ปิดเล่ม
ปลายเดือนกุมภาพันธ์ใกล้จะถึงเดือนมีนาคม มีข่าวร่ำลือว่าช่วงสงกรานต์จะมีวันหยุดถึงเก้าวัน ก็ไม่รู้ว่าจะจริงหรือไม่จริง ถ้าเป็นจริงก็น่าเป็นห่วงเรื่องอุบัติเหตุบนถนนบาดเจ็บล้มตายกัน ปีก่อน ๆ วันหยุดน้อยกว่ายังบาดเจ็บล้มตายกันมาก
เรื่องอุบัติเหตุบนท้องถนนประเทศไทยนี่น่าห่วงจริง ๆ ยกเว้นประเทศที่มีสงครามกลางเมืองแล้ว ประเทศไทยนับว่ามีจำนวนผู้บาดเจ็บล้มตายจากอุบัติเหตุบนท้องถนนมากที่สุดในโลกประเทศอื่นทำสงครามรบกัน หรือมีโรคระบาดเกิดขึ้น จำนวนผู้ล้มตายยังไม่เท่าผู้ล้มตายบนท้องถนนประเทศไทยเลย แล้วอย่างนี้จะไม่ห่วงได้อย่างไร
ปลายเดือนกุมภาพันธ์สถานการณ์โรคระบาดไวรัสโควิด-19 ยังเป็นข่าวสร้างความวิตกกังวลอยู่ แต่ถึงอย่างไรก็คาดว่าพ้นไตรมาสแรกของปีนี้แล้วสถานการณ์โรคระบาดน่าจะดีขึ้น
ส่วนสถานการณ์อื่น ๆ อย่างการเมือง, เศรษฐกิจ ของประเทศไทย คงจะย่ำแย่กันต่อไปพูดตรง ๆ คือ เราคงหวังอะไรให้มันดีขึ้นได้ยากการเมืองก็คงเวียนวนอยู่ในแบบเก่า ๆ แม้แวดวงนักการเมืองจะมีคนกลุ่มใหม่เข้ามามีบทบาท แต่ก็คงพัฒนาเปลี่ยนแปลงทางคุณภาพยังไม่สำเร็จ
ทางเศรษฐกิจ ความเหลื่อมล้ำก็มีแต่หนักหน่วงมากขึ้น คนชั้นบนจำนวนน้อยนิดจะร่ำรวยยิ่งขึ้น แต่คนส่วนข้างมากมีโอกาสร่ำรวยขึ้นยากคนชั้นล่างจะทุกข์ยากมากขึ้นเรื่อย ๆ
เราหลงผิดคิดว่า เศรษฐกิจและการเมืองคือเรื่องใหญ่สำคัญที่สุดของบ้านเมือง และไม่สนใจปัญหา “วัฒนธรรม”
แล้วการเมืองเราเละเทะอย่างนี้ เพราะอะไร? เพราะ “วัฒนธรรม” ของชาวเราหรือเปล่า
เศรษฐกิจของเรามีปัญหาความเหลื่อมล้ำรุนแรงอย่างนี้ เพราะอะไร ? เพราะ “วัฒนธรรม” ของชาวเราหรือเปล่า
นี่เป็นปัญหาน่าคิด น่าหาคำตอบ
เราให้ความสำคัญเรื่องวัฒนธรรม และคิดว่ามันเป็นปัญหาใหญ่ที่สุด เรามีปัญหาการเมืองอย่างนี้ ก็เพราะเรามีวัฒนธรรมอย่างนี้ เรามีปัญหาเศรษฐกิจอย่างนี้ก็เพราะเรามีวัฒนธรรมอย่างนี้…
การปฏิรูปด้านที่สำคัญที่สุดและทำยากที่สุด…คือการปฏิรูปวัฒนธรรม