นิตยสาร “ทางอีศาน” ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๙๒ ประจำเดือนธันวาคม ๒๕๖๒ “นิตยสารรายเดือนของชาวอีสานและคนไททุกภูมิภาค” ภาพปก โดย จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม ๒๐๑๙ เรื่องเด่นในฉบับ • ดร.จงกล พิมพ์วาปี พาล่อง “แม่โขง…มหานทีแห่งมูลมังอารยะ” ที่กำลังเผชิญความเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ และความโลภของมนุษย์ • ธีรภาพ โลหิตกุล “คิดถึง อ.เปลื้อง ฉายรัศมี ชายดื้อผู้ให้กำเนิดโปงลาง” • รศ.ดร.เสรี พงศ์พิศ ถ่ายทอด “วิญญาณขบถ บ็อบ ดีแลน” • “เชฟ หลานเหลียน” เปิดคอลัมน์ “พาข้าวเล่าฮัก” อาหารอีสานรสชาติดั้งเดิม ทุกจานสุดพิเศษ • พบกวี...Read More

“ศรี ศรี มื้อนี้แม่นมื้อสันวันเฮา ข้อยจิงสู่ขวัญข้าวในนาตามภาษา ข้าวกล้าดำหล้านั้นข้าวงัน ฮวางซันนั้นข้าวหมากกอก ดำขอกนั้นข้าวหมากเขือ เม็ดเจือข้าวป้องแอ้วแลแข้วงู เป็นฮวางฮูข้าวปลาหลาด เม็ดอาดข้าวหมากโพ เม็ดโป้ข้าวขี้ช้าง ข้าวขว้างแลข้าวกะแสนดอ ฮวางแดงข้าวจ้าว แก่ฟ้าวนั้นข้าวดอ หอมสบพอข้าวดำน้อย หอมคีค้อยข้าวจอมนาง ฮวางแดงข้าวเลือดแฮด เกี่ยวตากแดดป่องแซง เม็ดขาวแดงข้าวดอกไม้ อยู่เบื้องใต้ข้าวแดงหลวง เป็นฮวางข้าวงาช้าง เม็ดขวางข้าวหมากเค็งเม็ดเป่งข้าวปลาซิวเอือง เม็ดเหลืองข้าวนํ้านมงัว ข้าวกาบยางแลข้าวพั้ว ลำดั้วข้าวพิมลายเม็ดดำข้าวกํ่าอำทำ ขี้กาดังซาวซีข้าวหมากหิ่งแข็งยิ่งนั้น ข้าวลอดเกียนเสียน (เลียน) ดูอาดกะต่า ฝูงไทนาเข้าเลือกไว้ กำอยายใต้โคสาหินะมาเยอ ขวัญเฮย (ขวัญ) ข้าวเหนียวไปตกเมืองล้านช้าง ก็ให้ม้างกันมามื้อนี้วันนี้...”

จากตอนที่แล้ว กล่าวถึง เส้นทางของการเดินทางตามเนื้อเรื่องนิทานประจำถิ่นปาจิตอรพิม ที่ผู้เขียนได้จัดหมวดหมู่ไว้ ๕ เส้นทางด้วยกัน คือ เส้นทางตามหานางอรพิม เส้นทางขันหมาก เส้นทางหนี เส้นทางตามหาปาจิต และเส้นทางกลับบ้าน ซึ่งในแต่ละเส้นทางนั้นมีสถานที่ต่าง ๆ ที่น่าสนใจ และได้เริ่มนำมาเขียนถึงในฉบับที่แล้ว เริ่มแต่เส้นทางตามหานางอรพิมจนถึงเส้นทางขันหมาก ซึ่งในเส้นทางขันหมากนี้มีสถานที่ที่น่าสนใจอยู่หลายแห่ง ในฉบับนี้จะเขียนถึง เมืองลำปลายมาศ บ้านกงรถ และถํ้าเป็ดทอง

“หลานเหลียน” สาวอีสาน ในวัยสามสิบต้น ๆ จากขอนแก่น เมืองหมอแคนดินแดนดอกคูน ผู้มีความสามารถหลากหลาย ทั้งงานด้านวิชาการและธุรกิจ แบบคนรุ่นใหม่ แต่ด้วยความภูมิใจในฮีตคอง ขนบธรรมเนียมประเพณี อีสานบ้านเกิด เธอนำเสนอผ่านตัวตนว่าเป็นคนอีสานแท้ ๆ ทั้งการดำเนินชีวิต ไม่ว่าจะเป็นไลฟ์สไตล์ การแต่งตัว อาหารการกิน ท่องเที่ยววิถีถิ่น โดยเฉพาะฝีมือการทำอาหารพื้นบ้านสไตล์ดั้งเดิมที่บรรดากัลยาณมิตรได้เคยลิ้มลองแล้วลืมไม่ลง จนต้องเล่าขาน และขนานนามเธอว่า “เชฟ หลานเหลียน”

เที่ยวท่องล่องรู้วัฒนธรรม ลึกล้ำงำเหง้าเล่าขาน คนสร้างค้นคิดนิทาน ตำนานสานญาติชาติพันธุ์

บักทองก้อน มันเป็นลูกเขยพ่อเฒ่าทองเปลี่ยน มันชื่นชมพ่อเฒ่าของมันมากที่มีความสามารถในการเป่าแคน แต่ละวันเพลินกับเสียงแคนที่พ่อเฒ่าทองเปลี่ยนเป่าลายแมงภู่ตอมดอก ลายสุดสะแนน ลายแม่ฮ้างกล่อมลูก ฟังแล้วไพเราะจับใจเหลือเกิน

“แม่นไผ บักใด๋เข้ามาขุดจีหล่อในวัดน่ะ บาปตกนรกหมกไหม้เด้อ บ่ได้ผุดบ่ได้เกิดเด้อ สิบอกให้ หยุดเด้อ! บาป ๆ” พูดแล้วหลวงพ่อก็ รีบเดินเข้าหาคนขุดจีหล่อ! พอหลวงพ่อเดินเข้าไปใกล้คนขุดจิ้งหรีด จึงเห็นว่าเป็นบักแก้วผู้เป็นลูกเขย “ที่ข่อยมาขุดจีหล่อนี่ก็จะเอาไปทอดมา ถวายหลวงพ่อนี่ละ!”

พันตำรวจโทคำแพง เป็นนายด่านตรวจคนเข้าเมือง (ตม.) นครพนม ท่านมีลูกสาวสวย สิบตำรวจโทคำตา ประจำอยู่ที่ด่านตรวจคนเข้าเมืองที่ทำงานดีมาก จึงมีโอกาสได้เป็นลูกเขยของพ่อเฒ่าพันโทคำแพงแบบไม่ยากนัก

ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ “ทางอีศาน” จำนวนมาก มีความเชื่อในการดูดวงชะตาราศี รวมถึงพ่อเฒ่าขำด้วยพ่อเฒ่าขำแกเป็นคนเชื่อเรื่องโชคลาง มักจะไปดูดวงชะตากับหมอดู ที่เขาลือว่าดูแม่นเสมอ ๆ แม้ระยะทางจะห่างไกลไปหน่อย พ่อเฒ่าขำก็จะไปดูดวงให้ได้ โดยอาศัยขอแรงให้บักสีผู้ลูกเขยขับรถพาไปดูดวงอยู่บ่อย ๆ บักสีมันก็ต้องทนปฏิบัติตามใจผู้เป็นพ่อเฒ่าของมัน