นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 113
นิตยสาร “ทางอีศาน” ปีที่ ๑๐ ฉบับที่ ๑๑๓ ประจำเดือนกันยายน ๒๕๖๔
“นิตยสารรายเดือนของชาวอีสานและคนไททุกภูมิภาค”
ภาพปก: สุวรรณี สารคณา
ประวัติศาสตร์จากสาเกเชื่อม
กันยายน 25, 2021
นิตยสารทางอีศาน ฉบับปัจจุบัน
เรื่องเด่น
{"page-item-id":"box1_2","title-type":"left","title":"\u0e40\u0e23\u0e37\u0e48\u0e2d\u0e07\u0e40\u0e14\u0e48\u0e19","title-background":"","title-link":"","category":"","tag":"%e0%b8%97%e0%b8%b2%e0%b8%87%e0%b8%ad%e0%b8%b5%e0%b8%a8%e0%b8%b2%e0%b8%99113","num-fetch":"4","blog-style":"blog-widget-large","with-feature":"enable","with-tag":"disable","blog-size":"3","blog-layout":"carousel","num-excerpt":"0","thumbnail-size":"post-widget-left-featured","feature-thumbnail-size":"medium","orderby":"date","order":"desc","offset":"","pagination":"disable","enable-sticky":"disable","margin-bottom":"0","carousel":true,"carousel-class":" newsstand-blog-ajax "}
ข่าวเด่น / บทความล่าสุด
มันเป็นไปแล้ว !!
"พรรคเสรีมนังคศิลา"
ก่อตั้งปี ๒๔๙๘ เมื่อ ป. พิบูลสงคราม กลับจากยุโรป
ป. หัวหน้าพรรค
เผ่า ศรียานนท์ เลขาธิการ
สฤษดิ์ ธนะรัชต์ รองหัวหน้า
นอกจากริสร้างพรรคค้ำบังลังก์
ยังเป็นผู้สร้างตำนาน"ตระบัดสัตย์เพื่อชาติ"
และร่วมวาง'กฎวัฒนธรรมไทย'
ช่างน่าอัศจรรย์ !!
ช่างน่าอัศจรรย์ !
ภายใต้โครงครอบของสังคมศักดินาล้าหลัง
ผืนแผ่นดินแห่งนี้ได้ให้กำเนิดบุตรหลานที่ดีเลิศ
นักมนุษยภาพ จิตเอิบอาบประชาธิปไตย หัวใจสุภาพบุรุษนักประพันธ์
ผู้ถือปากกาเป็นอาวุธ “...ยิงกระสุนแห่งถ้อยคำและเหตุผล
จนกว่าเราจะล้มลงและหมดกำลัง เรายิงเพื่อความถูกต้องชอบธรรม”
นาม ~ กุหลาบ สายประดิษฐ์
บุญข้าวสาก
สำหรับคนที่ไม่รู้จักประเพณี “บุญข้าวสาก” คำพังเพยข้างต้นอาจแสลงหู เพราะมีคำว่า เปรต คำว่า ผี แต่ในสมัยก่อน บุญข้าวสากหรือวันสารทไทย เป็นประเพณีสำคัญของชาวไทยทั้งประเทศ
ติดตามเรา
จากใจทางอีศาน
ระวัง! ห่าตำหัวใจ
ผู้เฒ่าผู้แก่บอกเล่าต่อ ๆ กันมาว่า “ห่า” เป็นผีประเภทหนึ่ง ผีตนนี้ทำให้เกิดโรคระบาดร้ายแรง และพรากชีวิตผู้คนจำนวนมาก จึงเรียกชื่อโรคนี้โดยรวมว่า “โรคห่า”
ปิดเล่ม ทางอีศาน ๑๑๒
