มรรควิธีวิทยา Methodology (1)
ทองแถม นาถจำนง
29 กุมภาพันธ์ 2559
ปรัชญาเป็นวิทยาศาสตร์แห่งโลกทัศน์ ในขณะเดียวกัน ปรัชญาก็เป็นวิทยาศาสตร์แห่งมรรควิธีวิทยา โลกทัศน์กับมรรควิธีวิทยาพูดให้ถึงที่สุดแล้วคือสิ่งเดียวกัน เมื่อเราใช้โลกทัศน์ไปรับรู้และดัดแปลงโลก ไปค้นคว้าปัญหา ไปแสดงทัศนะ ไปชี้นำการงาน มันก็คือมรรควิธี มรรควิธีมาจากโลกทัศน์
มรรควิธี Method คืออะไร
มรรควิธีคือขั้นตอนและวิธีที่มนุษย์เราใช้เพื่อบรรลุจุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้
มรรควิธีคือการ Generalize การศึกษาประเด็นนั้น ๆ อย่างกว้างขวางครอบคลุมทุกด้านและการสรุป Summarize รูปแบบกับบทเรียนของการปฏิบัติและของกระบวนการขบคิด ของมนุษย์
มรรควิธีแห่งวิทยาศาสตร์ธรรมชาติคือการรวบรวมบทเรียน ประสบการณ์ หนทาง รูปแบบ ของการรับรู้คุณสมบัติและกฏเกณฑ์แห่งธรรมชาติของมนุษย์
มรรควิธีแห่งวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ ประกอบด้วยสองด้าน
1. มรรควิธีประสบการณ์ คือ วิธีการที่ใช้ การทดลอง Experiment, การสังเกต Observe เพื่อให้ได้มาซึ่ง ปรากฏการณ์, ข้อมูลความเป็นจริงของปัญหา
2. มรรควิธีทฤษฎี คือการดำเนินการ รวบรวม สรุป ข้อมูลที่ได้รับ ผ่านกระบวนการขบคิด เช่น สร้างจินตภาพ Concept, การพินิศจัย Judgement, การอนุมาน Inference ฯ แล้วสร้างเป็นระบบทฤษฎีขึ้น
ทั้งสองด้านนี้ประกอบขึ้นเป็นมรรควิธีแห่งวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ
ภารกิจของวิทยาศาสตร์ธรรมชาติคือ ค้นคว้าเปิดเผยคุณสมบัติ แก่นแท้ และกฏเกณฑ์ของธรรมชาติ วิทยาศาสตร์ธรรมชาติเป็นผลิตผลทางประวัติศาสตร์ของสังคมมนุษยชาติ เป็นโภคทรัพย์ร่วมกันของมนุษยชาติ
ความรับรู้ต่อธรรมชาติของมนษย์ล้ำลึกขึ้นทุกวี่วัน ขณะเดียวกันมนุษย์ก็สรุป “มรรควิธี” อันถูกต้องขึ้นได้จำนวนหนึ่ง
ผลสำเร็จแห่งการค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์เป็นสัจธรรม มรรควิธีที่ทำให้ได้รับผลสำเร็จมาก็นับเป็นสัจธรรม มรรควิธีที่ถูกต้องเป็นสัจธรรมทางวิทยาศาสตร์
กล่าวในบางแง่แล้ว การศึกษาค้นคว้า “มรรควิธี” ที่นำไปสู่ความสำเร็จ มีความสำคัญยิ่งกว่าการศึกษาตัวผลสำเร็จเสียอีก
วิธีการค้นคว้าวิทยาศาสตร์ธรรมชาติมีหลายวิธี ต่อเป้าปัญหารูปธรรมหนึ่ง ๆ ควรใช้วิธีการรูปธรรมที่สอดคล้องกับมัน
วิธีการต่าง ๆ นานา แม้จะมีลักษณะพิเศษที่ต่างกันไปในแต่ละรูปธรรมก็ตาม กล่าวโดยทั่วไปแล้ว วิธีการที่เป็นวิทยาศาสตร์มีลักษณะร่วมกันดังต่อไปนี้
1. มีความถูกต้อง เที่ยงแท้
มรรควิธีแห่งวิทยาศาสตร์เป็นการสรุปบทเรียนและรูปแบบของกระบวนการรับรู้ในอดีต เป็นสิ่งที่พิสูจน์แล้วจากการปฏิบัติ
2. มีความแจ่มชัด
บทเรียนและทฤษฎีที่นำมาใช้เป็นมรรควิธีต้องจะแจ้ง แจ่มชัด สามารถศึกษาและถ่ายทอดกันได้
3. มีความรัดกุม
มรรควิธีอันถูกต้องดีพร้อม ควรเป็นวิธีการที่ทำให้บรรลุจุดมุ่งหมายโดยใช้ ขั้นตอน และมาตรการที่น้อยที่สุด
4. มีประสิทธิผล
มรรควิธีแห่งวิทยาศาสตร์ไม่เพียงแต่ถูกต้อง นำไปใช้ได้ในขอบเขตเฉพาะอันใดอันหนึ่งเท่านั้น หากแต่เมื่อผ่านการปรับปรุง ดัดแปลง หรือเพิ่มเติมบางอย่างแล้ว ยังสามารถนำไปใช้ได้ในสาขาอื่น ๆ ด้วย
อ่าน: มรรควิธีวิทยา Methodology (2)
อ่าน: มรรควิธีวิทยา Methodology (3)
อ่าน: มรรควิธีวิทยา : วิภาษวิธี : Dialectical Methodology (4)
อ่าน: มรรควิธีวิทยา : วิภาษวิธี : Dialectical Methodology (5)
อ่าน: มรรควิธีวิทยา : วิภาษวิธี : Dialectical Methodology (6)
อ่าน: มรรควิธีวิทยา : วิภาษวิธี : Dialectical Methodology (7)
อ่าน: มรรควิธีวิทยา : วิภาษวิธี : Dialectical Methodology (8)
