นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 19

วรรณคดีภาคอีสานโบราณซึ่งมีอยู่ในหนังสือผูกที่สำคัญเรื่องหนึ่งคือ “ท้าวผาแดง-นางหนังสือผูกนี้โดยปกติจานลงในใบลานเป็นตัวหนังสือไทยน้อย โดยทั่วไปตัวหนังสือที่ใช้อยู่ในภาคอีสานแต่ก่อนนั้นมีอยู่ ๓ แบบ ตัวหนังสือไทยน้อย นั้นส่วนมากใช้ในวงการบ้านเมืองทางคดีโลกและวรรณคดี แบบที่สองคือ ตัวหนังสือธรรม ส่วนมากใช้ทางคดีธรรม คือใช้ในวัดแบบที่สาม คือ ตัวหนังสือขอม เป็นอักษรสำหรับจารึกพระคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา ทั้งสามแบบนี้ ใช้เหล็กแหลมจาน (ขีด) จารึกไว้บนใบลาน โดยใช้เส้นเชือกร้อยหรือผูกไว้ ถ้าหากมีขนาดยาวก็เรียกว่า “หนังสือผูก” ซึ่งมักจะเป็นเรื่องวรรณคดี ถ้าหากจารึกลงในใบลานขนาดสั้นก็เรียกว่า “หนังสือก้อม” โดยมักจะเป็นประเภทตำราต่าง ๆ ทางวิชาการ

มั น ก ะ โ พ ด

"ชัด การชนะ"

24 ธ.ค. 2019

สาวคูณนอนอยู่ในห้องได้ยินเสียงพ่อว่า...มันกะโพด ก็รีบลุกออกจากที่นอน เข้าใจว่าพ่อบ่นให้ตนเอง ว่าคุยบ่าวดึกจึงตื่นสาย เมื่อสาวคูณออกมายังเฮือนเซีย เห็นผู้บ่าวครูนอนเปิดเผยจนน่าเกลียดอีก ก็กระแทกเสียงอุทานเหมือนกับที่พ่อแม่อุทานว่า “มันกะโพด !”

คำผญา ปรัชญากวี : คนบนหลังเสือ

ยงค์ ยโสธร

24 ธ.ค. 2019

“เห็นว่าเสือแสนฮ้าย เสือมีลายก็ลายต่าง ไผผู้ขึ้นขี่ได้ ใจต้องกล้ากว่าเสือ” (กลอนห่อผญา)

เงินตราโบราณ ในอีสานบ้านเฮา (ตอนที่ ๒)

กาย อินทรโสภา

06 พ.ย. 2019

เงินฮ้อยคือเงินที่มีนํ้าหนักสิบบาท แต่คนลาวจะเรียกว่าฮ้อยหนึ่งหรือร้อยหนึ่ง อนึ่ง เงินฮ้อยมิใช่เงินที่หล่อด้วยเงินแท้ ๆ เป็นเงินชนิดปน คือเขาเอาทองสำริดหรือทองขาว (ทองแดงหรือดีบุก) มาหลอมสูบในไฟไล่ขี้โลหะออกไปหลาย ๆ หน จนหมดตะกั่วและชินที่อยู่ในเนื้อทองสำริด ผสมกับเนื้อเงินแท้ ๆ ในสัดส่วนเงินหนัก ๑๐ สลึง ทองสำริดหนัก ๗ บาท ๒ สลึง (รวมนํ้าหนักเป็น ๑๐ บาท) แล้วนำไปหลอมจนละลายเทลงในแม่พิมพ์จะได้เงินฮ้อยหนึ่งแท่ง

แมงมุมพิษอีสาน

กอง บ.ก.

21 ต.ค. 2019

ชาวบ้านเชื่อว่าหากไม่ได้เอาเข็มไนที่ติดอยู่ที่แผลออกจะทำให้มีปัญหาเรื้อรังตามมาจนตาย คือเมื่อถูกอากาศเย็นจะมีอาการหนาวสะบั้น ครั้งละนานเป็นชั่วโมง และจะรักษาไม่หาย หากไม่ได้เอาเข็มไนออกภายใน ๕ ปี ซึ่งการเอาเอาออกทันที หากทิ้งไว้นานไปยิ่งมีโอกาสเอาออกได้ยาก ถ้าเกิน ๕ ปีก็จะไม่สามารถหาพบ

ปิดเล่ม ทางอีศาน 19 : ตำนานผาแดง-นางไอ่

กอง บ.ก.

02 ก.ย. 2019

คนไทในดินแดนเวียดนามยุค “สังคมแม่เป็นใหญ่” มีสองโคตรวงศ์ ต้องแต่งงานข้ามโคตรกันสองโคตรนั้นคือโคตรนกกับโคตรเงือก (ต่อมาใช้คำว่า “ลวง” และ “นาค”) “ซิ่นผี” ที่คนทรงนุ่งขณะเชิญผีบรรพชนเข้าทรงจะมีลายบ่งบอกโคตรวงศ์ คือ ลายนก กับลายนาค เงือกหรือลวงหรือนาคมีความหมายลึกลํ้ามากกับคนตระกูลไท-ลาว

จับตา ศาลโลกสั่งคดีปราสาทพระวิหารรอบ ๒

กอง บ.ก.

07 พ.ย. 2013

ประเทศไทยมีพันธกรณี...ถอนกำลังทหารหรือตำรวจ ผู้เฝ้ารักษาหรือผู้ดูแลที่ประเทศไทยส่งไปประจำอยูที่ปราสาทหรือในบริเวณใกล้เคียงปราสาทในดินแดนกัมพูชา (ข้อบทปฏิบัติการที่ ๒) เป็นพันธกรณีที่มีลักษณะทั่วไปและต่อเนื่องในการเคารพซึ่งบูรณภาพแห่งดินแดนของกัมพูชา โดยเส้นบนแผนที่ภาคผนวก ๑ ที่ศาลใช้เป็นพื้นฐานของคำพิพากษา