โรคระบาดโควิด–19 ในประเทศไทยดูเหมือนสถานการณ์รุนแรงขึ้นอีกระดับ เพื่อนนักเขียนหลายคนก็ติดเชื้อป่วยอำลาจากกันไปก่อน สถานการณ์ตามชุมชนแหล่งสลัมก็เกิดเรื่องน่าสังเวชขึ้นทุกวัน
คุณชูศักดิ์ วิษณุคำรณ จิตรกร และหนึ่งในคณะที่ปรึกษานิตยสาร “ทางอีศาน” เสียชีวิตด้วยติดเชื้อโควิดเมื่อวานนี้ ชาวคณะ “ทางอีศาน” ขอคารวาลัย
คุณชูศักดิ์ วิษณุคำรณ
จิตรกร และหนึ่งในคณะที่ปรึกษานิตยสาร"ทางอีศาน"
เสียชีวิตด้วยติดเชื้อโควิดเมื่อวานนี้
ชาวคณะ"ทางอีศาน" ขอคารวาลัย
“ฟ้าทะลายโจร”
ภาพคนนอนตายข้างถนน รายงานการฆ่าตัวตาย ข่าวคนในหลายครอบครัวตายขณะคนที่เหลือติดเชื้อโควิด-19 ทั้งบ้าน เหตุการณ์ย่านตลาดการค้า แค้มป์คนงาน ชุมชนเก่าในเมืองใหญ่ กลายเป็น กลุ่มก้อนผู้ติดแพร่เชื้อ ผู้คนจำนวนมากเหล่านี้กำลังคอยรอรถพยาบาล
วาระแห่งหมู่บ้าน
ประเทศไทยมีวาระแห่งชาติ วาระที่คนจำนวนเพียงหยิบมือจากศูนย์กลางอำนาจวางกำหนดกฎเกณฑ์ โดยใช้มุมมองของผู้ได้เปรียบ
เต็มด้วยผลประโยชน์ อคติ และไร้ข้อเท็จจริงเป็นฐานและกรอบคิด
“๒๔ มิถุนา ๒๔๗๕” ต้นธารประชาธิปไตย
ความหอมหวนของแนวคิดรักชาติ รักประชาธิปไตย ปรารถนาให้บ้านเมืองเจริญทัดเทียมอารยประเทศ แวดล้อมจิตใจคนหนุ่มสาวยุคนั้นให้กระชับมั่นเป็นกลุ่มพวกเดียวกัน ไม่มีสถาบัน ไม่มีรุ่น ไม่มียศชั้น ไม่มีไพร่ผู้ดี มีแต่อนาคตอันสดใสอันเกิดแต่แสงสว่างแห่งรัฐธรรมนูญที่ฉายให้เห็นเสรีภาพ ความเสมอภาค และภราดรภาพ
ศิลปวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
ประวัติศาสตร์จากสาเกเชื่อม
ที่อยู่ตรงหน้าผมคือ สาเกเชื่อมถ้วยหนึ่ง ดู ๆ ไปแล้วก็ไม่เห็นมีอะไรพิเศษ ของหวานโบราณถ้วยนี้ พบเห็นได้ไม่บ่อยนัก ในยุคที่ “คัพเค้ก” ครองเมือง สัปดาห์ก่อน ผมขับรถไปพักผ่อนที่ชายทะเลแถวเพชรบุรี แวะซื้อขนมริมทางติดมือมานิดหน่อย หนึ่งในนั้นคือสาเกเชื่อม ราคา ๓ ถุงร้อย ใส่ตู้เย็นไว้หลายวันแล้ว เพิ่งนึกได้ เลยแกะถุงเทใส่ถ้วย นั่งพิจารณาดูอยู่ ณ บัดนี้
สองวีรชนคนเดือนตุลา
สองวีรชนคนเดือนตุลา
๐ ชุมพร ทุมไมย
วิชัย เกศศรีพงษ์ศา
เขารักชาติพร้อมภักดิ์รักประชา
เขายอมตายเพื่อมหาประชาชน
สุพรหมโมกขา หมาเก้าหาง
เรื่อง “สุพรหมโมกขา หมาเก้าหาง” เป็น หนังสือใบลานอักษรธรรม ๙ ผูก พบที่วัดโขงเจียมปุรณาวาส ต.นาแวง อ.เขมราฐ จ.อุบลราชธานี
ช่างน่าอัศจรรย์ !!
