นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 110
สำนึกในความงดงามของบรรพชน
นิตยสาร “ทางอีศาน” ปีที่ ๑๐ ฉบับที่ ๑๑๐ ประจำเดือนมิถุนายน ๒๕๖๔
“นิตยสารรายเดือนของชาวอีสานและคนไททุกภูมิภาค”
“๒๔ มิถุนา ๒๔๗๕” ต้นธารประชาธิปไตย
มิถุนายน 19, 2021
นิตยสารทางอีศาน ฉบับปัจจุบัน
เรื่องเด่น
{"page-item-id":"box1_2","title-type":"left","title":"\u0e40\u0e23\u0e37\u0e48\u0e2d\u0e07\u0e40\u0e14\u0e48\u0e19","title-background":"","title-link":"","category":"","tag":"%e0%b8%97%e0%b8%b2%e0%b8%87%e0%b8%ad%e0%b8%b5%e0%b8%a8%e0%b8%b2%e0%b8%99110","num-fetch":"4","blog-style":"blog-widget-large","with-feature":"enable","with-tag":"disable","blog-size":"3","blog-layout":"carousel","num-excerpt":"0","thumbnail-size":"post-widget-left-featured","feature-thumbnail-size":"medium","orderby":"date","order":"desc","offset":"","pagination":"disable","enable-sticky":"disable","margin-bottom":"0","carousel":true,"carousel-class":" newsstand-blog-ajax "}
ข่าวเด่น / บทความล่าสุด
กำลังใจให้นักสู้คนรากหญ้า
มอบนิตยสารทางอีศาน และหนังสือในเครือบริษัทชนนิยม ให้ห้องสมุดวิทยาลัยเทคโนโลยียางตลาด อ.ยางตลาด จ.กาฬสินธุ์
ชีวิตคนนา
ชีวิตคนนา
เริ่มด้วยจ้างควายเหล็กมาไถ-คาดและมอบ
ในอัตราไร่ละ 600 บาท
ทำไมคนต้องมีรากเหง้า
ทำไมการพบ 215 ร่างเด็กใต้บริเวณโรงเรียนประจำทางตะวันตกของแคนาดาจึงเป็นเรื่องใหญ่ ที่นายกรัฐมนตรีทรูโดบอกว่า “เป็นข่าวเศร้าที่ทำให้หัวใจสลาย เป็นประวัติศาสตร์ที่มืดมิดของแคนาดา”
ติดตามเรา
จากใจทางอีศาน
“๒๔ มิถุนา ๒๔๗๕” ต้นธารประชาธิปไตย
ความหอมหวนของแนวคิดรักชาติ รักประชาธิปไตย ปรารถนาให้บ้านเมืองเจริญทัดเทียมอารยประเทศ แวดล้อมจิตใจคนหนุ่มสาวยุคนั้นให้กระชับมั่นเป็นกลุ่มพวกเดียวกัน ไม่มีสถาบัน ไม่มีรุ่น ไม่มียศชั้น ไม่มีไพร่ผู้ดี มีแต่อนาคตอันสดใสอันเกิดแต่แสงสว่างแห่งรัฐธรรมนูญที่ฉายให้เห็นเสรีภาพ ความเสมอภาค และภราดรภาพ
สาส์นจาก “ทางอีศาน” – ติดอาวุธทางปัญญา
