คำโตงโตย
ยำกกให้ยำเหง้า
ยำเงาให้ยำง่า
(โบราณ)
ดร.ปรีชา พิณทอง อธิบายว่า “เหง้าคือโคนของต้นไม้ กกคือต้นไม้ ง่าคือกิ่งไม้ ปู่ย่าตายายเปรียบกับเหง้าไม้ พ่อแม่เปรียบกับกกไม้ ลูกหลานเปรียบกับกิ่งไม้ คนสามจำพวกนี้เป็นเทือกเถาเหล่ากอเชื้อแถวแนวพันธุ์ซุมแซงอันเดียวกัน ยำคือการเคารพนับถือ เราจะเคารพนับถือคนเทือกเถาเหล่ากอเดียวกัน จะเลือกเคารพนับถือแต่ส่วนใดส่วนหนึ่งไม่ได้ ต้องเคารพนับถือแต่เหง้าถึงกิ่งจึงจะถูก บางคนนับถือแต่ปู่ย่าตายาย ส่วนพ่อแม่ลูกหลานไม่เคารพนับถืออย่างนี้ไม่ถูก ต้องเคารพนับถือแต่ต้นถึงปลายจึงจะถูก โบราณจึงสอนว่า ยำกกให้ยำเหง้ายำเงาให้ยำง่า”
(จากหนังสือ “ไขภาษิตโบราณอีสาน” ดร.ปรีชา พิณทอง)