ช่างน่าอัศจรรย์ !
ภายใต้โครงครอบของสังคมศักดินาล้าหลัง
ผืนแผ่นดินแห่งนี้ได้ให้กำเนิดบุตรหลานที่ดีเลิศ
นักมนุษยภาพ จิตเอิบอาบประชาธิปไตย หัวใจสุภาพบุรุษนักประพันธ์
ผู้ถือปากกาเป็นอาวุธ “...ยิงกระสุนแห่งถ้อยคำและเหตุผล
จนกว่าเราจะล้มลงและหมดกำลัง เรายิงเพื่อความถูกต้องชอบธรรม”
นาม ~ กุหลาบ สายประดิษฐ์
บุญข้าวสาก
สำหรับคนที่ไม่รู้จักประเพณี “บุญข้าวสาก” คำพังเพยข้างต้นอาจแสลงหู เพราะมีคำว่า เปรต คำว่า ผี แต่ในสมัยก่อน บุญข้าวสากหรือวันสารทไทย เป็นประเพณีสำคัญของชาวไทยทั้งประเทศ
มนต์เพลงอีศาน
“เดอะหมา มาแล้ว”
ผลงานเพลงวง “หมาเก้าหาง” ยุคใหม่ สไตล์อีศาน คลาสสิก ทางทีมงาน ขอขอบคุณทุกๆ ท่านที่ให้ความอนุเคราะห์ในการสร้างสรรค์งานวีดีโอชิ้นนี้ เป็นอย่างสูงครับผม
“ทางสั่น” Thang – sun
“ทางสั่น” การบรรเลงดนตรีนั้น มีหลักหนึ่งที่จะทำให้นักดนตรีปรับเปลี่ยนในมุมมองอะไรได้ทุกๆ อย่าง แต่ไม่ทิ้ง “หลักเดิม” ของทำนอง
สิงหา-กันยา : สองศรีพี่น้องเพลงพิณ
เสียงเพลงพิณได้ยินมาแต่ไกล ให้นึกถึงเพลงพิณของ มงคล อุทก
“ชีวิตเหมือนพิณกรีดสาย เล่นไปตามลายตามสายเสียงเพลง คนนี้ใจนี้มือนี้ ชีวิตเขามีแต่ดนตรีบรรเลง...”
รำวงโบราณ อีสานย้อนยุค
หนุ่มสาวรำลอดผ่านซุ้มมีกติกาว่าเวลาหนุ่มสาววนมาถึงซุ้มสาวนางรำจะรอจังหวะให้หนุ่มเผลอแล้ววิ่งลอดผ่านซุ้มไปให้เร็ว เพราะถ้าหนุ่มวิ่งทันกันในซุ้มก็จะมีสิทธิ์ กอด หรือแตะต้องตัวสาวได้เฉพาะอยู่ในซุ้ม รำวงลอดถํ้าจึงเป็นที่นิยมสนุกสนาน ไม่เกินเลย ไม่เคยมีเรื่อง ทุกคนถือเป็นการละเล่นไม่ได้ล่วงเกินหากำไร
หนี้กรรม เพลงหักปากกาเซียน
ผ่านไปไม่กี่วันสถานีวิทยุต่าง ๆ เปิดเพลง “หนี้กรรม” ตามคำขอทางโทรศัพท์ ทางจดหมายของแฟน ๆ เพลง เป็นเพลงดังอย่างรวดเร็ว จนคนในวงการวิจารณ์กันว่าเป็นเพลง “หักปากกาเซียน” เพราะคนทั่วไปจะรู้ว่าเพลงที่เป็นสาระ เพลงเกี่ยวกับสถาบัน เกี่ยวกับธรรมะจะไม่ดังแต่เพลง “หนี้กรรม” กลับดังได้
Visions for Mo Lam in Mainland Southeast Asia : การก้าวข้ามพรมแดนทางวัฒนธรรมดนตรี
In the old days music of Isan or Northeast Thailand was rarely known or appreciated by outsiders. It was considered an inferior music; the musicians and singers (molam) were looked down by people or musicians of other cultures. The Isan people themselves, especially educated people---college students and professors, also felt insecure in their arts.