ตั้งแต่โควิดสิบเก้าเริ่มระบาด องค์กรสายส่งปิดกิจการ ร้านค้าก็ทยอยหยุดธุรกรรม นิตยสารรายเดือน “ทางอีศาน” จึงต้องระงับการขายตามร้านค้าปลีก จัดพิมพ์เฉพาะสมาชิกและคำสั่งซื้อตรงจากแฟน ๆ ทั่วประเทศตั้งแต่ ฉบับ ๙๖ เดือนเมษายน ๒๕๖๒ และได้ลดจำนวนหน้าลงจาก ๑๖๐ หน้า เหลือ ๑๒๘ หน้า หน้าสี่สีที่มี ๔๘ หน้าก็ปรับเป็นขาวดำทั้งหมด
ทฤษฎี “ผีบ้า”
ชีวิตในหมู่บ้านหนึ่งก็เหมือนนิยายเรื่องหนึ่ง มีการเกิด แก่ เจ็บ ตาย มีดีใจโศกเศร้า มีเคียดแค้นให้อภัย มีสันติสงคราม มีบาดหมางสามัคคี ตัวละครประกอบด้วย พระเอกผู้ร้าย นางเอกนางรอง ผู้ทรงศีลมหาโจร คนเข้าวัดเข้าบ่อน คนหมั่นเพียรเกียจคร้าน ฯลฯ และก็มีผีบ้า
ก้าวสู่ปีที่ ๑๐ ดั่งบั้งไฟดั้นฟ้ากล้าหาญ
[๑]
ไหว้ครู
นิตยสารรายเดือน “อักษรสาส์น” โดย สุภา ศิริมานนท์ บรรณาธิการ และจินดา ศิริมานนท์ ผู้จัดการทั่วไป คือคบไฟที่โชนแสงในความมืด
เชื่อมั่น และศรัทธา
เมื่อสนใจ ตระหนักตื่นรู้เรื่องราวความเป็นมาและควรจะเป็นไปของสังคม ของประเทศชาติบ้านเมือง ย่อมบังเกิดความกระตือรือร้น รู้ตัวของตัวว่าเกิดมาทำไม จะมีลมหายใจอยู่อย่างไร และพร้อมตายเพื่ออะไร ให้สมเกียรติและศักดิ์ศรีที่เกิดมาเป็นคน
ปิดเล่ม
สังคมมนุษย์อายุหมื่นกว่าปี เริ่มต้นมีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงช้าเหลือเกิน มนุษย์พัฒนาทางสมอง สร้างระบบคิด ความเชื่อ ทีละน้อย ๆ ใช้เวลาเนิ่นนาน กว่าจะมีศาสนาและระบบปรัชญา และทุกวันนี้มนุษย์ก็ยังอยู่ในภายใต้อิทธิพลเครือข่ายของศาสนาไม่กี่ศาสนา
ศิลปวัฒนธรรม และประวัติศาสตร์
ประวัติและที่มา ทำไมเวลาคนใกล้สิ้นใจต้องให้ท่องคำว่า “อรหัง”
นับตั้งแต่ยุคต้น ๆ ที่พระมหาเถระนำเข้ามาเผยแผ่ และครอบครัวของนายสมก็ส่งลูกชายเข้าไปบวชเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนาด้วย คราวนั้นนายสมได้มีอายุมากแล้วประมาณ ๘๘ ปี เกิดล้มป่วยลงตามอายุขัยของมนุษย์ โรคร้ายได้กำเริบขึ้นทุกวันจนอาการป่วยหนักขึ้นทุกวัน พอถึงวันใกล้จะสิ้นใจตายด้วยอำนาจแห่งกรรมไม่ดีที่ตนกระทำมา โดยเฉพาะกรรมที่ออกป่าล่าสัตว์มาแต่ยังเด็ก
อารยธรรม “เมืองเพีย” บ้านเมืองเพีย อ.บ้านไผ่ จ.ขอนแก่น
อารยธรรม "เมืองเพีย" บ้านเมืองเพีย อ.บ้านไผ่ จ.ขอนแก่น "เมืองเพีย" บ้านเกิดแม่ผม - แม่คำผาง (ชำนาญไพร) ข้าวบ่อ
วรรณกรรมกับอารยธรรมโลก (๓)
