บทกลอนประกอบภาพลายเส้น "ยามแลง" ของ "สันติภาพ นาโค" ศิลปินมรดกอีสาน สาขาทัศนศิลป์ปี 2555

มีผู้กล่าวว่า ประวัติศาสตร์คือนิยายที่ถูกเขียนขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมายที่แน่นอน สะท้อนวาทกรรมของแต่ละฝ่าย ส่วนมากถูกเขียนโดยฝ่ายชนะหรือฝ่ายที่เหนือกว่า ซึ่งอยู่ในฐานะครอบงำ ปากเสียงของผู้ชนะดังกึกก้องยาวนานในประวัติศาสตร์ขณะที่ปากคำของผู้แพ้เบาแผ่วแล้วเลือนหาย ไม่มีใครอยากได้ยินได้ฟัง

รอบ ๒๐ ปีที่ผ่านมา ชาวบ้านราษีไศลเคลื่อนไหวต่อสู้เรียกร้องสิทธิมาอย่างยืดเยื้อ ผ่านมา ๑๐ รัฐบาล ทั้งการเคลื่อนไหวคัดค้านโครงการเรียกร้องการชดเชยความเสียหายบนที่ดินทำกินเรียกร้องการเข้าไปมีส่วนร่วมกับภาครัฐ เรียกร้องการตรวจสอบผลกระทบ เรียกร้องให้มีมาตรการและแผนการฟื้นฟูผลกระทบ ถึงวันนี้เขื่อนที่มีราคาการก่อสร้าง ๘๗๑ ล้านบาท

ไม่มีชาติใดเป็นศัตรูกันทางประวัติศาสตร์ ดินแดนภาคใต้ของประเทศจีนปัจจุบันนับตั้งแต่ใต้แม่น้ำแยงซีเกียง (ฉางเจียง) ลงมาจนถึงอุษาคเนย์ทั้งภาคพื้นทวีปและภาคพื้นสมุทร (คืออาเซียนทั้งหมด) มีต้นเค้าอารยธรรมดั้งเดิมร่วมกันคือ “วัฒนธรรมข้าว” หลักฐานการเพาะปลูกข้าวในช่วงปลายยุคหินใหม่เก่าแก่ถึง ๗,๐๐๐ ปี ขุดพบที่ “เหอหมู่ตู้” มณฑลเจ้อเจียง ประเทศจีน