อีสานบ้านเฮา

คนเขียนถ้าไม่ใช่ลูกอีสานจะถ่ายทอดสภาพร้อน ๆ แล้ง ๆ ถึงขนาดหมู่บ้านร้างเช่นนี้ได้อย่างไร ทำให้ได้คิด เมื่อเห็นหนังสือลูกอีสาน ฉบับครบรอบ 40 ปี หน้าปกเป็นรูปหนุ่มคูน ถือฉมวกห้อยข้องหาปลา คนออกแบบปกเป็นลูกอีสานบ้างหรือไม่ ทำไมจึงได้รสชาติเช่นนี้

เมื่อประมาณปี ๒๕๒๗ ที่อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น มีการพบปะทุกเดือนของหมอยาพื้นบ้าน ๑๒๓ คน โดยการประสานงานของเรด บาร์นา องค์กรพัฒนาเอกชนต่างชาติดำเนินงานโดยคนไทย โดยมีคุณอภิชาต ทองอยู่ และคุณยงยุทธ ตรีนุชกร เป็นหัวเรือใหญ่

“ชุมชนอยู่ในสภาพกึ่งหลับกึ่งตื่นเนื่องจากถูกทำลายความจำ ความรู้เรื่องไทยที่ผ่านมาเป็นแง่มุมของรัฐประวัติศาสตร์ของชุมชนไม่ปรากฏชุมชนถูกลืมไป”

นอกจากทำเกษตรแบบครอบครัวและจดบันทึกบัญชีครัวเรือนกันอย่างจริงจังแล้ว การออมอีกรูปแบบหนึ่งที่ดูไม่เหมือนจากที่อื่นนัก นั่นก็คือ การออมใส่กระบอกไม้ไผ่

"อีสานบ้านเฮาลือกันอาจไม่มีเลือกตั้งเพราะผบ.ทบ.สั่งให้เปิดเพลงหนักแผ่นดิน" "เขาดูกันยังไงว่าคนประเภทไหนหนักแผ่นดิน" "คนอ้วน"

"พอเสร็จหน้านา คนอีสานบ้านเฮาส่วนใหญ่ก็ว่างงาน" "ไม่ต้องห่วงหลายคนเขาขยัน ไม่ปล่อยเวลาสูญเปล่า เขาไปไกลระดับโลกแล้ว" "ไปทำงานต่างประเทศ" "เล่นพนันฟุตบอลโลก"

แรกเริ่มแม่ลูกเขาผูกพัน สัญชาตญาณนั้นแต่กำเนิด แม่ลูกโดยสายเลือดเขาก่อเกิด คนควายล้วนเลิศมิแผกเพี้ยน

"กี่ยุคกี่รัฐบาลแล้ว อีสานก็ยังล้าหลังยากจน ดูสิเด็ก ๆ แทนที่จะอยู่ที่โรงเรียน" "ดูดี ๆ สิครับท่าน เขาไม่ได้เลี้ยงควายนะครับ เขากำลังเรียนทางแท็บเล็ตที่ห้องเรียนเคลื่อนที่"

แม้ว่าร่างกายสังขารวิญญาณ พระเทพวิทยาคม หรือหลวงพ่อคูณ ปริสุทโธ จะสลายร่างลับล่วง แม้เถ้าถ่านก็ละลายไปกับสายแม่น้ำโขง ทำไมพระบ้านนอกธรรมดา ๆ องค์หนึ่งจึงยังคงอยู่ในหัวใจอยู่ในความทรงจำของพุทธศาสนิกชน

"อีสานบ้านเฮาขาดดุลเขาทุกปีเลย" "เฮานำเข้าเขยฝรั่งมากขึ้นทุกปี" "แล้วไง?" "เฮาส่งออกเขยลาวไม่ได้สักคนเลย"

ผมเคยได้ยินชื่อนี้ “บุญประทายข้าวเปลือก” แต่ไม่ค่อยแพร่หลายครับ แต่ลักษณะการทำบุญ คือหลังฤดูเก็บเกี่ยวชาวบ้านจะนำข้าวเปลือกไปถวายวัดเพื่อนำไปขาย นำเงินที่ได้มาบูรณะวัดวาอาราม ศาสนาคาร และกิจกรรมของสงฆ์

มีหมาอยู่ตัวหนึ่งที่มีสีลายด่างสลับหลายสี เหมือนกับช่างเขียนเอาสีมาแต้มมาทาให้ บักต่อก็เลยตั้งชื่อหมาตัวนั้นว่า “บักแต้ม”

สังคมนิรนาม คือ สังคมที่ผู้คนไม่รู้จักกัน ดูจราจรบนท้องถนนที่เต็มไปด้วยรถรา ผู้คนตามถนนหนทาง ตามห้าง ตามตลาดนัด ตึกรามบ้านช่องป่าคอนกรีตในเมือง หมู่บ้านจัดสรรที่อยู่กันเป็นพันเป็นหมื่น บ้านอยู่ติดกันเป็นสิบ ๆ ปียังไม่รู้จักกัน ไม่เคยพูดจากัน

“อีนาง เบียร์เย็น ๆ ขวด กับแกล้มเอาตำสาวน้อยคอยไข่อ้ายมาอย่างหนึ่งก่อน! ชื่อมันเป็นตาแซบว่ะ!” เมื่อเด็กเสิร์ฟเอาเบียร์มารินให้ พ่อเฒ่าเสือยก แก้วเบียร์ขึ้นจิบแล้วพูดกับบักแดงผู้เป็นลูกเขย “อยู่บ้านแม่เฒ่าโต๋ เอาแต่หมากถั่วให้กินสู่มื้อ มื้อนี้ขอมากินแนวแซบ ๆ เบิ่งหนา! เอ้า ยกแก้ว!”