# ดินแดนอัศจรรย์ “บ่อพันขัน” และอาณาจักรขอมโบราณ “ดอนขุมเงิน”
# ดินแดนอัศจรรย์ “บ่อพันขัน” และอาณาจักรขอมโบราณ “ดอนขุมเงิน” ณ บ้านตาเณร ต.เด่นราษฎร์ อ.หนองฮี จ.ร้อยเอ็ด (รอยต่อ อ.สุวรรณภูมิ และ อ.โพนทราย)
0 บ่ อ พั น ขั น บ่อน้ำขนาดเล็กผุดขึ้นกลางร่องหินทรายแดงริมลำน้ำเสียว เป็นบ่อน้ำจืดที่อยู่ท่ามกลางทะเลเกลือ ซึ่งเป็นสถานที่ผลิตเกลือแห่งหนึ่งในทุ่งกุลาร้องไห้มาแต่โบราณ และพบหลักฐานมากมายว่ามีมนุษย์ใช้ชีวิตมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์
ที่เรียกว่า ”บ่อพันขัน“ (“น้ำส่างครก”) เพราะชาวบ้านตักน้ำขึ้นมากินมาใช้นับพันขันก็ไม่เคยหมด ทั้งยังผุดไหลอยู่ตลอดเวลา นับเป็นวิวัฒนาการทางกายภาพของดาวโลก ที่บันดาลให้บริเวณบ่อพันขัน มีทั้ง “น้ำ” และ“เกลือ” ที่จำเป็นแก่สรรพชีวิตทั้งปวง จนกระทั่งเมื่อเข้าสู่ยุคมนุษย์มีวัฒนาการถึงขั้นสร้างอาณาจักรขึ้น ที่นี่จึงปรากฏศาสนสถานอันต่อมาเรียกขานกันว่าแหล่งโบราณคดี ”ดอนขุมเงิน“
0 ด อ น ขุ ม เ งิ น “โบราณสถานดอนขุมเงิน” (“ปราสาทหินบ้านหนองคูณ”) ศาสนสถานยุคเก่าแก่ มีอาคารจำนวนมากก่อล้อมบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ บนหินกรุผนังบ่อน้ำพบอักษรปัลลวะ 4 ตัว ที่หมายถึง พระศิวะ พระนารายณ์ พระนางปารพตี และพระแม่ลักษมี
นอกจากนั้นยังพบจารึกสำคัญที่ฐานรูปเคารพชิ้นหนึ่ง ระบุพระนามของ ”เจ้าชายจิตรเสน “ แห่งเมืองภวปุระ (บริเวณวัดพู สปป.ลาว) ต่อมาเจ้าชายจิตรเสนได้ขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าเหนทรวรมัน (พ.ศ.1143 – 1158) กษัตริย์อาณาจักรเจนละ (ขอมโบราณ)
โอรสของพระองค์นาม “พระเจ้าอีศานวรมัน ที่ 1“ (พ.ศ.1158 – 1178) ผู้สถาปนา ”เมืองอีศานปุระ“ รัฐขนาดใหญ่แห่งแรกของขอมดึกด้ำบรรพ์ บริเวณหมู่บ้านสมโบร์ไพรกุก เมืองกำพงธม ประเทศกัมพูชาในปัจจุบัน ที่นี่เป็นต้นธารอารยธรรมขอมที่ยิ่งใหญ่ โดยมีต้นทุนมาจากการสร้างอาณาจักร “เจนละ” ของบิดา ที่สามารถคุมแหล่งเกลือและน้ำในทุ่งกุลาร้องไห้ไว้ได้.