อีสานบ้านเฮา
หน่อไม้-ต้นไผ่ เรื่องไหนรู้จริง
แทบไม่มีคนไทยคนไหนไม่รู้จักต้นไผ่ เราล้วนเคยเห็นป่าไผ่ กระท่อมไม้ไผ่ ตะกร้าสาน ขลุ่ยไม้ไผ่ ตะเกียบไม้ไผ่ ซุปหน่อไม้ ฯลฯ จนคุ้นเคยแบบหลับตาก็นึกภาพได้ แต่เอาเข้าจริง สิ่งที่เราคิดว่ารู้เกี่ยวกับต้นไม้พื้นบ้านชนิดนี้นั้น จริงเท็จแค่ไหน หวังว่าเรื่องราวต่อไปนี้ คงช่วยตอบคำถามที่หลายคนไม่เคยคิดจะถามได้บ้าง
เขากินอะไรเป็นข้าวกัน
ในแต่ละมื้ออาหารปกติของคนทั่วโลก ต้องมีของกินที่เป็นหลักอยู่อย่างหนึ่ง สำหรับคนไทยแล้วของกินที่ว่านั้นคือ ข้าว แล้วคนชาติอื่นกินอะไร บางคนบอกฝรั่งกินขนมปัง แต่เอ คนแอฟริกากินอะไรเล่า ในยุคสมัยที่ร้านอาหารไม่ถูกจำกัดด้วยความเชื่อ
สถิติ
พ่อเฒ่าเสือเป็นคนเจ้าชู้เห็นสาว ๆ หรือแม่ฮ้างนางหม้ายมาอยู่ใกล้ ๆ มักจะมีเรื่องหยอก เรื่องแซว หรือหยิกแกมหยอกเขาอยู่เสมอ จนชาวบ้านให้ฉายาไปต่าง ๆ นานา บ้างก็ว่า “เฒ่าหัวงู” บ้างก็ว่า “เฒ่าบ่อยู่สมเฒ่า” หรือว่า “เฒ่าไก่แจ้” ก็เคยมี
สมุนไพรระงับปวด
“ปวด” คำ ๆ เดียวนี้ ทุกคนได้ยินเหมือนกัน แต่รับรู้ไม่เหมือนกัน คนส่วนใหญ่ไม่ชอบความเจ็บปวด แม้ว่าต้องพบเจอตั้งแต่เกิดจนตาย ความรู้สึกเจ็บปวดเป็นคุณสมบัติอันจำเป็น ที่ทำให้สัตว์ตอบสนองต่อสิ่งเร้าที่อาจเป็นอันตรายต่อตนเอง ถ้าไม่มีความรู้สึกเจ็บปวดทารกที่เกิดมาคงอยู่รอดได้ไม่เกินหนึ่งวัน
รายการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย – นิตยสารทางอีศาน
นิตยสารทางอีศาน ลึกซึ้งถึงรากเหง้า เข้าใจปัจจุบัน รู้ทันอนาคต รายการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย ออกอากาศวันจันทร์ ถึง วันศุกร์
เวลา 14:00 น ถึง เวลา 16:00 น ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงพระพุทธศาสนา ศิลปะวัฒนธรรม ชมรมคนมีบุญ FM 97.00 เมกกะเฮิร์ต และ106.75 เมกะเฮิรตซ์ ออกอากาศพร้อมกัน
วัดบ้านอ้น ตำบลดงลาน อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด
ดำเนินรายการโดย
ท่านทรภูไพร วันโพนทอง นายกสมาคมวิชาชีพสื่อวิทยุโทรทัศน์ภาคประชาชนจังหวัดร้อยเอ็ด
