คำโตงโตย : หมู่เฮา – สาวอีสานหย่างกางฮ่ม
มีดน้อย ๆ ฟันเข้า ก็บ่นับ
ผู้เฒ่ากล่าวคำหาญ ก็บ่นับ
ปูมหลวงบอกยาป้าง ก็บ่นับ
แม่ร้างบอกยาเสน่ห์ ก็บ่นับ
คนโลเลสั่งสอนความรู้ ก็บ่นับ
คนหลบลู่ชี้บอกทางคุณ ก็บ่นับ
คนเป็นขุนชี้บอกทางค้า ก็บ่นับ
คนเป็นข้าชี้ช่องหาเงิน ก็บ่นับ
คนมั่งมีกินทาน ก็บ่นับ
คนขี้ไร้อวดมั่งอวดมี ก็บ่นับ ฯ
ลายแคนเสียงรถไฟ – พ่อสมบัติ สิมหล้า
ลายแคน ประดิษฐ์โดย พ่อสมบัติ สิมหล้า ที่เลียนมาจากเสียงรถไฟ แสดงในงานเสวนากึ่งสาธิตทางดนตรี “ลายดนตรีแคนในวัฒนธรรมหมอลำ” ในนิทรรศการ “แคนล่องคะนองลำ” ณ หอศิลป์บ้านจิม ทอมป์สัน 28 มีนาคม พ.ศ. 2558
นทีสีทันดร
คำว่า นทีสีทันดร ประกอบด้วยคำว่า นที กับคำว่า สีทันดร.คำว่า นที แปลว่า แม่น้ำ.ส่วน สีทันดร คือสายน้ำทั้ง ๗ สาย ที่อยู่รอบเขาพระสุเมรุ และคั่นอยู่ระหว่างภูเขา ๗ เทือก ที่ล้อมเป็นวงกลมรอบเขาพระสุเมรุอยู่. สายน้ำ ๗ สาย นั้น คั่นอยู่ระหว่างเทือกเขาเทือกหนึ่งกับอีกเทือกหนึ่ง ซึ่งเรียงซ้อนกันมาเป็นชั้น ๆ.
ทองแถม นาถจำนง
ผู้นำเที่ยวทัวร์วัฒนธรรมอีศาน ร่วมกับ ยุทธพงษ์ มาตย์วิเศษ ทองแถม นาถจำนง - เทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, นายแพทย์จากมหาวิทยาลัยการทหาร เซี่ยงไฮ้ สาธารณรัฐประชาชนจีน, นักประวัติศาสตร์ชาติพันธ์ุ, นักปรัชญา, นักเขียนผู้มีผลงานเขียนทุกศาสตร์ศิลป์ร่วม 100 เล่ม
Sud-sa-nan
Sud-sa-nan
ฮูปแต้มวัดบ้านประตูชัย
ฮูปแต้มผนังด้านนอก ผนังสกัดหน้าชั้นในด้านนอก เขียนเรื่องเวสสันดรชาดก เริ่มตั้งแต่กัณฑ์วนประเวศน์ ไปจบเรื่องที่ผนังรี (ด้านทาง
ยาว) ด้านนอกทางทิศเหนือ
ผญา: คองคอย
บทผญา คองคอย โดยพระไม้: คองว่าสิได้ มาเห็นหน้า หวนคืนบ้านเก่า คองว่าสิได้ เห็นหน้าเจ้า เมือบ้านถิ่นอีสาน อีสานบ้าน บ่อนแถนแปงอินทร์หล่อ ว่าสิ มีคู่ค้ำ มาตุ้มสร้างสา ฯ โอนอ พอว่าเถิงเดือนอ้าย เดือนเจียง ลมล่วง หนาวหน่วงน้าว ใจอ้ายอ่าวกระสัน พันธนังฮ้อน ฮนฮวยคึดฮอดอุ่น อวลเอย บุญห่านี้ บ่มีน้องอยู่เคียง ฯ
คำโตงโตย
ใผชิหลิงเห็นไส้หัวใจคนใหญ่
ลางเทื่อฝังเกี่ยวไว้
ในหั้นหมื่นดวง บ่ฮู้
นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 91
นิตยสาร “ทางอีศาน” ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๙๑ ประจำเดือนพฤศจิกายน ๒๕๖๒“นิตยสารรายเดือนของชาวอีสานและคนไททุกภูมิภาค”..ภาพปก โดย ยุทธศักดิ์ ลุมไธสงค์..เรื่องเด่นในฉบับ ฟ้าแดดสงยาง กว้างเท่าแผ่นฟ้า โดย ธีร...Read More
