“โฮบบาย” เป็นคำสุภาพที่สุดของผู้ดีมีการศึกษา มีวัฒนธรรมสูง แปลว่า “รับประทานอาหาร” คำว่า “ซีบาย” คนชั้นกลางธรรมดาสามัญจะพูดคำนี้ แปลว่า“กินข้าว” คำว่า “จฺร็อม” แปลว่า “แดก”ซึ่งเป็นคำไม่สุภาพนัก ใช้ในการด่าหรือในยามที่ตัวเองคับแค้นใจ

นี่เป็นตัวบ่งชี้ที่เราปฏิเสธไม่ได้ว่า ยิ่งเราพยายามผลักดันประเทศให้ทันสมัยศิวิไลซ์ไฮเทคเท่าเทียมกับตะวันตกมากขึ้นเท่าใด ยิ่งเปลี่ยนพฤติกรรมการกินอาหารอย่างตะวันตกมากขึ้นเท่านั้น ที่สำคัญลูกหลานของเรามีแนวโน้มเปลี่ยนค่านิยมการบริโภคอย่างตะวันตก ถือว่าทันสมัยง่าย ๆ สบาย ๆ ไฮโซ ไฮเทค จากสื่อต่าง ๆ ที่เสพติดกันถ้วนหน้า

ด่านในตัวเมืองยะลา มองดูแล้วหายน่ากลัวไปเยอะ เพราะมีกลุ่มศิลปินพากันมาวาดภาพการ์ตูนสวนดอกไม้ ฯลฯ ที่แท่งบังเกอร์และแผ่นกั้นระเบิดหลายจุดในเมือง ที่นี่มีห้างใหญ่อยู่ห้างเดียวคือห้างโคลีเซี่ยม ของคุณคม อัครเดช อดีตผู้กำกับภาพยนตร์ มีร้านท็อปเจริญมากกว่าเซเว่น ผ่านตลาดสดและบริเวณสถานีรถไฟเป็นโซนชาวพุทธข้ามทางรถไฟไปฝั่งโน้นชาวบ้านเรียกเขตเยรูซาเล็มเพราะเป็นเขตมุสลิม

ในเขตปกครองตนเองชนชาติจ้วง-กวางสี ชาติพันธุ์กลุ่มย่อยที่มีชื่อเรียกตนเองมาแต่เดิมหลายสิบกลุ่ม ถูกเปลี่ยนให้สังกัด ชนชาติจ้วง ชื่อเรียกตนเองว่า คนนุง คนโท้ ผู้ไต ผู้ม่าน(บ้าน) ผู้นา ฯลฯ จึงหายไป

แบบเรียนประวัติศาสตร์รุ่นเก่า เขียนกันว่า ชนเผ่าไทเคยใหญ่อยู่นครลุง นครปา แล้วหนีจีนลงมาอยู่น่านเจ้า จากน่านเจ้าก็หนีจีนลงมาอยู่สุโขทัย แต่บันทึกประวัติศาสตร์จีนกลับมีเรื่องตรงกันข้าม คือ ในยุค หนาน-เป่ย หลังราชวงศ์จิ้น (ของลูกหลานสุมาอี้) แผ่นดินจลาจล ปรากฏว่า จีนกวาดต้อน คนเหล่า ชนพื้นเมืองในกุ้ยโจว ขึ้นไปอยู่เสฉวนถึงห้าแสนกว่าคน