ราชินีดอกหญ้า
ราชินีดอกหญ้า l E-shann Classic Music [ MV official ]
ทาง
เทียวทางให้สุดเส้น อย่าถอยหลังให้คนย่ำตายกะตายหน่าพุ้น คนจั๊งญ่องว่าหาญ
วิดีโออีสานพาเที่ยว
อีสานพาเที่ยว
อีสานแซบ
ปลาส้ม ส้มปลา
‘ไปพุ้นกินปลา มาพี้กินข้าว’ คำบอกเล่าที่บ่งบอกถึงการเอื้อเฟื้อเกื้อกูล มีความผูกพันอันลึกซึ้งของชาวอีสานที่มีต่อข้าวและปลา
‘ก้อยหอยขัว’ เมนูแซบนัวในฤดูร้อนแล้ง
“หอยขัวคืออะไรคะ”
“หอยขัวคือหอยที่ได้จากการขัว ขัวหอยคือการใช้เสียมค่อย ๆ ขุดถากหน้าดิน เพื่อหา ‘หอยเข้าไง’ หอยเข้าไงคือหอยจำศีลในฤดูน้ำแห้งขอด”
‘ลาบปู’ กินสะเดาบานคู่กับลาบปูยามค่ำ
วิธีการปรุงลาบปูคือง่ายมาก โดยเริ่มจากใส่เกลือลงในอ๋อปูสักหนึ่งช้อนชา แล้วบีบมะกอกสุกตามลงไปสักลูก มะกอกสุกให้รสเปรี้ยวนวลเข้ากันได้ดีกับเมนูปูนาหน้าหนาว เครื่องชูรสมีแค่นี้ หากยังขาดเปรี้ยวและเค็มก็ให้เติมเกลือและมะกอกเพิ่ม หลังจากนั้นให้ใส่พริกป่นตามไป และใส่ข้าวคั่วพร้อมต้นหอมผักชีเป็นอันดับสุดท้าย
วรรณกรรม
นวนิยาย: กาบแก้วบัวบาน (๖)
“เจ้าก็รู้” เวียงจันทราย้ำคำพูดเสียงแจ่มใส “ที่ตระหง่านอยู่ต่อหน้าเจ้า คือเจดีย์พ้นทุกข์ ใครก็ตามที่มุ่งสู่ทางพ้นทุกข์ แต่ละคนดั้นด้นมากราบไหว้องค์เจดีย์ นั้นคือภารกิจพวกเขา ส่วนจะพ้นทุกข์หรือไม่ขึ้นอยู่กับวิธีการของแต่ละคน” ตวัดสายตากลับมาจ้องมองหน้าเหมราชเหมือนจะค้นหาอะไรบางอย่างที่ซ่อนลึกอยู่ในดวงตา “ทั้งเจ้า ทั้งข้า ทั้งองค์เจดีย์และผู้มากราบไหว้ ล้วนแต่มีภารกิจด้วยกันทั้งนั้น และภารกิจยังไม่สิ้นสุด”
เรื่องสั้น : กำแพง
ไอ้ห่า! มึงต่อยกับกูไหม ? ขบวนกลองยาวงานบวชพลันหยุดชะงัก จากขบวนแห่นาคกลับตาลปัตรเป็นสังเวียนมวยอย่างช่วยไม่ได้ หนุ่มเลือดร้อนรุ่นใหญ่ผมสองสีกลับมาท้าตีท้าต่อยกันกลางงานเหมือนเด็กวัยรุ่น
นวนิยาย : กาบแก้วบัวบาน (๕)
ข้าไม่มีเวลาได้ท่องเที่ยว ชายชุดขาวพูดด้วยสีหน้าขึงขังจริงจัง “บรรพบุรุษข้าเคยไปทวารวดี และศรีอโยธยา ปู่ข้าท่องลุ่มน้ำบางกอกมาแล้ว พ่อข้าบอกว่า เคยท่องเมืองล้านนา เมืองล้านช้าง แต่พ่อข้าห้ามนักห้ามหนา อย่าท่องเมืองรัตนโกสินทร์” หยุดหายใจ มองจ้องเข้าไปในดวงตาของเหมราชแล้วพูดเสียงหนัก ถ้ากรุงเทพฯ ที่เจ้าพูดถึงเป็นเมืองรัตนโกสินทร์ พ่อข้าห้ามไปเด็ดขาด
