คำโตงโตย : “ฮ้อนกว่าไฟ ใสกว่าแก้ว แล้วก่อนทำ”
“ฮ้อนกว่าไฟ ใสกว่าแก้ว แล้วก่อนทำ”
(โบราณ)
ดร.ปรีชา พิณทอง อธิบายว่า
“ฮ้อนกว่าไฟ ได้แก่ใจ ปกติของใจ นึกจะ ทำอะไรก็อยากจะทำเร็ว ๆ อยากจะให้เสร็จ เร็ว ๆ ที่ว่าไฟฮ้อนก็ไม่ฮ้อนเท่าใจ เพราะไฟ ธรรมที่ว่าร้อน ก็เผาได้แต่เฉพาะกาย ไม่เผาใจ ได้ ส่วนไฟคือใจร้อนนี้ มันเผาทั้งร่างกายและ จิตใจ เมื่อใจร้อนแล้วกายวาจาก็พลอยร้อนไปด้วย
ใสกว่าแก้วได้แก่ใจ ใจที่ประกอบด้วย ศรัทธาคือความเชื่อ ปสาทะคือความเลื่อมใส ใจจะใส ใจจะสว่าง ใจจะสุกใส ใสยิ่งกว่าแสง พระอาทิตย์ แสงพระจันทร์ แสงตะเกียง แสง ไฟฟ้า หรือแสงอะไรบรรดามี
แล้วก่อนทำได้แก่ใจเหมือนกัน ใจคิดจะทำอะไร เช่นจะสร้างบ้านสร้างเมือง สร้างเรือสร้างถนนหนทาง สร้างรถสร้างเครื่องบิน หรือจะสร้างอะไรต่าง ๆ บรรดามีในโลก ถ้าให้ใจเป็นคนสร้างเป็นคนทำ ชั่วโมงหนึ่งนาทีหนึ่งวินาทีหนึ่ง สร้างสำเร็จเสร็จสิ้นจนใช้การได้เป็นจำนวนล้านจำนวนโกฏิ”
