ทางอีศาน 30 ปิดเล่ม : ตถตา…เป็นเช่นนั้นเอง
โลกย์เต็มไปด้วยความทุกข์ มันเป็นเช่นนั้นเอง... แต่แม้จะเป็นเช่นนั้น ก็มิใช่ว่าเราจะปล่อยตัวไปตามโลกย์ เมื่อความเลวยังมากมีในบ้านเมือง คนดีก็ต้องค้าน ต้องต้านความเลว ทำดีมิใช่เพื่อได้ดี เราทำดีเพื่อรักษาความดี เพื่อต่อต้านความเลวมิให้ครอบงำสังคมได้เบ็ดเสร็จเด็ดขาด การทำงานของพวกเรา ทางอีศาน ถือหลัก เห็นยาวดีกว่าสั้น
มั น ก ะ โ พ ด
สาวคูณนอนอยู่ในห้องได้ยินเสียงพ่อว่า...มันกะโพด ก็รีบลุกออกจากที่นอน เข้าใจว่าพ่อบ่นให้ตนเอง ว่าคุยบ่าวดึกจึงตื่นสาย เมื่อสาวคูณออกมายังเฮือนเซีย เห็นผู้บ่าวครูนอนเปิดเผยจนน่าเกลียดอีก ก็กระแทกเสียงอุทานเหมือนกับที่พ่อแม่อุทานว่า “มันกะโพด !”
ฮีตเดือนเก้า
คำว่า ข้าวประดับดิน คือการดำนาโดยการเอาข้าวกล้ามาปักดำลงในนา ถือเป็นศิลปะอย่างหนึ่งในการเอาต้นข้าวมาประดับดินให้ดูสวยงาม ทั้งตอนปักเสร็จแล้วใหม่ ทั้งตอนที่ต้นข้าวเขียวขจีทั่วท้องทุ่งทั้งตอนต้นข้าวออกรวงเหลืองอร่าม เมื่อถึงเดือน ๙ แรม ๑๔ คํ่า ชาวอีสานจะพากันทำบุญอย่างหนึ่ง เรียกว่า บุญข้าวประดับดิน หรือ บุญห่อข้าวน้อย ในวันเดือน ๙ ดับเท่านั้น เพราะในเดือนนี้พญายมบาลได้ปล่อยพวกสัตว์นรกออกมาหากิน หรือมารับส่วนบุญกับญาติพี่น้องที่โลกมนุษย์
คำผญา ปรัชญากวี : คนบนหลังเสือ
“เห็นว่าเสือแสนฮ้าย เสือมีลายก็ลายต่าง
ไผผู้ขึ้นขี่ได้ ใจต้องกล้ากว่าเสือ”
(กลอนห่อผญา)
