ปิดเล่ม ทางอีศาน 91
“เดือนสิบเอ็ดนํ้านอง
เดือนสิบสองนํ้าทรง
ครั้นถึงเดือนอ้ายเดือนยี่
นํ้าก็รี่ไหลลง”
ในช่วงสามเดือนนี้ ธรรมชาติเกี่ยวกับน้ำผูกพันกับชาวไทย วัฒนธรรมโบราณของชาวไทยจึงมีเรื่องเกี่ยวกับน้ำมาก
แต่ก็เนื่องจากวัฒนธรรมไทยเปลี่ยนไป เรื่อย ๆ ที่เห็นเด่นชัดก็เรื่องการนับวัน เวลา เดือน ปี เมื่อเปลี่ยนมาใช้การนับปฏิทินตามสุริยคติ สากล การนับเดือนก็เปลี่ยนไป…เป็นการนับตาม ฝรั่ง
“ฮีตสิบสอง” ที่นับเดือนตามจันทรคติก็เลย รางเลือนไปมาก
ซ้ำก็เกิดความนิยมวัฒนธรรมใหม่ ๆ เช่น ปลายเดือนตุลาคมมีวันฮาโลวีน – เล่นผีฝรั่งกัน หรือเกิดวันแห่งความรัก – วันวาเลนไทน์ ซึ่งก่อความนิยมมากขึ้น ๆ จนอีกหน่อยจะกลาย เป็นวัฒนธรรมไทยไป
เรื่องที่น่าคิดน่าเป็นห่วงคือ การสูญสิ้นของวัฒนธรรมดั้งเดิม
แม้ว่าการเปลี่ยนแปลงเป็นเรื่องปกติ เกิด อยู่เป็นประจำ แต่ถ้าเป็นการเปลี่ยนแปลงภายใน สังคมกันเองมันก็ไม่น่าหวั่นเกรงเท่าไรนัก
การเปลี่ยนแปลงภายในสังคมกันเอง ก็อย่างเช่น คติความเชื่อความนิยมเรื่องลอยกระทง เรื่องลอยกระทงก็เพิ่งทำให้เกิดความเชื่อเป็น เอกภาพกันเมื่อไม่นานนี่เอง คติความเชื่อการอธิบายเรื่องราวที่มาของการลอยกระทงที่ภาค เหนือ แต่ก่อนไม่ตรงกับเรื่องทางกรุงเทพฯหรอก แต่ตอนนี้ก็อธิบายตรงกันไปหมดแล้ว
ต่อไปถ้าเกิดความนิยมวันเทศกาลตะวันตกมากขึ้น เด็กไทยละเลยวันสำคัญของสังคมไทย ไปเรื่อย ๆ สังคมก็จะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรก็ไม่รู้
มีข้อคิดสอนใจว่า “ถ้าภาษาแม่ตายไป วัฒนธรรมก็สูญสิ้น” ภาษาท้องถิ่นหรือภาษาแม่ ของชุมชนแต่ละท้องถิ่น มีความสำคัญเป็นสิ่งที่ รักษาวัฒนธรรมท้องถิ่นไว้ได้ นี่ไม่ใช่เฉพาะภาษา ใหญ่ในแต่ละภาคนะครับ เพราะทุกภาคยังมี ภาษาท้องถิ่นกลุ่มย่อย ๆ อีกหลายกลุ่ม
ทำอย่างไรถึงจะรักษาภาษาแม่เอาไว้ให้ได้!
