ปิดเล่ม ทางอีศาน 97
โลกมนุษย์กำลังเผชิญภัยจากไวรัส สิ่งมีชีวิตที่ต้องอาศัยพึ่งพาเซลล์ของสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น ไวรัสมีมากมายหลายชนิด บางชนิดก็เป็นภัยทำลายเซลล์ที่มันอาศัยอยู่ จนถึงขั้นทำลายชีวิตของสิ่งที่มันเข้าไปอาศัยได้ เราเรียกปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นว่า “โรค” ไวรัสที่โจมตีเป็นอันตรายต่อเซลล์ของมนุษย์ เป็นสาเหตุต้นตอสำคัญส่วนหนึ่งของโรคที่เกิดกับมนุษย์
ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ มี “โรค” ที่เกิดจากไวรัสมากมาย ในบางครั้งบางท้องที่ก็กลายเป็นการระบาดครั้งใหญ่ ทำลายชีวิตมนุษย์ไปมากมาย ในภาษาไทยมีคำที่น่ารังเกียจว่า “โรคห่า”
มนุษย์เรียนรู้สภาวะแวดล้อมมากขึ้นเรื่อย ๆ และสามารถต่อต้าน ป้องกัน ภัยจากไวรัสได้ระดับหนึ่ง จนหลงผิดนึกว่า มนุษย์สามารถเอาชัยชนะธรรมชาติได้แล้ว
แต่ในรอบสองทศวรรษนี้ มนุษย์ต้องเผชิญภัย “โรคระบาด” ไวรัส หลายรอบแล้ว และภัยล่าสุดโรคโควิด-19 ส่อเค้าว่าจะมีผลสะเทือนก่อภัยกับโลกมนุษย์อย่างมาก
ปรากฏการณ์ที่น่าคิดคือ โรคโควิด-19 อาจจะส่งผลต่อ “วัฒนธรรม” ของโลกมนุษย์มากน้อยเพียงใด
ประวัติศาสตร์โลกมนุษย์ที่ผ่านมา การเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมมนุษย์เกิดขึ้นช้ามากจนกระทั่งมาถึงยุคการปฏิรูปเทคโนโลยีด้านคอมพิวเตอร์ “วัฒนธรรม” ก็เลยเปลี่ยนแปลงอย่างก้าวกระโดด
สิ่งที่เห็นกันชัด ๆ เรื่องหนึ่งก็คือ “วัฒนธรรมหนังสือ”
โลกสื่อสารมวลชนเปลี่ยนไปมาก ความนิยม “สื่อหนังสือ” ลดลงไปมาก อนาคตของสื่อมวลชนประเภทหนังสือคงจะ “ฝ่อ” ลงเรื่อย ๆ แม้ว่ามันคงไม่สูญสิ้นไปในทันที แต่ธุรกิจด้านหนังสือคงจะ “เหี่ยว” ลงทีละน้อย ๆ
โรคโควิด-19 ส่งผลสะเทือนต่อวัฒนธรรมการเดินทางอย่างร้ายแรง สถานการณ์หลังโควิดจะทำร้ายทำลายโลกาภิวัตน์ไปเพียงใด ยังคาดเดายาก โลกภายใต้ภาวการณ์ ล็อคดาวน์ จะทำลายเศรษฐกิจโลกร้ายแรงเพียงใด วัฒนธรรมใหม่…อะไรบ้างจะเกิดขึ้น
เราหวังว่า “วัฒนธรรมหนังสือ” จะยังอยู่รอดปลอดภัย นิตยสาร “ทางอีศาน” ยังจะรับใช้พี่น้องต่อไปอีกยาวนาน
