เข้าพรรษาที่เชียงคาน
นานแล้ว...นานจนลืมหลังว่า ผมกับครอบครัว เคยไปเที่ยวด้วยกันครั้งสุดท้ายเมื่อใด ถ้าจะ
บรูไน : ใน-นอก ความเป็นมลายู (๑)
พรมแดนแผ่นดินมิอาจเชื่อมต่อ
หากทว่าแผ่นฟ้าผืนน้ำย่อมมีหัวใจ
ปลดปล่อยจิตวิญญาณที่คับแคบ
เปิดประตูสัมพันธ์ให้กว้างและลึกดุจดั่งมหาสมุทร
มาเป็นนักดื่มฝันกับฉันไหม
มาจิบดื่มความฝันด้วยกันไหม
ฝนชะใบพุทราประสาฝน
ฉันก็มีความฝันบรรดาลดล
บนถนนระยะใจหวังใต่ดาว
ปู่น้ำเงิน เบ็ญพาด : ปราชญ์ผู้นำอนุรักษ์จุดประทีปตีนกาของเมืองกาญจน์
กว่าจะเป็นปราชญ์ต้องเป็นปู่
ศึกษาเป็นผู้รู้ดำรงที่องอาจ
กอปรด้วยรักเมตตาเป็นสามารถ
เป็นที่นับถือของเบญพาดทุกรูปนาม
ผญา – ยอดวรรณกรรมอีสาน
ผญา เป็นสำนวนคำพูดที่ไพเราะ คมคายลึกซึ้ง สละสลวย คนอีสานนั้นเป็นคนมีโวหาร เจ้าบทเจ้ากลอน พูดจาเป็นคำคม มีสัมผัสคล้องจอง
ไพเราะ น่าฟัง ไม่ว่าจะเป็นโอวาท คำสั่งสอน คำตักเตือน ห้ามปราม หรือคำเกี้ยวพาราสีของหนุ่มสาวอีสานในอดีต สมัยโบราณนั้นคนอีสานมักพูดเป็นสำนวนภาษาแบบผญาเป็นส่วนมาก
ความทรงจำครั้งยังเยาว์
การนำเอาใบย่านางมาปรุงเป็นอาหาร จึงนับเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านแต่ดั้งเดิมที่คิดค้นได้อย่างชาญฉลาด อีกทั้งในเห็ดฟางให้วิตามินซีสูงต่อร่างกาย เป็นอาหารที่ให้คุณค่าทางโภชนาการสูง ดังนั้นในแกงเห็ดฟางใบย่านางหนึ่งจานนั้นจะประกอบไปด้วยผักพื้นบ้านอันมีประโยชน์ต่อร่างกายนานัปการ และจัดได้ว่าเป็นอาหารเมนูสุขภาพอีกจานหนึ่ง
งานจำหลักไม้ บานประตูเรือนไทย
ศิลปะงานไม้ที่โดดเด่นสมัยโบราณก็คืองานจำหลักไม้ ใช้เป็นส่วนประกอบสำคัญของสถาปัตยกรรม ทั้งบ้านเรือนที่อาศัยและสถาปัตยกรรมทางศาสนา
ประวัติและที่มา ทำไมจึงปลูกบ้านขวางดวงอาทิตย์ได้
กาลอันล่วงเลยมาสามารถกำหนดช่วงเวลา กำหนดวัน กำหนดเดือน กำหนดปีที่เกิดเหตุการณ์ได้ และสามารถที่จะกำหนดเป็นศตวรรษได้ โดยเริ่มต้นจากกาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีอยู่สมัยหนึ่งพระอินทร์ผู้เป็นเทพเจ้าแห่งสิ่งทั้งมวลบนโลกพิภพ อีกทั้งยังเป็นจอมเทพแห่งเทวโลก มนุษย์โลก และสัตว์โลกทั้งหลายได้ตรวจตราดูโลก
ทำสีรถใหม่
พ่อเฒ่าลมเป็นคนขี้คุยมาแต่กำเนิด เรื่องบ่มีก่ะหา เรื่องบ่มาก่ะซอก จนคนในหมู่บ้านบอกกันไปทั่วว่า “ถ้าอีตาลมเว้าหยังออกมา ให้เอาห้า
สิบหารเด้อ!” ตามความเป็นจริงแล้ว พ่อเฒ่าลมก็ไม่ใช่คนกะล่อน จนเชื่อถือไม่ได้หรอก เพียงแต่แกเป็นคนขี้เล่น หาเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยสร้าง
ความสนุกสนานให้กับผู้ฟังเท่านั้นเอง
เมื่อฝรั่งตะลึงสยาม พยุหยาตราชลมารค
“ขบวนเรือหลวงมีเรือ ๗ ถึง ๘ ลำ มีฝีพายลำละ ๑๐๐ คน มีทหารประจำเรือรวมทั้งสิ้นประมาณ ๔๐๐ คน ตามมาด้วยข้าราชบริพารอีก ๑,๐๐๐ ถึง ๑,๒๐๐ คน ซึ่งนั่งมาในเรือแกะสลักเป็นลวดลายลงรักปิดทอง บางลำก็เป็นเรือสำหรับพวกปี่พาทย์โดยเฉพาะ” ส่วนคนที่อยู่ในเรือก็ “...เห่เรือกันอย่างสุดเสียง ทั้งยังพายเรือด้วยความสง่างามเหมือนกับเป็นของง่าย...มันเป็นภาพที่สวยงามอย่างไม่น่าเชื่อ... มองไปทางไหนก็เห็นแต่เรือและผู้คน ผ่านไปมาในแม่น้ำอย่างไม่ขาดสาย”
ปิดเล่ม
สิ่งสำคัญของมนุษย์ อาจจะบอกว่าสำคัญที่สุดก็ว่าได้ คือมนุษย์รู้จักใช้ “ภาษา” ภาษาทำให้มนุษย์มีความแตกต่างจากสัตว์เดรัจฉานทั่วไป ต่อมา “ภาษา” ก็ช่วยให้มนุษย์พัฒนา เจริญก้าวหน้าขึ้นทุก ๆ ด้าน
ยิ่งเริ่มมีตัวอักษรใช้ เกิดภาษาเขียน - มนุษย์ก็พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว มนุษย์กลุ่มใดหรือเผ่าใดไม่มีภาษาตัวอักษรสำหรับใช้ในภาษาของตนเองก็ด้อยความเจริญ ล้าหลังพวกมีภาษาอักษรของตนเองลงเรื่อย ๆ
แต่อย่างไรก็ตาม สองพันปีมานี้ มนุษย์ที่มีภาษาเขียนเป็นของตนเอง ก็มีที่เสื่อมสลายไปไม่น้อยเหมือนกัน
นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 90
นิตยสาร “ทางอีศาน” ก้าวเข้าสู่ปีที่ ๘ ฉบับที่ ๙๐ ประจำเดือนตุลาคม ๒๕๖๒ “นิตยสารรายเดือนของชาวอีสานและคนไททุกภูมิภาค” ภาพปก อุดมสมบูรณ์ใต้ร่มพระบารมี โดย ณรงชัย ประทุมมาตย์ เรื่องเด่นในฉบับ...Read More
สืบสายเลือดตน ค้นพบชีวิตใหม่
ต้นไม้หยั่งรากลึกลงดิน เพื่อเหยียดตัวยืนตรง พุ่งยอดสู่ท้องฟ้า แผ่กิ่งก้าน ให้ใบดกหนาผลิดอกออกผล ขยายพันธุ์เป็นกลุ่มเป็นเหล่า รุ่นแล้วรุ่นเล่า