพ่อประสาสน์ รวมทั้งคุณพ่อบุญเลิศ สดสุชาติ ในความเมตตาส่งข้อเขียนและคำพรมาให้ชาวคณะทางอีศานเป็นประจำครับ
นิตยสารทางอีศาน