งามงานวัฒนธรรม
รัศมี 20 กิโลเมตรรอบพนมรุ้ง (1/3)
ประวัติศาสตร์
บุรีรัมย์เพียงจังหวัดเดียวมีโบราณสถานรวม 279 แห่ง แบ่งเป็นบุรีรัมย์ตอนเหนือ 128 แห่ง ตอนใต้ 151 แห่ง ทั้งที่มีชื่อและไม่ปรากฏชื่อ ทั้งที่ขึ้นทะเบียนกับกรมศิลปากรแล้วและยังไม่ได้ขึ้น นี่ไม่นับรวมที่ซุกซ่อนอยู่ตามที่ราบลุ่มและบนแนวเทือกพนมดงเร็ก
กล่าวถึงเฉพาะประวัติศาสตร์ชุมชนเขตบุรีรัมย์ตอนใต้ – ในรัศมี 20 กิโลเมตรรอบพนมรุ้ง รวมติดแนวชายแดนประเทศกัมพูชา เพียงเท่านี้ก็มากมูนด้วยเรื่องราวทางภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ โบราณสถาน โบราณวัตถุ นิทาน ตำนาน ฯลฯ
นอกจากปราสาทพนมรุ้ง ยังพบโบราณสถานที่สำคัญอีกหลายแห่ง ได้แก่ ปราสาทหินเมืองต่ำ ปราสาทบ้านบุ ปราสาทเขาปลายบัด (๑)และ(๒) อโรคยาศาลและปราสาทโดยรอบ
พบศิลาจารึก 11 หลัก แหล่งหินตัดมากมาย แหล่งถลุงโลหะ และเตาเผาโบราณนับร้อยแห่ง
พบหลักฐานการดำรงชีวิตของผู้คนมาตั้งแต่ครั้งชุมชนโบราณ ต่อเนื่องมาปลายสมัยประวัติศาสตร์ จนถึงยุคทวารวดีช่วงศตวรรษที่ 12-14 และพบหลักฐานหนาแน่นในยุคขอมเมื่อศตวรรษที่ 15 กระทั่งขอมเสื่อมอำนาจไปในศตวรรษที่ 18
เนื่องจากมีน้ำท่าอุดมสมบูรณ์ มีดินคุณภาพจากการทับถมของลาวาภูเขาไฟ ผู้คนจึงตั้งหลักปักฐานมั่นคง และมีพี่น้องใกล้ไกลอพยพย้ายมาฝากผีฝากไข้ มีการสำรวจพบชุมชนโบราณถึง 46 แห่ง มีบารายและแหล่งน้ำขนาดใหญ่น้อย พบแนวคันดินระบายน้ำ พบร่องรอยแนวเส้นทางการเดินทางของชาวบ้านชาวเมือง คาราวานพ่อค้าและนักแสวงบุญ จากบริเวณโดยรอบ จากเขมรสูงไปเขมรต่ำตามช่องเขา และจากแผ่นดินที่ราบสูงลงไปไทฝั่งตะวันออกอ่าวไทย และไปไทสยามลุ่มน้ำเจ้าพระยา.
