ควายเป็นสัตว์เลี้ยงสำคัญของชาติพันธุ์อีศาน ไม่ต่างจากชนลุ่มน้ำเจ้าพระยาและแหล่งอื่น ๆ อาทิ ฟิลิปปินส์ มาเลเซีย อินโดนีเซียเวียดนาม พม่า กัมพูชา และลาว ทั้งนี้เพราะควายเป็นแรงงานสำคัญในด้านกสิกรรม แต่ก็เหลือเชื่อที่มนุษย์ใช้เป็นทั้งแรงงาน เป็นทั้งอาหาร และใช้สำหรับประกอบพิธีกรรม

คำว่า “ปีใหม่” ...คนเราอาศัยดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ กำหนดวันเวลาเป็นเดือน เป็นปี ต่อมาสังเกตช่วงอากาศร้อน ฝนตก และอากาศหนาวกำหนดฤดูกาล การจะเริ่มต้นนับว่าช่วงไหนเป็นปีใหม่นั้น ต่างกลุ่มต่างก็ขึ้นปีใหม่กันตามความนิยมที่เห็นว่าเหมาะสมของกลุ่มของตน

ชื่อว่าโลกีย์กว้างเมืองคนมันบ่เที่ยง มันหากเงี่ยงช้อยง้อยคือค้อยตลิ่งของ ลางเทื่อศิษย์กลับได้เป็นครูสอนสั่งก็มี ลางเทื่อลุกออกก้นสอนฉ้อพ่อแม่คีง ลางเทื่อแนวเด็กน้อยสอนคนหัวด่อนก็มี ลางเทื่อลูกไพร่บ้านสอนท้าวบ่าวพญาก็มี

เมื่อหินไม่ใช่หิน แอบซ่อนศิลปะเสริม ธาตุแท้แต่ดั้งเดิม ได้พูนเพิ่มเติมความหมาย เหลือซากร่วมฝากทรง ความสูงส่งแห่งผงทราย แตกดับเกินลับหาย แตกช่อลายขึ้นหายใจ