ปิดเล่ม

บรรยากาศภายหลังการเลือกตั้งผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๕ ที่ผ่านมา เต็มไปด้วยความคึกคัก สดใส การชื่นชมยินดีปรีดา

ปลายเดือนกุมภาพันธ์ใกล้จะถึงเดือนมีนาคม มีข่าวร่ำลือว่าช่วงสงกรานต์จะมีวันหยุดถึงเก้าวัน ก็ไม่รู้ว่าจะจริงหรือไม่จริง ถ้าเป็นจริงก็น่าเป็นห่วงเรื่องอุบัติเหตุบนถนนบาดเจ็บล้มตายกัน ปีก่อน ๆ วันหยุดน้อยกว่ายังบาดเจ็บล้มตายกันมาก

ในช่วงสามเดือนนี้ ธรรมชาติเกี่ยวกับน้ำผูกพันกับชาวไทย วัฒนธรรมโบราณของชาวไทยจึงมีเรื่องเกี่ยวกับน้ำมาก แต่ก็เนื่องจากวัฒนธรรมไทยเปลี่ยนไป เรื่อย ๆ ที่เห็นเด่นชัดก็เรื่องการนับวัน เวลา เดือน ปี เมื่อเปลี่ยนมาใช้การนับปฏิทินตามสุริยคติ สากล การนับเดือนก็เปลี่ยนไป...เป็นการนับตาม ฝรั่ง

สิ่งสำคัญของมนุษย์ อาจจะบอกว่าสำคัญที่สุดก็ว่าได้ คือมนุษย์รู้จักใช้ “ภาษา” ภาษาทำให้มนุษย์มีความแตกต่างจากสัตว์เดรัจฉานทั่วไป ต่อมา “ภาษา” ก็ช่วยให้มนุษย์พัฒนา เจริญก้าวหน้าขึ้นทุก ๆ ด้าน ยิ่งเริ่มมีตัวอักษรใช้ เกิดภาษาเขียน - มนุษย์ก็พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว มนุษย์กลุ่มใดหรือเผ่าใดไม่มีภาษาตัวอักษรสำหรับใช้ในภาษาของตนเองก็ด้อยความเจริญ ล้าหลังพวกมีภาษาอักษรของตนเองลงเรื่อย ๆ แต่อย่างไรก็ตาม สองพันปีมานี้ มนุษย์ที่มีภาษาเขียนเป็นของตนเอง ก็มีที่เสื่อมสลายไปไม่น้อยเหมือนกัน

สภาพเศรษฐกิจและสังคมอีสานในช่วงทศวรรษ ๒๔๗๐ – ๒๔๘๐ อันเป็นยุคเริ่มต้นของระบอบประชาธิปไตยนั้น น่าใส่ใจศึกษาค้นคว้าให้มากขึ้นอีก “ทางอีศาน” ฉบับนี้ทำได้เพียงสรุปเสนอภาพกว้าง ๆ อย่างย่อ ๆ ไว้ก่อนเท่านั้นทางรถไฟที่สร้างมาถึงโคราช (พ.ศ. ๒๔๔๓)

คนไทในดินแดนเวียดนามยุค “สังคมแม่เป็นใหญ่” มีสองโคตรวงศ์ ต้องแต่งงานข้ามโคตรกันสองโคตรนั้นคือโคตรนกกับโคตรเงือก (ต่อมาใช้คำว่า “ลวง” และ “นาค”) “ซิ่นผี” ที่คนทรงนุ่งขณะเชิญผีบรรพชนเข้าทรงจะมีลายบ่งบอกโคตรวงศ์ คือ ลายนก กับลายนาค เงือกหรือลวงหรือนาคมีความหมายลึกลํ้ามากกับคนตระกูลไท-ลาว

“บัวอาศัยเซิ่งน้ำปลาเพิ่งสังคม ไพร่กับนายเพิ่งกันโดยด้าม อันว่าเสือสางช้างกวางฟานอาศัยป่า ป่าอาศัยสิ่งฮ้ายจึงหนาแน่นมืดมุง เฮาอาศัยเพิ่งบ้านบ้านกะเพิ่งบุญเฮา คันหากเฮาหนีเสียชิเกิดเป็นดงไม้ คันเฮาหนีไกลบ้านเฮือนชานชิเป็นป่า บ้านชิเป็นเหล่าเฮื้อเครือเกี้ยวมืดมุง เฮาอาศัยพวกพ้องน้องนุ่งสหายเกลอ เขาก็อาศัยเฮาจึงเป็นเมืองบ้าน คนหากอาศัยด้วยดอมคนเป็นหมู่ บ่มีใผอยู่ยั้งทอมท้อผู้เดียวได้แล้ว”

เส้นทางชีวิตแบ่งอย่างกว้าง ๆ เป็นทางทุจริต ทางสุจริต หรือทางชั่วกับทางดี ทางชั่ว ทางคด ทางโข ทางโง ทางเงี้ยว ผู้เดินตามทางนี้มักจะพบกับทุกข์โศกโรคภัยอุปสรรคอันตรายอุปัทวะน้อยมากแล้วแต่ผู้ทำ

พระราชพิธีบรมราชาภิเษก สมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ขึ้นเป็น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อย่างสมบูรณ์ตามโบราณราชประเพณี ซึ่งจะเกิดขึ้น ระหว่างวันที่ 4-6 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 ณ พระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร จะเป็นจารึกประวัติศาสตร์ครั้งยิ่งใหญ่ของ ประวัติศาสตร์ไทย

คันเจ้าได้นั่งบ้าน เป็นเอกสูงศักดิ์ อย่าได้โวโวเสียง ลื่นคนทั้งค้าย แนวว่าเป็นนายนี้ ให้หวังดีดอมไพร่ คันแม่นไพร่บ่พร้อม สิเสียหน้าบาดเดินฯ

๐ อย่าได้วาจาเพี้ยงเขาฮอขมขื่น     คำปากอย่าได้ตื้นคือหม้อปากแบน อย่าได้แสนแพนหน้าวาจาเว้าอ่ง     ฝูงพี่น้องพงษ์เชื้อชิบ่มี ๐ (วรรณคดี “ย่าสอนหลาน”) ดร.ปรีชา พิ...Read More

กิจกรรม “ท่องเทวาลัยอีศานใต้” ผ่านไปแล้วอย่างน่าชื่นอกชื่นใจ เพราะเป็นการบุกเบิกกิจกรรมแนวทัศนศึกษาสถานที่สำคัญทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์จริง พบของจริง พบผู้คนพื้นถิ่นพื้นฐานจริง เก็บเกี่ยวได้มาทั้งความรู้ใหม่ ๆ และปัญหาใหม่ ๆ ที่ต้องค้นหาคำตอบกันใหม่ (คำตอบไม่มีอยู่ในตำราเรียน !)