คำฉันท์ วรรณลีลามรดกชาติ (44) สมุทโฆษคำฉันท์ (32)

17 ส.ค. 2016

จำนวนผู้เข้าชม: 7

คำฉันท์ วรรณลีลามรดกชาติ (๔๔)
อ่าน (ใหม่) สมุทโฆษคำฉันท์ (๓๒)
ทองแถม นาถจำนง

พราหมณ์พฤฒิบาศ

สังคมไทยคุ้นเคยกับ “พราหมณ์” พิธีกรรมต่าง ๆ ส่วนใหญ่เรา ทำทั้งพิธีพุทธและพิธีพราหมณ์ แต่คนไทยส่วนใหญ่ก็รู้จักพราหมณ์แค่เพียงว่า เป็นผู้ประกอบพิธี สวมอาภรณ์ขาว เกล้ามวย

อันที่จริงเรื่องพราหมณ์เป็นหัวข้อใหญ่มากอีกหัวข้อหนึ่งที่ควรศึกษาค้นคว้า

ถึงแม้จะมีชื่อเรียกว่าพราหมณ์ แต่พราหมณ์ก็แบ่งประเภทเป็นหลายกลุ่ม

พวกพราหมณ์บูชาไฟ มีมาก่อนตั้งกรุงศรีอยุธยาที่หนองโสน(เวียงเหล็ก)แล้ว บริเวณที่พระเจ้าอู่ทองทรงสร้างราชธานีใหม่นั้น อยู่ใกล้สำนักนักพรต ชาวบ้านเรียกว่า “ชีกุน” คำนี้เพี้ยนมาจากคำว่า “ชีกุณฑ์” แปลว่านักบวชผู้บูชาไฟ คือพราหมณ์นั่นเอง

ตกมาถึงยุครัตนโกสินทร์ พราหมณ์ในกรุงเทพมีสามพวก คือ พราหมณ์พิธี, พราหมณ์โหรดาจารย์ และพราหมณ์พฤฒิบาศ

สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเล่าไว้ใน “นิราศนครวัด” ความตอนหนึ่งว่า

“มีกิจเรื่องหนึ่งซึ่งตั้งใจจะมาสืบหาความรู้จากพวกพราหมณ์ที่กรุงกัมพูชา ด้วยพราหมณ์ในกรุงเทพฯ มี 3 พวก พวกพราหมณ์พิธีมากจากเมืองรามนคร พวกพราหมณ์โหรดาจารย์มาจากเมืองพัทลุง พวกพราหมณ์พฤฒิบาศไปจากกรุงกัมพูชา เคยสืบได้ความจากพราหมณ์ที่เมืองนครศรีธรรมราชและเมืองพัทลุงว่า ต้นสกุลพราหมณ์พิธีมาจากเมืองรามนคร ส่วนพราหมณ์โหรดาจารย์นั้นได้ความว่าต้นสกุลมาจากเมืองพาราณสี แต่พวกพราหมณ์พฤฒิบาศสืบในกรุงเทพไม่ได้ความว่าต้นสกุลมาจากไหน จึงหมายจะถามพวกพราหมณ์ที่กรุงกัมพูชา ได้ถามพระครูท่านบอกได้แต่ว่า “มาแต่พนมไกลาส” หมายความว่ามาจากเขาไกลาส พวกฝรั่งนักเรียนโบราณคดีที่ไปด้วยกันถึงฮา เป็นอันสิ้นกระแสสืบไม่ได้ความว่าพวกพราหมณ์พฤฒิบาศเดิมอยู่เมืองใดในมัชฌิมประเทศ”

พราหมณ์พฤฒิบาศ เป็นชื่อพราหมณ์พวกหนึ่ง สำหรับพรมน้ำมนต์ในพระราชพิธี; ครูในการจับช้าง, หมอเฒ่า ก็เรียก.

ในสมัยสุโขทัยพราหมณ์น่าจะมีความใกล้ชิดกับราชสํานักพอสมควร คือคงจะเป็นทั้งครู ที่ปรึกษา และราชนิติ นอกจากนี้ยังพบคําว่า พฤฒิบาศ อยู่ในหลักศิลาจารึกด้วย หมายความว่า มีพราหมณ์อีกพวกหนึ่ง ที่ทําหน้าที่เกี่ยวกับช้าง หรือ คชกรรม และการปัดเสนียดจัญไร ในสมัยอยุธยาพราหมณ์มีความสําคัญต่อราชสํานักมาก เมื่อพิจารณาจาก พระไอยการตำแหน่งนาพลเรือน ปรากฏมีกรมของพราหมณ์ ๔ – ๕ ประเภท คือ ฝ่ายโหราจารย์ ฝ่ายปุโรหิต ฝ่ายศาล ฝ่ายพิธี และฝ่ายพฤฒิบาศ พราหมณ์ผู้ดํารงตําแหน่งเจ้ากรมมียศสูงสุดที่พระมหาราชครู มีศักดินาหมื่นไร่ รองลงมาคือพระราชครู พระ พระครู หลวง ขุน หมื่น ประแดง และพราหมณ์รักษาเทวสถาน

ทองแถม นาถจำนง

ทองแถม นาถจำนง เป็นทั้งสื่อมวลชนอาวุโสและนักวิชาการที่ทำงานอย่างต่อเนื่องรวมทั้งยังเป็นอดีตนายกฯ สมาคมนักกลอนแห่งประเทศไทย และยังเป็นเจ้าของงานเขียนอีกมากมาย โดยเฉพาะในนามปากกา “โชติช่วง นาดอน” กับงานเขียนงานแปลเรื่องจีน และงานเขียนหลากหลายประเภททั้งประวัติศาสตร์ วรรณกรรม บทความ รวมบทกวีนิพนธ์ วิเคราะห์เศรษฐกิจสังคมการเมืองรวมแล้วกว่า ๖๐ เล่ม ตลอดระยะเวลาบนถนนสายวรรณกรรม

ทองแถม นาถจำนง

คำฉันท์ วรรณลีลามรดกชาติ (44) สมุทโฆษคำฉันท์ (32)

ติดตามเรา

บทความล่าสุด