******
รัศมี 20 กิโลเมตรรอบพนมรุ้ง (2/3)
อารยธรรม
นิยายชีวิต การดิ้นรนเสาะหาปัจจัยสี่ การต่อสู้กับโรคร้าย ภัยธรรมชาติและภัยจากมนุษย์ด้วยกันเอง รวมทั้งความคิด ความเชื่อ ที่หลอมรวมเป็นชุมชน มีภาษามีวัฒนธรรมร่วมกัน จนเป็นบ้านเป็นเมืองและมีพัฒนาการมานั้น เมื่อรวบรวมเนื้อหา ลำดับเหตุการณ์ ย่อมก่อเกิดเป็นภูมิปัญญาองค์ความรู้ที่หลากหลายไพศาล
ประวัติบุคคลเกิดมาแต่ที่ที่เขาฝังสายรกและที่ที่ฝังกระดูกของบรรพชนตน ประวัติศาสตร์ที่มีชีวิตและทรงพลัง ย่อมเกิดมาแต่เลือด เนื้อ จิตวิญญาณของกลุ่มบุคคลผู้เป็นเจ้าของประวัติศาสตร์นั้น พี่น้องในพื้นถิ่นต้องลุกขึ้นมาเรียนรู้ ศึกษาและสืบทอด ทุกคนมีประวัติศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ มีวีรบุรุษวีรสตรีของตน ประวัติศาสตร์ต้องเขียนโดยเจ้าของประวัติศาสตร์จึงจะเปี่ยมประโยชน์ เหมือนต้นไม้ซึ่งทรงต้นได้สูงใหญ่ให้ร่มเงาและดอกผลย่อมต้องหยั่งรากลึก
รากอารยธรรมในพื้นที่รัศมี 20 กิโลเมตรรอบพนมรุ้งมีความลึกล้ำ พี่น้องของเราต้องค้นคว้าหยั่งลึก ประสานงานทุกฝ่ายและบูรณาการงานทุกด้านทุกมิติสู่การเปลี่ยนแปลงพัฒนา หากปล่อยไปตามลำพังข้ารัฐการเขาก็ทำได้ตามนโยบายจากส่วนกลาง และงบประมาณที่จำกัดเพราะหลวงนำภาษีราษฎรไปละลายในเรื่องไม่เป็นเรื่องและไม่โปร่งใส ผู้เป็นเจ้าของแท้จริงต้องมุ่งมั่น ทุ่มเท ทั้งยามหลับและยามตื่น ต้องนึกฝันจินตนาการ ลงแรงลงใจเพื่ออนาคตของตนและลูกหลาน เพื่อบ้านเมืองที่จะเจริญรุดหน้าสืบไป.
******
รัศมี 20 กิโลเมตรรอบพนมรุ้ง (3/3)
ตำนาน
งานรูปธรรม เช่น สำรวจบารายห้วยหนองคลองบึง เส้นทางน้ำจากโบราณถึงปัจจุบัน ค้นคว้าทางเดินโบราณ ช่องเขาที่คนรุ่นก่อนใช้สัญจร ค้นหาฟื้นฟูแหล่งโบราณสถานและเชื่อมร้อยเรื่องราวเข้าด้วยกันตามประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์ ทำป้ายบอกทาง ป้ายประวัติสถานที่อย่างกระชับ สวยงามและต้องอ่านง่าย
พื้นที่ที่มีดินวิเศษควรทำการเกษตรอินทรี เลือกคัดเมล็ดพืชพรรณพื้นบ้านที่ทรงค่ามาปลูกอย่างประณีต พัฒนาการกสิกรรมอย่างทันสมัย นำนกกระเรียนคืนถิ่นให้บินว่อนบนฟ้า สร้างงานหัตถกรรมที่เป็นเอกลักษณ์พื้นบ้าน คิดสร้างงานอุตสาหกรรมและนำนวัตกรรมมาใช้ ส่งเสริมคุณธรรมประเพณีเพื่อความรักความสามัคคีและความสุขของหมู่คณะ
ปลูกฝังวิชาและหลักคิดให้เยาวชนรู้รักบ้านเกิดเมืองนอน อบรมบ่มเพาะเด็กนักเรียนให้เชี่ยวชาญทั้งงานศิลปะและวิทยาศาสตร์ ให้เป็นผู้บุกเบิกสร้างสรรค์งาน ให้เป็นมัคคุเทศน์ คัดสรรส่งเสริมลูกหลานให้ศึกษาต่อในสาขาวิชาที่ตรงกับยุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่น เชื่อมเครือข่ายผู้มีสำนึกรักษ์บ้านเกิด เตรียมการสร้างคนรุ่นใหม่ให้เป็นผู้นำที่มีความสามารถ ประสิทธิภาพและโปร่งใส
บ้านเมืองที่มีความสามัคคี สุข สงบ มีภูมิทัศน์งดงาม มีฮีตคองศิลปะอารยธรรม ย่อมเป็นเมืองในฝันที่ผู้คนทั้งในประเทศและทั่วโลกปรารถนามาสัมผัสซึมซับ เมื่อได้มาเยี่ยมเยือนแล้วเขาและเธอเหล่านั้นย่อมสูดลมหายใจด้วยความภูมิใจที่ได้ร่วมเกิดมาเป็นมนุษย์.