“ศิลปินวาดภาพไม่ใช่สิ่งที่เห็นข้างหน้าเขา แต่ที่เห็นข้างในเขา” (C.D.Friedrich)
วรรณกรรมกับอารยธรรมโลก (๒)
ทำไมเรื่องมหากาพย์คลาสสิกจึงเป็นบทกวี และยังมีการประพันธ์เป็นบทกวีเรื่อยมา ที่สำคัญ ทำไมอำนาจการเมืองจึงสัมพันธ์กับการเขียนกวี เผด็จการตั้งแต่นีโร จักรพรรดิโรมันมาจนถึงมุสโสลินีของอิตาลี และสตาลินของรัสเซียจึงชอบเขียนบทกวี
วรรณกรรมสร้างอารยธรรมเปลี่ยนโลก (๑)
การถ่ายทอดสืบทอดเรื่องราวในอดีตมีทั้งด้วยการบอกเล่า หรือมุขปาฐะ มีทั้งผ่านวัตถุสิ่งของ เครื่องมือทำมาหากิน หัตถกรรม ปัจจัยสี่ ภาพเขียน จิตรกรรม ประติมากรรม ศิลปกรรม
มนต์เพลงอีศาน
สิงหา-กันยา : สองศรีพี่น้องเพลงพิณ
เสียงเพลงพิณได้ยินมาแต่ไกล ให้นึกถึงเพลงพิณของ มงคล อุทก
“ชีวิตเหมือนพิณกรีดสาย เล่นไปตามลายตามสายเสียงเพลง คนนี้ใจนี้มือนี้ ชีวิตเขามีแต่ดนตรีบรรเลง...”
รำวงโบราณ อีสานย้อนยุค
หนุ่มสาวรำลอดผ่านซุ้มมีกติกาว่าเวลาหนุ่มสาววนมาถึงซุ้มสาวนางรำจะรอจังหวะให้หนุ่มเผลอแล้ววิ่งลอดผ่านซุ้มไปให้เร็ว เพราะถ้าหนุ่มวิ่งทันกันในซุ้มก็จะมีสิทธิ์ กอด หรือแตะต้องตัวสาวได้เฉพาะอยู่ในซุ้ม รำวงลอดถํ้าจึงเป็นที่นิยมสนุกสนาน ไม่เกินเลย ไม่เคยมีเรื่อง ทุกคนถือเป็นการละเล่นไม่ได้ล่วงเกินหากำไร
หนี้กรรม เพลงหักปากกาเซียน
ผ่านไปไม่กี่วันสถานีวิทยุต่าง ๆ เปิดเพลง “หนี้กรรม” ตามคำขอทางโทรศัพท์ ทางจดหมายของแฟน ๆ เพลง เป็นเพลงดังอย่างรวดเร็ว จนคนในวงการวิจารณ์กันว่าเป็นเพลง “หักปากกาเซียน” เพราะคนทั่วไปจะรู้ว่าเพลงที่เป็นสาระ เพลงเกี่ยวกับสถาบัน เกี่ยวกับธรรมะจะไม่ดังแต่เพลง “หนี้กรรม” กลับดังได้
Transborder Theories and Paradigms in Ethnomusicological Studies of Folk Music: Visions for Mo Lam in Mainland Southeast Asia
In the old days music of Isan or Northeast Thailand was rarely known or appreciated by outsiders. It was considered an inferior music; the musicians and singers (molam) were looked down by people or musicians of other cultures. The Isan people themselves, especially educated people---college students and professors, also felt insecure in their arts.
