บทความ

ที่มั่นที่”หมาเก้าหาง”ตั้งรับการระบาดใหญ่ทั่วโลกของไวรัส”โควิด-19” ติดกับ”คลองน้ำดอกไม้” ถัดไปมีระบบคลองชลประทานจากเขื่อนลำน้ำปาว พี่น้องที่นี่ทำนาตลอดปี บริเวณโดยรอบเขียวชอุ่มตา รถรับจ้างเกี่ยวข้าววนมาที่นี่ปีละสองสามรอบ เราวางเบ็ดแต่ไม่ได้ปลา แถมเมื่อคืนฝนตก เพื่อยันกับวิกฤติขั้นอุกฤษฏ์ การปลูกผักสวนครัวรั้วกินได้กำลังจะเริ่มขึ้น และเมื่อสูบน้ำขึ้นเต็มสระจนล้นเจิ่ง”คลองไส้ไก่”รอบผืนนา พวกเราจะลงมือทำนา

"...ถ้าผ่านการระบาดครั้งนี้ไปได้ก็ไม่มีอะไรรับประกันว่า จะเกิดโรคระบาดที่ใหญ่กว่านี้อีกในอนาคต เมืองไทยไม่น่ารอให้ถึงวันนั้น วันนี้เรามีภาคเกษตรที่เป็น “ต้นทุน” ที่สำคัญที่สุด มีศักยภาพที่จะเลี้ยงตนเองและเลี้ยงคนในโลกได้ เป็นครัวเราครัวโลกได้ดีถ้ามีการวางแผน การจัดการ การพัฒนาอย่างเหมาะสม..."

โครงการวิจัยนี้มีชื่อว่า Covid-19 Case Cluster Study ที่เยอรมันมีงานวิจัยซึ่งน่าจะเป็นที่เดียวในโลก ที่ไม่รอให้โรคระบาดจบแล้วค่อยทำ แต่ทำทันทีตั้งแต่วันนี้ เพื่อศึกษาว่า โควิด-19 ระบาดอย่างไรตั้งแต่แรกเริ่มและพัฒนามาอย่างไร จะติดตามไปทุกระยะอย่างใกล้ชิด วิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยชุมชนเป้าหมายมีส่วนร่วม

ปัญหาเศรษฐกิจระหว่างการระบาดของโควิด-19 ก็หนักหนาแล้ว จะสาหัสมากกว่าอีกเมื่อโรคร้ายนี้ผ่านไป นี่เป็นการคาดการณ์ของผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจสังคม ทำให้รัฐบาลประเทศต่างๆ นอกจากจะหาทางเยียวยาระหว่างนี้แล้ว ยังต้องเตรียมรับมือกับ “เผาจริง” หลังจากนี้

สมาร์ทโฟนต้านไวรัส จีน ไต้หวัน เกาหลี มีการใช้ “แอป” เพื่อค้นหาผู้ติดเชื้อ แล้วให้กักตัวในบ้านหรือไปโรงพยาบาล ประเทศในยุโรปอเมริกายังรีรอ ตั้งคำถามเรื่องสิทธิส่วนบุคคล เพราะแอปนั้นจะบอกว่า ตั้งแต่ติดเชื้อ หลายวันที่ผ่านมาตนเองใกล้ชิดกับใคร จะได้ติดตามตรวจโรคได้ทัน

สหรัฐอเมริกา แฟรงคลิน ดี รุสเวลท์ (Franklin D. Roosevelt 1882-1945) ประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา 4 สมัย (1933-1945) ผู้นำในช่วงเศรษฐกิจตกต่ำ (1929-1933) จนถึงสงครามโลกครั้งที่ 2 (1939-1945) ก่อนเป็นประธานาธิบดี ท่านเป็นผู้ว่าฯ มลรัฐนิวยอร์ค (1929-1933) ได้รับการยกย่องว่าป็น 1 ใน 3 ประธานาธิบดีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของสหรัฐอเมริกา อีกสองท่าน คือ จอร์ช วอชิงตัน และอาบราฮัม ลินคอล์น

