คอลัมน์ : ปิดเล่ม Last But Not Least
นิตยสาร “ทางอีศาน” ฉบับที่ ๕๗
ปีที่ ๕ ประจำเดือนมกราคม ๒๕๖๐
ฉบับ: จาก “กาบแก้วบัวบาน” อวสาน “ศรีโคตรบูร”
โดย : กอง บ.ก.
๏ ศรีสวัสดิ์พิพัฒน์พร้อม….พรชัย
ศรีรัตนะไตร………..กล่อมหล้า
ศรีมังคละเจริญใจ…….จรูญสุข ชีพเอย
ปีใหม่ทั่วใต้ฟ้า……….สุขลํ้าเกษมศานติ์ ๏
กาลเวลาพลิ้วผันไวนัก จาก “ทางอีศาน” ฉบับปีใหม่ ๒๕๖๐ เดี๋ยวเดียวก็จะถึงฉบับมาฆบูชาแล้ว “ทางอีศาน” รายเดือนมีเวลาอวดตัวบนแผงหนังสือไม่นาน ในหนึ่งเดือนบางท่านอาจไม่ได้เข้าร้านหนังสือเลย บางเดือนอาจจะไม่เห็น “ทางอีศาน” หรือซื้อไม่ทัน ขอเชิญชวนสมัครเป็นสมาชิกเลยดีกว่า มั่นใจว่าได้อ่าน “ทางอีศาน” ทุกเดือนแน่นอน
พูดเรื่องปีใหม่-สมมุติกาลแล้ว ก็เป็นตัวอย่างของความ “สมมุติ” ที่เห็นกันง่าย ๆ
ระบบปฏิทินมีพัฒนาการมายาวนานมากมีทั้งยึดหลักการวงโคจรของดาวพฤหัสบดีพระจันทร์และพระอาทิตย์ และก็มีการปฏิรูปแก้ไขกันเรื่อยมา
ทุกวันนี้ทั่วโลกใช้ปฏิทินระบบสุริยคติที่สันตะปาปาเกรกอรี่ ที่ ๑๓ ปฏิรูป เป็นสากล ถือวันที่ ๑ มกราคมเป็นวันขึ้นปีใหม่
คนไท-ไต ดึกดำบรรพ์นั้นใช้ปฏิทิน “หนไท” ที่ตรงกับระบบปฏิทินโบราณของจีนสมัยราชวงศ์ซาง (ก่อนขงจื๊อเกือบพันปี) ส่วนชาวจีนนั้นมีการปฏิรูปปฏิทินครั้งสำคัญในยุคราชวงศ์ฮั่นและใช้สืบทอดกันมาถึงทุกวันนี้ ปฏิทินจันทรคติจีนจึงไม่ตรงกับปฏิทินจันทรคติหนไท
คนไท-ลาวโบราณคงมิได้ให้ความสำคัญของกาลวาระสิ้นปี-ปีใหม่หรอก เรื่องสำคัญที่บ่งบอกกาลวาระคือ “ข้าว” (โบราณเขียนว่า “เข้า” อายุ ๑๙ ปี โบราณใช้ว่า ๑๙ เข้า) กาลวาระสำคัญที่สุดในรอบปีก็คือระยะเตรียมการทำนา ชาวไท-กะได กลุ่มกลาง กลุ่มเหนือ (ที่อยู่ในจีน)จึงมีเทศกาล “เดือนสาม-ซานเยวี่ยซาน” (ปฏิทินจันทรคติจีน) ชาวไท-กะได กลุม่ ไท-ไต มีเทศกาลเดือนห้า (ที่ต่อมาเรียกว่า สงกรานต์)
วันสงกรานต์จึงมีความสำคัญเหมือน สิ้นปี – ปีใหม่ด้วย
ต่อมาในรัชกาลที่ ๕ จำเป็นต้องปรับตัวตามระบบปฏิทินสุริยคติ จึงให้ใช้วันที่ ๑ เมษายนเป็นวันขึ้นปีใหม่ เริ่มตั้งแต่ ปี ๒๔๓๒
ต่อมาสมัยรัฐบาล จอมพล ป.พิบูลสงครามได้เปลี่ยนใช้วันที่ ๑ มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่นับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๘๔ สืบเนื่องมาจนถึงขณะนี้
เห็นมั้ยละครับว่า มันเป็น “สมมุติกาล” จริง ๆ สรรพสิ่งทุกอย่างล้วนเป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลง เกิดขึ้น – ตั้งอยู่ – ดับไป
“ทางอีศาน” ก็เปลี่ยนแปลงตลอด ด้วยการปรับปรุงคุณภาพไม่หยุดหย่อน เพื่อผู้อ่านทุกท่าน…
ฉบับหน้าพบกับเรื่องเด่น เช่น วงการกวีนิพนธ์ลาวทั่วโลก, เฮาอยู่ยะลา – ชีวิต “เจ้ะบุญ” กำลังเข้มข้น, นวนิยาย “ลายแถนฟ้า”…
——————————————
นิตยสาร “ทางอีศาน” ฉบับที่ ๕๗
ปีที่ ๕ ประจำเดือนมกราคม ๒๕๖๐
ฉบับ: จาก “กาบแก้วบัวบาน” อวสาน “ศรีโคตรบูร”
อ่านรายละเอียดที่นี่ https://e-shann.com/?p=15602
อ่านตัวอย่างอีบุ๊กคลิกที่นี่ https://e-shann.com/wp-content/emagazine/57/
ติดตามเนื้อหาในเล่มได้ที่…
ร้านหนังสือชั้นนำทั่วไป ซีเอ็ด นายอินทร์
สั่งซื้อ: 02-552-4070
อีเมล: e-shann@hotmail.com
อีบุคราคาเพียง 60 บาท ที่
MebMarket
4Dbook
DDeBook
นิตยสาร “ทางอีศาน” เปิดให้ผู้สนใจเข้าไปอ่านหัวข้อข่าว เรื่องราวเด่น ๆ หรือดาวน์โหลดใบสมัครสมาชิก รวมถึงร่วมเสนอความคิดเห็น อ่านรายละเอียดและสมัครเป็นสมาชิกได้ที่ https://e-shann.com/