เพลงรำโทน มาจนถึงเพลงรำวง
กลองโทนของภาคอีสานที่ใช้กันประจำมีอยู่ ๒ แบบ ตัวกลองทำด้วยไม้เนื้อแข็ง หนังหน้ากลองจะใช้หนังวัว โทนชนิดนี้เวลาตีจะมีเสียงดังแน่นและเป็น ที่นิยมใช้ เพราะใช้ได้ทนนานคุ้มค่า
“ลูกทุ่งอีสาน” เพลงไทยหรือเพลงลาว
แวะผ่านไปดูช่องยูทูป “ครูสลา คุณวุฒิ OFFICIAL” ที่มีคนติดตามมากกว่า 2 แสน ได้เห็นคอนเทนต์ใหม่ ๆ คือ “ไทบ้าน The Cover” โดยนำนักร้องประกวดที่ไม่ได้แชมป์ทางหน้าจอทีวีมาร้องเพลงดัง ตามเทรนด์คัฟเวอร์เพลง
อีสานบ้านเฮา
มะเขือในครัวไทย
โบราณว่าไว้ “ของดี ไม่กินก็เน่า เรื่องเก่า ไม่เล่าก็ลืม” เรื่องราวของมะเขือ พืชผักที่แสนธรรมดาในสายตาหลายคน มะเขือนานาชนิด เคยโดดเด่นอยู่ในถ้วยอาหารไทยทุกภาคถิ่น กลางและใต้ มีแกงเผ็ดใส่มะเขือ ยำเนื้อใส่มะเขือ ทางเหนือมีตำมะเขือส้ามะเขือ อีสานมีซุบมะเขือ มาถึงวันนี้ อาหารไทยสมัยใหม่มีมะเขือน้อยลง ทั้งชนิดและปริมาณ ด้วยเกรงว่าเรื่องของมะเขือในครัวไทยจะถูกลืม เอาละวันนี้เราจะมาคุยกัน…เรื่องมะเขือ
ตุนอาหาร
พ่อเฒ่าเกรียงศักดิ์ มีลูกเขยชื่อ จักษ์ เป็นคนชอบเล่นไพ่ในระดับต้น ๆ บางครั้งก็ได้ บางครั้งดวงซวยก็เสีย แต่ส่วนใหญ่ก็จะหนักไปทางเสียซะมากกว่า จนพ่อเฒ่าเกรียงศักดิ์ ต้องเตือนแล้วเตือนอีก เนื่องจากสงสารลูกสาวกับหลาน ๆ ต้องหารายได้จากทางอื่นมาเสริม ดูแลครอบครัว
ร่องรอยหลักฐาน
พ่อเฒ่าสุทัศน์ เป็นคนย้านเมียมาตั้งแต่แต่งงานวันแรกจนถึงปัจจุบัน การกระทำกิจกรรมใด ๆ ต้องอยู่ในกรอบที่เมียกำหนดทุกเรื่อง โดยเฉพาะเรื่องผู้หญิง พ่อเฒ่าสุทัศน์จะถูกเมียตัดสิทธิ์โดยสิ้นเชิง อย่าให้มีหลักฐานให้รู้เห็นเป็นอันขาดถ้าได้พบเห็นเป็นต้องเกิดเรื่องใหญ่เป็นแน่แท้!
ยางหมากกะถุน
“พ่อเฒ่า ! ข้อยเบิ่งเจ้าคล้ายกับคนมีความเหงา เก็บกดเนาะ! หรือว่า เจ้าอยากได้เมียใหม่ ?” บักคำถามแบบแย็บหมัดตรง
“มึงฮู้ได้จั้่งได๋วะ ? ที่จริงพ่อก็อยากได้เมียใหม่อยู่” พ่อเฒ่าช้างเว้าอ้อมแอ้ม แล้วว่าต่อ “พ่ออยากได้เมียเป็นสาวน้อยว่ะ...แม่ฮ้างนางหม้ายพ่อบ่เอ๋าเด้อ!”
รายการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย – นิตยสารทางอีศาน
นิตยสารทางอีศาน ลึกซึ้งถึงรากเหง้า เข้าใจปัจจุบัน รู้ทันอนาคต รายการสืบสานศิลปวัฒนธรรมไทย ออกอากาศวันจันทร์ ถึง วันศุกร์
เวลา 14:00 น ถึง เวลา 16:00 น ทางสถานีวิทยุกระจายเสียงพระพุทธศาสนา ศิลปะวัฒนธรรม ชมรมคนมีบุญ FM 97.00 เมกกะเฮิร์ต และ106.75 เมกะเฮิรตซ์ ออกอากาศพร้อมกัน
วัดบ้านอ้น ตำบลดงลาน อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด
ดำเนินรายการโดย
ท่านทรภูไพร วันโพนทอง นายกสมาคมวิชาชีพสื่อวิทยุโทรทัศน์ภาคประชาชนจังหวัดร้อยเอ็ด
ราชินีดอกหญ้า
ราชินีดอกหญ้า l E-shann Classic Music [ MV official ]
ทาง
เทียวทางให้สุดเส้น อย่าถอยหลังให้คนย่ำตายกะตายหน่าพุ้น คนจั๊งญ่องว่าหาญ
วิดีโออีสานพาเที่ยว
อีสานพาเที่ยว
อีสานแซบ
ปลาส้ม ส้มปลา
‘ไปพุ้นกินปลา มาพี้กินข้าว’ คำบอกเล่าที่บ่งบอกถึงการเอื้อเฟื้อเกื้อกูล มีความผูกพันอันลึกซึ้งของชาวอีสานที่มีต่อข้าวและปลา
‘ก้อยหอยขัว’ เมนูแซบนัวในฤดูร้อนแล้ง
“หอยขัวคืออะไรคะ”
“หอยขัวคือหอยที่ได้จากการขัว ขัวหอยคือการใช้เสียมค่อย ๆ ขุดถากหน้าดิน เพื่อหา ‘หอยเข้าไง’ หอยเข้าไงคือหอยจำศีลในฤดูน้ำแห้งขอด”
‘ลาบปู’ กินสะเดาบานคู่กับลาบปูยามค่ำ
วิธีการปรุงลาบปูคือง่ายมาก โดยเริ่มจากใส่เกลือลงในอ๋อปูสักหนึ่งช้อนชา แล้วบีบมะกอกสุกตามลงไปสักลูก มะกอกสุกให้รสเปรี้ยวนวลเข้ากันได้ดีกับเมนูปูนาหน้าหนาว เครื่องชูรสมีแค่นี้ หากยังขาดเปรี้ยวและเค็มก็ให้เติมเกลือและมะกอกเพิ่ม หลังจากนั้นให้ใส่พริกป่นตามไป และใส่ข้าวคั่วพร้อมต้นหอมผักชีเป็นอันดับสุดท้าย
วรรณกรรม
นวนิยาย: กาบแก้วบัวบาน (๖)
“เจ้าก็รู้” เวียงจันทราย้ำคำพูดเสียงแจ่มใส “ที่ตระหง่านอยู่ต่อหน้าเจ้า คือเจดีย์พ้นทุกข์ ใครก็ตามที่มุ่งสู่ทางพ้นทุกข์ แต่ละคนดั้นด้นมากราบไหว้องค์เจดีย์ นั้นคือภารกิจพวกเขา ส่วนจะพ้นทุกข์หรือไม่ขึ้นอยู่กับวิธีการของแต่ละคน” ตวัดสายตากลับมาจ้องมองหน้าเหมราชเหมือนจะค้นหาอะไรบางอย่างที่ซ่อนลึกอยู่ในดวงตา “ทั้งเจ้า ทั้งข้า ทั้งองค์เจดีย์และผู้มากราบไหว้ ล้วนแต่มีภารกิจด้วยกันทั้งนั้น และภารกิจยังไม่สิ้นสุด”
เรื่องสั้น : กำแพง
ไอ้ห่า! มึงต่อยกับกูไหม ? ขบวนกลองยาวงานบวชพลันหยุดชะงัก จากขบวนแห่นาคกลับตาลปัตรเป็นสังเวียนมวยอย่างช่วยไม่ได้ หนุ่มเลือดร้อนรุ่นใหญ่ผมสองสีกลับมาท้าตีท้าต่อยกันกลางงานเหมือนเด็กวัยรุ่น