ปิดเล่ม
สิ่งสำคัญของมนุษย์ อาจจะบอกว่าสำคัญที่สุดก็ว่าได้ คือมนุษย์รู้จักใช้ “ภาษา” ภาษาทำให้มนุษย์มีความแตกต่างจากสัตว์เดรัจฉานทั่วไป ต่อมา “ภาษา” ก็ช่วยให้มนุษย์พัฒนา เจริญก้าวหน้าขึ้นทุก ๆ ด้าน
ยิ่งเริ่มมีตัวอักษรใช้ เกิดภาษาเขียน - มนุษย์ก็พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว มนุษย์กลุ่มใดหรือเผ่าใดไม่มีภาษาตัวอักษรสำหรับใช้ในภาษาของตนเองก็ด้อยความเจริญ ล้าหลังพวกมีภาษาอักษรของตนเองลงเรื่อย ๆ
แต่อย่างไรก็ตาม สองพันปีมานี้ มนุษย์ที่มีภาษาเขียนเป็นของตนเอง ก็มีที่เสื่อมสลายไปไม่น้อยเหมือนกัน
เรื่องการเขียนหนังสือ
หลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ข้าพเจ้าอยู่ในประเทศฝรั่งเศส ขณะนั้นข้าพเจ้าใคร่จะโฆษณาถึงประเทศของตนบ้าง แต่ทว่าข้าพเจ้ายังไม่รู้ภาษาฝรั่งเศสดี เลยไม่ทราบว่าจะทำอย่างไร?
เชิญร่วม ทัวร์สายธารวัฒนธรรมฯอีศาน ครั้งที่ 2
เชิญร่วมทัวร์สายธารวัฒนธรรมฯอีศาน ครั้งที่ 2 *มหาสารคาม-กาฬสินธุ์-ร่วมงานสายธารวัฒนธรรมเพื่อชีวิตฯ*
28 พฤศจิกายน ถึง 1 ธันวาคม 2562
(กำหนดการ/เส้นทางฉบับร่าง)
ข้ า ว จุ ก ค อ
สองพ่อลูกรักผูกพันกันมาก เนื่องจากลูกชายเป็นเด็กช่างพูด ถึงจะช่างพูดแต่ก็น่ารักสองพ่อลูกไปไหนมาไหนด้วยกันเสมอ ต่อมาวันหนึ่งพ่อชวนลูกชายไปเยี่ยมเพื่อนที่ต่างหมู่บ้านเพื่อนของพ่อดีใจมากถึงกับจับไก่มาเชือดทำลาบเป็นอาหาร แถมยังจับปลาในบ่อมานึ่งอีกต่างหากเมื่อได้เวลากินข้าว เพื่อนของพ่อพร้อมด้วยครอบครัว เชิญสองพ่อลูกให้กินข้าวด้วยกัน ผู้เป็นพ่อมีข้อบกพร่องประจำตัวที่แก้ไม่หาย นั้นคือเมื่อกินข้าวคราวใดมักจะเกิดอาการข้าวจุกคอ ทางเดียวที่ช่วยได้คือต้องกินนํ้ามาก ๆ
คำโตงโตย : “ฮ้อนกว่าไฟ ใสกว่าแก้ว แล้วก่อนทำ”
ฮ้อนกว่าไฟ ได้แก่ใจ ปกติของใจ นึกจะ ทำอะไรก็อยากจะทำเร็ว ๆ อยากจะให้เสร็จ เร็ว ๆ ที่ว่าไฟฮ้อนก็ไม่ฮ้อนเท่าใจ เพราะไฟ ธรรมที่ว่าร้อน ก็เผาได้แต่เฉพาะกาย ไม่เผาใจ ได้ ส่วนไฟคือใจร้อนนี้ มันเผาทั้งร่างกายและ จิตใจ เมื่อใจร้อนแล้วกายวาจาก็พลอยร้อนไป ด้วย
แมงมุมพิษอีสาน
ชาวบ้านเชื่อว่าหากไม่ได้เอาเข็มไนที่ติดอยู่ที่แผลออกจะทำให้มีปัญหาเรื้อรังตามมาจนตาย คือเมื่อถูกอากาศเย็นจะมีอาการหนาวสะบั้น ครั้งละนานเป็นชั่วโมง และจะรักษาไม่หาย หากไม่ได้เอาเข็มไนออกภายใน ๕ ปี ซึ่งการเอาเอาออกทันที หากทิ้งไว้นานไปยิ่งมีโอกาสเอาออกได้ยาก ถ้าเกิน ๕ ปีก็จะไม่สามารถหาพบ