ชื่อท่าฟ้อนแม่บทอีสาน (จบ)
ณ ที่นี้ อยากเสนอกลอนลำอีกบทหนึ่ง ที่ ดร.ปรีชา พิณทอง รวบรวมไว้ คือ “กลอนฟ้อน” ของ หมอลำเปลี่ยนวิมลสุข บ้านยางน้อย ต.ละทาย อ.กันทรารมย์ จ.ศรีสะเกษ ซึ่งมีชื่อท่าฟ้อนอีสานที่แตกต่างจากชื่อที่หมอลำฉวีวรรณ ดำเนิน รวบรวมไว้หลายท่า ดังนี้
กลอนฟ้อน โดย หมอลำเปลี่ยน วิมลสุข (จากหนังสือ “ไขภาษิตโบราณ อีสาน” ดร.ปรีชา พิณทอง)
ดร.ปรีชา พิณทอง อธิบายไว้ว่า กลอนฟ้อนเป็นกลอนยาวชนิดหนึ่ง ใช้กลอนเจ็ด กลอนแปดหรือกลอนเก้า แล้วแต่ผู้แต่งถนัดแบบใด การฟ้อนเป็นศิลปะแบบหนึ่งมาพร้อมกับการลำ ถ้าลำไม่ฟ้อนก็เท่ากับไข้ไม่คาง การฟ้อนจะมีกี่แบบไม่ปรากฏชัด แต่หมอลำแต่งกลอนฟ้อนแบบต่าง ๆ ไว้ เท็จจริงอย่างไรไม่ทราบ หรือเป็นเรื่องอุปโลกน์คือบอกเล่าไว้ให้รู้เท่านั้น การฟ้อนหมอลำจะแสดงท่าให้เข้ากับกลอน ดูแล้วเป็นการสนุกสนานมาก จะได้นำกลอนฟ้อนมาเป็นตัวอย่าง
๏ ฟังเอาสาฟังเอากลอนฟ้อน
ฟังกลอนฟ้อนเป็นกลอนตักต่ง
ฟ้อนจั่งซี้ ผู้สาวลงท่ง แกว่งแขนนวยนาย
ฟ้อนจั่งซี้เขาว่า พระนารายณ์อวดพรหมสี่หน้า
ฟ้อนจั่งซี้เขาว่า ทศกัณฐ์โลมนาง
นาคีม้วนหาง ตอนนี้มีคัก
ตอน นารายณ์ปราบยักษ์นนทุก บุกดง
นาคีม้วนหางวงศ์ยักษ์ตายอ้ากล้าก
การทางฟ้อนกะบ่ยากทศกัณฐ์โลมนาง
มือลูบแก้มลูบคางลูบหลังลูบไหล่
ฟ้อนจั่งซี้เขาว่า ควายเถิ้กใหญ่ม่ายเข้าชนกัน
กูดุบมึงดันกูมุบมึงมับ
กูตุ๊บมึงตั๊บกูแดกมึงถู
หน่อยกะขี้แตกวูไล่กันลงท่ง
ฟอ้ นจั่งซี้เขาว่า สาวผมป่งแค้งกุ้งในหนอง
ฟ้อนจั่งซี้เขาว่า ฟ้อนเอาบุญตีกลองกินเหล้า
ตุ้งเปิ่งตุ้มเปิ้ดตุ้มเปิ่ง
มื้อเช้าเปิดเบิ่งยามมื้อแลงเปิดเบิ่ง
ข้อนสิแจ้งเปิดเบิ่ง
เปิดเบิ่งแล้วเป็นสีโนนโนน
คันสิเปรียบกับโพนหัวนากะบ่ท่อ
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนหลีกแม่เถ้า ขอที่ขอทาง
ให้กะบาทไปแน่ลูกเขยไปแน่เอาไม้ไปแหย่หีนำ
ฟ้อนแบบนี้เขาว่า ตาขำตีงัวแม่ด่าง
เฮ็ดมือสีห่างห่างฟาดลงทางแป
บาดห้างัวมันแต๋มือแหวแป่งแส่ง
ฟ้อนจั่งซี้เขาว่า คนขาแย่งเล่นบุญบั้งไฟ
กลองกะตีลงไปแป๊ดแป้งแป๊ดแป่ง
บ่จักฆ้องจักแส่งแหย่งแยะนำกัน
ฟ้อนจั่งซี้ เกี่ยวข้าวในนา
ฟ้อนจั่งซี้ งมปลาในนํ้า
ฟ้อนจั่งซี้ ข้วมนํ้าย้านปลิง
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนลิงหลอกเจ้า
ฟ้อนจั่งซี้ ชี้นกเจ่าบินวน
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนคนสักสุ่ม
ฟ้อนจั่งซี้ เกาตุ่มหมากหอยคัน
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนเหยียบสักกะลันผู้สาวตำเข้า
ฟ้อนจั่งซี้ ผู้เถ้านั่งฟังธรรม
ปากกะจ่มไปนำมุบมู้มุบมับ
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนนับเงินตรา
หมอแคนบาทหนึ่ง หมอสอยบาทหนึ่ง ผู้ฟังบาทหนึ่ง
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนกามันเวิ่น
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนแฮ้งมันเสิ่น เหลียวหาแนวกิน
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนแหลวมันบิน ควักไว่ควักไว่
หน่อยกะเหลียวเห็นไก่แส่ววับไปสา
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนถวายเทวดา เล่นปรางค์เล่นข่วง
เฮ็ดทำทรงคือป่วงทำท่าถวายแถน
บ่จักปี่จักแคนแงบแหงแงบแง่
ฉิ่งน้อยสับลงแน่กึ๊กเหล้าลงไป
ฟ้อนจั่งซี้เขาว่า ลุงทิดใสไถนาหนองม้อง
ฮือมึงฮ่องอี่ตู้จังไร
มือขวาจับไถมือซ้ายจับเชือก
ฮืออี่คู้ดากเมือกฮ่องฮ่องคลองคลอง
ความอี่ตู้เขางองหลังขดก่องจ่อง
ฮือมึงฮ่องอี่ตู้ดังแข็ง
อี่ตู้ดันเหมิดแฮงดากตูนพ้อว้อ
ฟ้อนจั่งซี้ จ้อท่าตีมวย
ฟ้อนจั่งซี้ ฟ้อนไกวจับอู่
แม่เถ้าอยู่บ้านหลานน้อยค่อยไกว
นอนสาเดอหลับตาสาเด่อ
แม่ไปไฮ่หมกไข่มาหา
แม่ไปนาหมกปลามาป้อน
แม่เลี้ยงม้อนในป่าสวนมอน
โอ้นชาหลูไขปักตูเอาอ้ายคำเป่ง
อ้ายคำเป่งขี่ม้าแม่หมัน
ไปบ่ทันม้าดีด ขี่นกปีดพาบิน
ขี่หมานินก่านปล้อง
ขี่พี่น้องท้องไค่อองลอง
อือฮืออือฮืออือฮืออือ
แม่เถ้าสิงหลานน้อยลืมฟอยผ้ากะเตี่ยว
เหลียวเบิ่งแมงย่างชื้นหัวยุ้มใส่หลาน ๏
ชื่อท่าฟ้อนที่ได้เพิ่มมาอีกคือ ฟ้อนนาคีม้วนหาง, ฟ้อนสาวผมป่งแค้งกุ้งในหนอง, ฟ้อนข้วมนํ้าย้านปลิง, ฟ้อนเกาตุ่มหมากหอยคัน, ฟ้อนนับเงินตรา