นวนิยาย : กาบแก้วบัวบาน (๕)
ข้าไม่มีเวลาได้ท่องเที่ยว ชายชุดขาวพูดด้วยสีหน้าขึงขังจริงจัง “บรรพบุรุษข้าเคยไปทวารวดี และศรีอโยธยา ปู่ข้าท่องลุ่มน้ำบางกอกมาแล้ว พ่อข้าบอกว่า เคยท่องเมืองล้านนา เมืองล้านช้าง แต่พ่อข้าห้ามนักห้ามหนา อย่าท่องเมืองรัตนโกสินทร์” หยุดหายใจ มองจ้องเข้าไปในดวงตาของเหมราชแล้วพูดเสียงหนัก ถ้ากรุงเทพฯ ที่เจ้าพูดถึงเป็นเมืองรัตนโกสินทร์ พ่อข้าห้ามไปเด็ดขาด
นวนิยาย: กาบแก้วบัวบาน (๔)
หลังจากเหมราชพลัดหลงมาอยู่ศรีโคตรบูรณ์ ได้เป็นสหายกับเจ้าเชียงรุ้งลูกชายเจ้าเมือง ตกลงรับรักกับเจ้าฟ้าคำหยาด เจอแต่เรื่องราวอันลึกลับงงงวย เหมราชเริ่มเป็นห่วงเรื่องทางบ้าน ธุรกิจ ญาติพี่น้อง เริ่มหาตู้โทรศัพท์เพื่อติดต่อกลับทางบ้าน แต่ไม่พบเจอแต่สิ่งไม่คาดคิดมากมาย พร้อมความในใจของสหายคนใหม่ เจ้าเชียงรุ้ง เหมราชจะรับมืออย่างไรดี
จดหมายจากนักอ่าน
ภารตนิยาย : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปล ตัด ต่อ แต่ง เติม จากคัมภีร์ภาษาสันสกฤต ปรากฤต และทมิฬ
ภารตนิยาย : ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา แปล ตัด ต่อ แต่ง เติม จากคัมภีร์ภาษาสันสกฤต ปรากฤต และทมิฬ โดยเริ่มตั้งแต่เรื่องต่างๆในคัมภีร์พระเวทตั้งแต่ ๔๐๐๐ ปี เรื่อยมาจนถึง มหากาพย์รามายณะ มหากาพย์มหาภารตะ และคัมภีร์ปุราณะต่างๆ ๑๘ คัมภีร์ ซึ่งเล่มสุดท้ายเขียนขึ้นเมื่อ ๑๐๐๐ กว่าปีนี่เอง
จดหมายจากผู้อ่าน
ขอแจ้งให้สมาชิก และพี่น้องปล้องปลายทราบทั่วกันในที่นี้เลยว่า มีข่าวสารข้อเขียนเรื่องราวใด ๆ ให้ติดต่อสำนักที่อยู่กรุงเทพฯ แห่งเดียวเท่านั้นขอบพระคุณคุณพ่อประสาสน์ รวมทั้งคุณพ่อบุญเลิศ สดสุชาติ ในความเมตตาส่งข้อเขียนและคำพรมาให้ชาวคณะทางอีศานเป็นประจำครับ
จดหมาย
นิตยสารทางอีศานได้มอบความรักและเมตตาต่อผมและคณะ ในการจัดพิมพ์ “บันทึกการสำรวจวิถีชีวิตลุ่มน้ำเสียวใหญ่” ผมรู้สึกซาบซึ้งเป็นอย่างมาก จนไม่อาจที่จะสรรหาคำพูดใดมาพรรณนาได้
ใบหน้านักอ่าน ทางอีศาน
แม่ใหญ่หนา พิบูล อายุ 84 ย่าง ชาวบ้านป่าสังข์ อ.จตุรพักตรพิมาน จ.ร้อยเอ็ด จบ ป.4
“ภาษาไทยนี่แข่งได้ ภาษาอื่นถ้าได้เรียนกะสิได่คือกัน” แม่ใหญ่ว่า
แม่ใหญ่ตำหมากกินแล้วมานั่งอ่านทางอีศาน ไล่ไปตั้งแต่หน้าคณะผู้จัดทำ สารบาญ . . .
นิตยสารทางอีศาน