นวนิยาย: กาบแก้วบัวบาน (๔)
หลังจากเหมราชพลัดหลงมาอยู่ศรีโคตรบูรณ์ ได้เป็นสหายกับเจ้าเชียงรุ้งลูกชายเจ้าเมือง ตกลงรับรักกับเจ้าฟ้าคำหยาด เจอแต่เรื่องราวอันลึกลับงงงวย เหมราชเริ่มเป็นห่วงเรื่องทางบ้าน ธุรกิจ ญาติพี่น้อง เริ่มหาตู้โทรศัพท์เพื่อติดต่อกลับทางบ้าน แต่ไม่พบเจอแต่สิ่งไม่คาดคิดมากมาย พร้อมความในใจของสหายคนใหม่ เจ้าเชียงรุ้ง เหมราชจะรับมืออย่างไรดี
จดหมายจากนักอ่าน
คอลัมน์จดหมาย ทางอีศาน ๑๑๓ ฉบับ “ห่าตำปอด” – สมณะจันทเสฏโฐ, ชายชื้น คำแดงยอดไตย
เจริญธรรม คุณปรีดา ข้าวบ่อ ลูกชายแม่คำผาง พ่อลูกสาม คนทำหนังสือ อาตมาได้รับหนังสือหลายเล่มแล้วที่ส่งไปพร้อมกับคำคมบ่มชีวิต จะนำไปอ่านออกรายการวิทยุและบอกให้คนติดต่อซื้อจากคุณปรีดา เพื่อสนับสนุนให้คุณมีพลังในการทำหนังสือดีต่อไป.. - สมณะจันทเสฏโฐ
ภารตนิยาย : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปล ตัด ต่อ แต่ง เติม จากคัมภีร์ภาษาสันสกฤต ปรากฤต และทมิฬ
ภารตนิยาย : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปล ตัด ต่อ แต่ง เติม จากคัมภีร์ภาษาสันสกฤต ปรากฤต และทมิฬ โดยเริ่มตั้งแต่เรื่องต่างๆในคัมภีร์พระเวทตั้งแต่ ๔๐๐๐ ปี เรื่อยมาจนถึง มหากาพย์รามายณะ มหากาพย์มหาภารตะ และคัมภีร์ปุราณะต่างๆ ๑๘ คัมภีร์ ซึ่งเล่มสุดท้ายเขียนขึ้นเมื่อ ๑๐๐๐ กว่าปีนี่เอง
จดหมายจากผู้อ่าน
ขอแจ้งให้สมาชิก และพี่น้องปล้องปลายทราบทั่วกันในที่นี้เลยว่า มีข่าวสารข้อเขียนเรื่องราวใด ๆ ให้ติดต่อสำนักที่อยู่กรุงเทพฯ แห่งเดียวเท่านั้นขอบพระคุณคุณพ่อประสาสน์ รวมทั้งคุณพ่อบุญเลิศ สดสุชาติ ในความเมตตาส่งข้อเขียนและคำพรมาให้ชาวคณะทางอีศานเป็นประจำครับ
จดหมาย
นิตยสารทางอีศานได้มอบความรักและเมตตาต่อผมและคณะ ในการจัดพิมพ์ “บันทึกการสำรวจวิถีชีวิตลุ่มน้ำเสียวใหญ่” ผมรู้สึกซาบซึ้งเป็นอย่างมาก จนไม่อาจที่จะสรรหาคำพูดใดมาพรรณนาได้
นิตยสารทางอีศาน