รายงานทางอีศาน

ทนง โคตรชมภู เขาพิการแขนขาลีบหมดเรี่ยวแรงตั้งแต่อายุ 13 ปี เขาให้แม่เหลาไม้ไผ่ทำด้ามพู่กัน ฝึกใช้ปาก กล้ามเนื้อคอ ควบคุมทำงาน ใช้สายตามุ่งมั่นเก็บรายละเอียด ใช้สมองที่เต็มไปด้วยจินตนาการออกคำสั่งสร้างสรรค์งาน

เมื่อ พ.ศ.๒๔๗๙ พลเมืองชาวสุรินทร์และจังหวัดใกล้เคียงจากหลากหลายอาชีพ ได้ร่วมแรงร่วมใจกันสร้างอนุสาวรีย์รัฐธรรมนูญบริเวณหน้าศาลากลางจังหวัดสุรินทร์ อันเป็นตัวอย่างหนึ่งของความตื่นตัวทางการเมืองและความกระตือรือร้นของพลเมืองอีสานที่จะเชื่อมโยงท้องถิ่นของตนเข้าสู่ระบอบใหม่

หากมาที่ชุมชนบ้านเดื่อแล้วสิ่งหนึ่งที่ถือเป็นเสน่ห์และความแตกต่างที่ทำให้ชุมชนบ้านเดื่อไม่เหมือนใคร คือการหยิบยกเอาลูกมะเดื่อ ไม้ยืนต้นที่มักจะเกิดตามริมฝั่งน้ำ โดยเฉพาะแม่น้ำโขงที่เป็นชื่อหมู่บ้านมาเป็นจุดเด่นและจุดขายของชุมชน

นอกจากทำเกษตรแบบครอบครัวและจดบันทึกบัญชีครัวเรือนกันอย่างจริงจังแล้ว การออมอีกรูปแบบหนึ่งที่ดูไม่เหมือนจากที่อื่นนัก นั่นก็คือ การออมใส่กระบอกไม้ไผ่

หลังนอนหลับฝันหวานถึงหมอลำสาว “อินแต่ง แก้วบัวลา” กุหลาบปากเซที่ส่งกลิ่นหอมอบอวลไปทั่วโลก (หมายถึงผลงานและชื่อเสียงของเธอที่เผยแพร่ในยูทูป) ตลอดทั้งคืน ทำให้ตื่นขึ้นมาอย่างมีความสุข สดชื่น ความทุกข์มลายสิ้น เสียงลำอันไพเราะเพราะพริ้ง ยังดังก้องอยู่ในโสตประสาทมิเลือนหาย

ท่ามกลางความหลากหลายทางวัฒนธรรมและชาติพันธุ์ในสังคมไทย สมาพันธ์วรรณกรรมแม่น้ำของ ได้ถูกก่อตั้งขึ้น โดยนักเขียนกลุ่มหนึ่งที่นำโดยชัชวาลย์ โคตรสงคราม เพื่อเปิดพื้นที่ทางศิลปวัฒนธรรม

ภูผาม่าน เป็นอำเภอหนึ่ง ของจังหวัดขอนแก่น อยู่ติดเขตกับจังหวัดเลยและจังหวัดเพชรบูรณ์ อำเภอเล็ก ๆ แห่งนี้มีเสน่ห์มากมาย ไม่ใช่แค่เพียงถ้ำค้างคาว ภูเขาที่มีลักษณะสูงชันสลับซับซ้อนจนดูเหมือนม่าน

นานมาแล้วมีคณะครูได้พาเด็ก ๆ ใน ๓ จังหวัดชายแดนใต้กลุ่มหนึ่ง มาพบลุง “ลาว คำหอม” ที่ไร่ธารเกษม เด็ก ๆ วิ่งเล่นกันอย่างสนุกสนาน ส่งเสียงกรี๊ดกร๊าดตามประสาเด็ก แต่เมื่อเวลาจะจากกันเด็ก ๆ ไม่อยากไป มีเด็กคนหนึ่งเข้ามากอดลุงแล้วร้องไห้บอกว่า “หนูไม่อยากกลับบ้าน หนูอยากอยู่กับคุณตาทีนี่” สะเทือนใจผู้ได้ยิน โถ! บ้านหนูผู้ใหญ่เขาห้ามไม่ให้ออกไปวิ่งเล่นนอกบ้านอย่างเสรีซินะ

ประเด็นสำคัญคือจีนไม่เลือกใช้สูตรสำเร็จของการปฏิรูปเศรษฐกิจและเปลี่ยนผ่านสู่ระบบเศรษฐกิจตลาด