ทนง โคตรชมภู เขาพิการแขนขาลีบหมดเรี่ยวแรงตั้งแต่อายุ 13 ปี เขาให้แม่เหลาไม้ไผ่ทำด้ามพู่กัน ฝึกใช้ปาก กล้ามเนื้อคอ ควบคุมทำงาน ใช้สายตามุ่งมั่นเก็บรายละเอียด ใช้สมองที่เต็มไปด้วยจินตนาการออกคำสั่งสร้างสรรค์งาน

มาร์ติน ลูเธอร์ เป็นพระในคณะเอากุสตีเนียน เป็นอาจารย์สอนเทวศาสตร์ในมหาวิทยาลัยในเยอรมัน เป็นผู้นำสำคัญที่ให้กำเนิดนิกายโปรเตสแตนท์ โดยเรียกร้องให้มีการปฏิรูปศาสนา ในปี 1517 นำข้อประท้วง 95 ข้อไปติดที่ประตูโบสถ์เมืองวิตเทนเบอร์ก ประณามความฉ้อฉล ศาสนพาณิชย์ ขายบุญเพื่อให้ได้เงินสร้างโบสถ์วิหาร โดยเฉพาะเซนต์ปิเตอร์ที่กรุงโรม การทำบุญด้วยเงินเพื่อเป็นการไถ่บาป ทำให้มีสิทธิ์ได้ไปสวรรค์

ยุคกลาง ยุคมืดตอนต้น หลังจากโรมล่มสลาย ไม่เป็นเมืองหลวงของโลกอีก (caput mundi) ความรู้เก่าหายไป วิศวกรรม สถาปัตย์ คณิตศาสตร์ ฟิสิกส์ ไม่มีการก่อสร้างอะไรเหมือนยุคโรมันอีก หอสมุดคอนสแตนติโนเปิลได้รวบรวมวิชาความรู้ไว้มากมาย ทั้งของตะวันออก-ตะวันตก เป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาที่สำคัญ

ยุคฟื้นฟูศิลปะวัฒนธรรม (Renaissance) เป็น “ยุคเกิดใหม่” ของอารยธรรมที่เคยรุ่งเรืองสองพันปีก่อนในยุคกรีกและโรมัน ยุคที่ผู้คนกลับไปเรียนรู้ ฟื้นฟูความรู้ภูมิปัญญา ก่อให้เเกิดการเปลี่ยนแปลงมากมายในระยะเวลาไม่นานในแทบทุกด้าน