ฮูปแต้มวัดจักรวาฬภูมินิมิต
ฮูปแต้มวัดจักรวาฬภูมินิมิต บ้านหนองหมื่นถ่าน เป็นจิตรกรรมฝาผนังชิ้นเอกของจังหวัดร้อยเอ็ด มีอายุประมาณหนึ่งร้อยปี บ้านหนองหมื่นถ่านนี้ตั้งเมื่อ พ.ศ.๒๓๓๐
วัดจักรวาฬภูมินิมิตอยู่ที่บ้านหนองหมื่นถ่าน ถนนศรีสุวรนันท์ หมู่ห้า ตําบลหนองหมื่นถ่าน อำเภออาจสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ด วัดนี้ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๕๑
สิมวัดจักรวาลภูมินิมิต มีลักษณะทางศิลปกรรมเป็นสิมแบบพื้นเมืองอีสาน ประเภทสิมทึบ หน้าบันหรือรังผึ้งมีลวดลายแกะสลักไม้ภายนอกมี “ฮูปแต้ม” เป็นภาพพุทธประวัติตอนมารผจญ ภาพขุมนรก และภาพพระพุทธองค์ขณะปลงพระเกศา มีพระอินทร์มารับนําไปประดิษฐานยังเจดีย์จุฬามณีภายในมีภาพวรรณคดีพื้นเมืองเรื่องสังข์ศิลป์ชัย สันนิษฐานว่ามีอายุในราวสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น
สิมวัดจักรวาฬภูมินิมิต ถือได้ว่ามีความสมบูรณ์และสวยงามมาก ลวดลายไม้แกะสลักคันทวย ช่อฟ้า นาคสะดุ้ง และรังผึ้งหน้าบัน ยังเด่นเป็นสง่าดึงดูดให้ผู้ที่ผ่านไปมา และผู้ที่ชื่นชอบศิลปะแบบอีสานต้องมาชมเป็นอย่างยิ่ง ภาพเขียนสีที่อยู่หน้าสิมและอยู่ภายในตัวสิม ยังเด่นสวยงามอยู่บนฝาผนัง อวดถึงฝีมือของช่างเขียน และภูมิปัญญาของการใช้สีที่ยังคงทนมาถึงทุกวันนี้
การเดินทางจากอําเภอเมือง เดินทางตามทางหลวงหมายเลข ๒๐๔๓ ถึงอําเภออาจสามารถและเดินทางต่อไปอีก ๑๐ กิโลเมตรแล้วเลี้ยวซ้ายเข้าทางบ้านหนองหมื่นถ่าน ๒ กิโลเมตร “สิม” วัดจักรวาฬภูมินิมิต มีฮูปแต้มทั้งด้านในและด้านนอกของผนังสิม โดยผนังนอกสิมด้านหน้าชั้นบนสุดของจั่วเขียนภาพเจดีย์พระธาตุจุฬามณี วนกลางของผนังด้านหน้าเขียนภาพพระพุทธองค์ พระแม่ธรณีบีบมวยผม กองทัพพญามาร ด้านซ้ายเป็นรูปนรก – สวรรค์ สอดแทรกภาพตลกขบขัน
ผนังด้านในของสิมวาดเรื่อง “สินไซ” เริ่มเรื่องจากผนังด้านหลังพระประธาน เรื่อยมาจนจบเรื่องราวที่ผนังสิมด้านทิศใต้ผนังสิมด้านทิศเหนือเขียนเพียงภาพเดียว ผนังหุ้มกลองด้านหน้าตรงข้ามพระประธานไม่มีรูป
สีพื้นของฮูปแต้มใช้สีของผนังคือสีขาวนวล ช่วยให้ความสว่างทําให้ภาพเด่นชัด สีที่ใช้ส่วนใหญ่ใช้สีแดง, สีนํ้าเงินหรือคราม, สีเหลือง, สีเขียว, สีขาว และดํา สีที่ใช้ฉูดฉาดตัดกันเด่นชัด ตามความนิยมของช่างพื้นบ้าน ใช้สีเป็นตัวตัดเส้นและเน้นลักษณะของตัวละครให้เด่นชัดขึ้น การผสมผสานสีมีลักษณะเฉพาะตัวแสดงอัตลักษณ์ของฮูปแต้มอีสานช่วงที่ได้รับอิทธิพลจากภาคกลางแล้ว
นั่นคือลักษณะเส้นภาพ องค์ประกอบ การให้สีผสมผสานได้อย่างลงตัว การขีดเส้นคั่นแบ่งภาพ ทําให้การชมภาพมีขั้นตอนและเข้าใจง่าย การผสมผสานระหว่างตัวละครตัวหลักตัวรองของเรื่องและองค์ประกอบอื่น ๆ มีความกลมกลืนไม่ขัดแย้ง ได้สัดส่วนลงตัว เนื้อหาสาระของภาพเป็นไปอย่างต่อเนื่อง
(ขอบคุณข้อมูลและภาพจากเรื่อง “จักรวาฬภูมินิมิต, วัด : สถานที่” สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคอีสาน ฉบับเพิ่มเติม เล่ม ๑ ลักขณา จินดาวงษ์ เรียบเรียง)
***
คอลัมน์ ฮูปแต้มอีศาน นิตยสารทางอีศาน ปีที่ ๕ ฉบับที่ ๔๙ | พฤษภาคม ๒๕๕๙
.
ราคาเล่มละ ๑๐๐ บาท
สมัครสมาชิก ครึ่งปี ๖๐๐ บาท
หนึ่งปี ๑,๑๐๐ บาท
ตลอดชีพ ๙,๕๐๐ บาท (ได้รับหนังสือย้อนหลัง)
.
สั่งซื้อ// ชำระเงิน // สอบถามเพิ่มเติม ได้ทาง
inbox หนังสืออีศาน m.me/166200246799901
line id : @chonniyom (มี@) คลิก https://lin.ee/amxqtvW
อีบุค ที่ www.mebmarket.com
โทร. 086-378-2516
บริษัท ทางอีศาน จำกัด
244/539 รามอินทราซอย 5 แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กทม. 10220
