0 ต้องการรู้เรื่องอีสาน พิมพ์คำว่า “ท า ง อี ศ า น”
“สวัสดีครับ ขอสอบถามเกี่ยวกับ “บุญประทายข้าวเปลือย” กับ “บุญคูณลาน” ว่าเป็นบุญเดียวกันหรือไม่ แตกต่างกันอย่างไรครับ”
– “หมาน้อย ทิงนองนอย ใจซื่อ” –
– 27 กุมภาพันธ์ 2562
ส่องซอด
โดย ต้อง บุตรศรีชา
ผมเคยได้ยินชื่อนี้ “บุญประทายข้าวเปลือก” แต่ไม่ค่อยแพร่หลายครับ แต่ลักษณะการทำบุญ คือหลังฤดูเก็บเกี่ยวชาวบ้านจะนำข้าวเปลือกไปถวายวัดเพื่อนำไปขาย นำเงินที่ได้มาบูรณะวัดวาอาราม ศาสนาคาร และกิจกรรมของสงฆ์ เหมือนการทำบุญ “กุ้มข้าวใหญ่” ที่ทางอีสานเราทำเป็นบุญประเพณี ซึ่งจะทำเฉพาะปีที่ข้าว ปลา อุดมสมบูรณ์ เท่านั้น แต่หากปีไหน ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล ฝนแล้ง ทำนาได้น้อย ปีนั้นก็จะไม่มีบุญกุ้มข้าวใหญ่ ผมคิดว่า บุญประทายข้าวเปลือก คือ บุญกุ้มข้าวใหญ่ เป็นบุญเดียวกัน
แต่ “บุญคูณลาน” เมื่อนำข้าวขึ้นลาน และตีข้าวเสร็จแล้ว ก่อนจะขนขึ้นบ้านไปใส่เล้า จะนิมนต์พระมาฉันข้าว สวดมนต์ เพื่อเป็นสิริมงคลว่า ปีนี้ข้าว ปลา สมบูรณ์ดี เป็นบุญให้กำลังใจตนเองและครอบครัว และอยากให้เป็นเช่นนี้ทุกปี อะไรทำนองนี้ครับ
บุญคูณลานจึงเป็นบุญของครอบครัว หรือของคนที่มีนาใกล้กันร่วมกันทำบุญครับ (คนสมัยก่อนที่มีนาติดกันจะทำเถียงนาและลานข้าวใกล้ ๆ กัน เพราะฤดูเกี่ยวข้าวจะนอนนา สมัยก่อนโจรผู้ร้ายชุกชุม ต้องอยู่รวมกัน ช่วยกันดูแลครับ).
– 28 กุมภาพันธ์ 2562
