ห่ากวาดเมือง
คน “ทางอีศาน” ในสมัยก่อน ทำอะไรก็เรียบง่าย แบบพอเพียงมาตลอด มีความเอื้ออาทรต่อกันดีมาก การทำมาหากินก็ง่าย ไม่อดอยาก พูดเรื่องผักก็ปลูกกินเองบ้าง ผักธรรมชาติตามป่าดงก็มีให้เลือกเก็บมากินได้หลากหลาย อาหารก็มีปู ปลา นกกะปอม แมลงต่าง ๆ ก็กินได้แทบทุกประเภท เมื่อได้วัตถุดิบมาแล้ว ก็เลือกวิธีปรุงว่าจะลาบ ก้อย ต้ม แจ่ว ฯลฯ ซึ่งทำได้หลายวิธี ถ้าวันใดมีวัตถุดิบที่จะปรุงอาหารน้อย ก็หาวิธีการปรุงให้ได้ปริมาณมาก ๆ เช่น แจ่วปลา มีการใช้น้ำต้มปลาแดกผสม ก็จะได้ปริมาณมาก การกินก็ใช้วิธีจ้ำ (จิ้ม) พอให้น้ำนัว(ความกลมกล่อม) ซึมเข้าไปผสมกับก้อนข้าวเหนียวก็มีรสชาติดีขึ้น อัดด้วยผักป่าที่มีรสฝาดหน่อยก็อิ่มได้!
บักก้อนลูกเขยหัวหมอของพ่อเฒ่าอุ่น ถ้ามันร่วมวงกินข้าวกับใคร มักจะมีวิธีแปลกและเนียนเพื่อให้กินได้มาก เข้าลักษณะที่เขาเรียกว่า “ฉลาดแกมโกง” นั่นแหละ
วันหนึ่ง บักก้อนนั่งร่วมวงกินข้าวกับพ่อเฒ่าอุ่นและพ่อเฒ่าอารมณ์เสี่ยวพ่อเฒ่าอุ่นร่วมอยู่ด้วย วันนี้มีแจ่วปลาดุก และมีผักเม็ก ผักกระโดนน้ำ เป็นเครื่องเคียง น่ากินเป็นพิเศษ เป็นของชอบที่พ่อเฒ่าอุ่นบอกว่า แจ่วปลาดุกนี่ให้กินทุกวันก็ได้!
เมื่อสำรับอาหารมาวางพร้อม ทุกคนนั่งล้อมวงบักก้อนเริ่มออกลาย บรรยายความตามตำราโบราณให้พ่อเฒ่าอุ่นฟัง
“พ่อเฒ่า! การจ้ำแจ่วโบราณว่ามีสามวิธีเด้อ!”
“มีวิธีใดแหน่ เว้ามาเลย…สาธิตพร้อมเด้อ! จั่งสิเข้าใจ” พ่อเฒ่าอุ่นว่า
“หนึ่ง…โบราณว่า แฮดนอนซำ…”
ว่าแล้วบักก้อนก็เอาข้าวเหนียว ที่ปั้นเป็นก้อนพอดีเคี้ยวเป็นคำได้สะดวก จุ่มแช่ลงในถ้วยแจ่ว…มันแช่ไว้นาน น้ำแจ่วก็ซึมเข้าไปในคำข้าว พอมันยกคำข้าวมาเข้าปากน้ำแจ่วในถ้วยก็ลดวูบลง!
พ่อเฒ่าอุ่นมองดูถ้วยแจ่วที่น้ำแจ่วลดลง พ่อเฒ่าอารมณ์ก็จ้องดูถ้วยแจ่วเหมือนกัน !
“ฮ่วย! แจ่วคือเหลือน้อยแท้?” พ่อเฒ่าอุ่นพูดออกมาเบา ๆ บักก้อนยังสาธิตการจ้ำแจ่ววิธีที่ ๒ ต่อไป
“สอง…โบราณว่าจ้ำแบบ เฮือขวางท่า!”
บักก้อนมันบีบก้อนข้าวเหนียวให้มีลักษณะเหมือนเรือลำเล็ก แล้วก็ช้อนเอาน้ำแจ่วขึ้นใส่ปากน้ำแจ่วในถ้วย ยิ่งลดวูบเหลือไม่ถึงครึ่งถ้วย! พ่อเฒ่าอุ่นใจหายวาบ! หันไปมองเสี่ยวอารมณ์ แล้วว่า
“มันสิเหลือไว้ให้เฮาได้กินอยู่บ่เสี่ยว?”
บักก้อนจับเอาข้าวเหนียวมาแผ่เป็นแผ่น แล้วว่าต่อ
“สาม…โบราณว่า จ้ำแบบ ห่ากวาดเมือง!”
ว่าแล้วมันสาธิตโดยเอาข้าวเหนียวมาบีบแผ่ออกเป็นแผ่น กวาดช้อนเอาแจ่วในถ้วยเข้าปากมันไปจนเกลี้ยง!
พ่อเฒ่าอุ่นมองดูถ้วยแจ่วปลาดุกของโปรดที่หมดไป…แล้วแผดเสียง!
“บักก้อน! บักปอบมึงเอ้ย! บักห่ากวาดเมือง!”