แปลกใจที่สื่อเสนอข่าวและมีการแชร์ชื่นชม 13 จังหวัดที่ยังไม่มีผู้ติดเชื้อโควิด-19 ยกเป็นโมเดลอีกต่างหาก เพราะตอนที่ลาวกับพม่ายังไม่มีผู้ติดเชื้อก็ไม่เห็นมีใครไปชื่นชมเขา มีแต่ไปให้ความเห็นว่า เขาคงไม่มีเครื่องมือ หรือเพราะไม่ได้ตรวจหรือเปล่า ตั้งข้อสังเกตไปต่าง ๆ นานา

มีข้อถกเถียง ความเห็นต่างและแนวปฏิบัติต่างเกี่ยวกับโควิด-19 เพราะวันนี้ประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกเหมือนคนติดอยู่ในถ้ำ หาทางออกไม่เจอ ยังไม่เห็นแสงสว่างอยู่ปลายถ้ำปลายอุโมงค์ไหน เพราะนี่คืออุบัติการณ์ใหม่ มาตรการอะไรที่ใช้กันมาก่อนใช่ว่าจะใช้ได้กับโควิด-19 นี้ เป็นโคถึกที่คึกอย่างยิ่ง ยังเอาไม่อยู่

สองคำที่น่าจะทำให้เราเข้าใจสถานการณ์เศรษฐกิจวันนี้ คือ เศรษฐกิจถดถอย (recession) และเศรษฐกิจตกต่ำหรือเสียหายใหญ่หลวง (depression) ซึ่งยกเอาสหรัฐอเมริกามาเป็นกรณีศึกษา เพราะนอกจากจะมีตัวเลขที่มีการวิเคราะห์ไว้โดยละเอียด สหรัฐยังเปรียบเสมือนหัวรถจักรสำคัญที่ลากเศรษฐกิจโลก และเป็นต้นแบบของการพัฒนา

ในสถานการณ์ที่วิกฤติขึ้นเรื่อยๆ ผู้ติดเชื้อในสหรัฐเกินแสน อิตาลี สเปน เยอรมัน ฝรั่งเศส อิหร่าน ยังไม่มีทีท่าว่าจะ “ราบ” หรือจะลด คนตายก็เพิ่มขึ้นทุกวัน ยาก็ยังไม่มี วัคซีนก็ยังห่างไกล โรงพยาบาลก็โกลาหลเพราะเตียงไม่พอ เครื่องช่วยหายใจขาดแคลนหนัก รวมทั้งเสื้อและหน้ากากสำหรับแพทย์พยาบาล รอมาจากจีนและอินเดียแหล่งผลิตใหญ่ ในยุโรปอเมริกาไม่ได้ผลิตเอง ไม่ได้เตรียมไว้ เพราะไม่คิดว่าจะวิกฤติขนาดนี้

สถาบันและองค์ภาครัฐ วิชาการ ธุรกิจทั่วโลก ร่วมมือกันวิจัยและพัฒนายาและวัคซีน ซึ่งน่าจะได้ผลเร็วกว่าที่ผ่านๆ มา รวมทั้งมีการนำเลือดของผู้ติดโควิด19 ที่หายแล้วมาให้ผู้ป่วยด้วยไวรัสนี้ เชื่อว่า สารภูมิต้านทาน (antibody) ที่เกิดกับผู้ติดเชื้อที่หายแล้วจะช่วยกำจัดไวรัสตัวนี้ได้เร็วขึ้น ที่เยอรมันกำลังทดลองเรื่องนี้อยู่

วงเสวนาเริ่มต้นจาก พิณทอง เล่ห์กันต์ ผู้ลุกมารณรงค์เรื่องการดูหมิ่นแม่หญิงอีสาน และรณรงค์ล่ารายชื่อในเว็บไซต์ change.org เพื่อตอบโต้ผู้เขียนคอลัมน์นี้

เรื่องราวหลายหลากใครอยากฟัง สายน้ำตารินหลั่งใครอยากรู้ ชีวิตล้วนถูกโปรยตีทุกวันผู้ มายิ้มสู้เดินหน้าฝ่าผองภัย สร้างสายรักใยห่วงพ่วงคิดถึง กระชับความซาบซึ้งคนไกลใกล้ เฝ้าประคองคล้องแขนแนบแน่นไป สานศรัทธายิ่งใหญ่ให้ชีวิต...