คำฉันท์ วรรณลีลามรดกชาติ (46) สมุทโฆษคำฉันท์ (34)

สมุดไทยดำ_เส้นหรดาล

ภาพ: คำฉันท์สรรเสริญพระเกียรติสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงปราสาททอง เขียนบนสมุดไทยดำ ด้วยเส้นหรดาล

คำฉันท์วรรณลีลามรดกชาติ (๔๖)
อ่าน (ใหม่) สมุทโฆษคำฉันท์ (๓๔)
ทองแถม นาถจำนง

พราหมณ์พฤฒิบาศ (ต่อ)

พระมหาราชครูคนที่แต่งเรื่องสมุทรโฆษคือพระมหาราชครูฝ่ายใด

อย่างไรก็ตาม มีชื่อ “พระมหาราชครู มเหธรแต่งเป็นคำฉันท์ ครั้งสมเด็จพระนารายณ์เปนเจ้าลพบุรีย์” ปรากฏเป็นหลักฐานอยู่ว่าท่านเป็นกวีแต่งคำฉันท์สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระราชครูมเหธร ดูคล้ายกับ พระครูมหิธรธรรมาราชสภาวดี ฯ ข้าพเจ้าจึงเชื่อว่า พระมหาราชครูผู้ประพันธ์ “สมุทโฆษคำฉันท์” คือ พระมหาราชครูฝ่ายลูกขุน ณ ศาลหลวง

หลักฐานเรื่องนี้มีปรากฏอยู่ในคำนำหนังสือ “คำฉันท์สรรเสริญพระเกียรติสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงปราสาททอง” ดังนี้

“นับเป็นเรื่องอัศจรรย์ ที่คำฉันท์เรื่องนี้ปรากฏต้นฉบับตัวเขียนเพียงฉบับเดียวเท่านั้นที่พบในปัจจุบันนี้ เป็นสมุดไทยดำ เขียนด้วยเส้นหรดาล ขนาดกว้าง ๑๑.๒ เซนติเมตร ยาว ๓๔.๕ เซนติเมตร เขียนอักษรสองด้าน รวม ๑๐๔ หน้า ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่ส่วนภาษาโบราณ หอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรี กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรุงเทพมหานคร มีข้อความบอกประวัติไว้ที่ปกนอกด้านหน้า ว่า “พระสมุดสรรเสริญพระเกียรติ ครั้งสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงปราสาททอง พระมหาราชครู มเหธรแต่งเป็นคำฉันท์ ครั้งสมเด็จพระนารายณ์เปนเจ้าลพบุรีย์เป็นพระมหาราชครู พระบอโรหิต ๑ฯ” ต้นฉบับดังกล่าวระบุผู้คัดลอกว่าเป็นเจ้ากรมเทพพิพิธ คัดสำเนาเมื่อวันศุกร์ ขึ้น ๗ ค่ำเดือน ๕ จุลศักราช ๑๑๐๙ (พุทธศักราช ๒๒๙๐) ซึ่งอยู่ในรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (บุญเตือน ศรีวรพจน์, ๒๕๔๓: ๑๙)

ความปรากฏแล้วว่าผู้ประพันธ์คำฉันท์เรื่องนี้คือพระมหาราชครูมเหธร ผู้รู้พิธีพราหมณ์และมีความรู้ด้านการประพันธ์และวรรณคดีเป็นอย่างดี เป็นพระมหาราชครูในรัชกาลสมเด็จพระนารายณ์ (ระหว่าง พ.ศ.๒๒๐๐ – ๒๒๓๐) บุญเตือน ศรีวรพจน์สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นพระมหาราชครูผู้แต่งเรื่องเสือโคคำฉันท์ อนิรุทธ์คำฉันท์ และสมุทรโฆษคำฉันท์ (แต่แต่งไม่จบเรื่อง เพราะถึงแก่กรรมเสียก่อน ต่อมาสมเด็จพระนารายณ์ทรงพระราชนิพนธ์ต่อ แต่ก็ไม่จบ กระทั่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระปรมานุชิตชิโนรส ได้ทรงพระนิพนธ์ต่อจนจบในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์) ดังปรากฏข้อความในบานแผนกของต้นฉบับสมุดไทยเล่มนี้ว่า “พระมหาราชครู พระบอโรหิตแต่ง คนนี้ที่แต่งเสือโค คารมอันเดียวกัน เหนจะแต่งสรรเสอรพระเกียรติสมุดนี้ก่อนเสือโค เสือโคแต่งทีหลังเพราะกว่านี้” (บุญเตือน ศรีวรพจน์, ๒๕๔๓: ๑๙)

เพิ่มเติมโดยทางอีศาน:
– “สมุดไทยดำ” ทำจากเปลือกต้นข่อยหรือเรียกว่า “สมุดข่อย”
– “หรดาล” เป็นชื่อแร่ชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยสารหนู และกำมะถัน มีสีแดงและทอง นำมาผสมกาวเขียนลายรดน้ำในศิลปะไทย

ภาพจาก: เว็บสมุดไทย

อ่าน: คำฉันท์ (1) วรรณลีลา มรดกชาติ
อ่าน: คำฉันท์ (2) จากอินโด-อารยัน สู่สยามพากย์ 
อ่าน: คำฉันท์ (3) วรรณลีลา มรดกชาติ
อ่าน: คำฉันท์ (4) วรรณลีลา มรดกชาติ
อ่าน: คำฉันท์ (5) วรรณลีลามรดกชาติ
อ่าน: คำฉันท์ (6) วรรณลีลามรดกชาติ ครุ ลหุ
อ่าน: คำฉันท์ (7) วรรณลีลามรดกชาติ เสียงตก
อ่าน: คำฉันท์ (8) วรรณลีลามรดกชาติ
อ่าน: คำฉันท์ (9) วรรณลีลามรดกชาติ ดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง 1
อ่าน: คำฉันท์ (10) วรรณลีลามรดกชาติ ดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง 2
อ่าน: คำฉันท์ (11) วรรณลีลามรดกชาติ ดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง 3
อ่าน: คำฉันท์ (12) วรรณลีลามรดกชาติ ดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง (จบ)
อ่าน: คำฉันท์ (13) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 1
อ่าน: คำฉันท์ (14) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 2
อ่าน: คำฉันท์ (15) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 3
อ่าน: คำฉันท์ (16) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 4
อ่าน: คำฉันท์ (17) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 5
อ่าน: คำฉันท์ (18) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 6
อ่าน: คำฉันท์ (19) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 7
อ่าน: คำฉันท์ (20) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 8
อ่าน: คำฉันท์ (21) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 9
อ่าน: คำฉันท์ (22) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 10
อ่าน: คำฉันท์ (23) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 11
อ่าน: คำฉันท์ (24) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 12
อ่าน: คำฉันท์ (25) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 13
อ่าน: คำฉันท์ (26) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 14
อ่าน: คำฉันท์ (27) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 15
อ่าน: คำฉันท์ (28) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 16
อ่าน: คำฉันท์ (29) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 17
อ่าน: คำฉันท์ (30) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 18
อ่าน: คำฉันท์ (31) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 19
อ่าน: คำฉันท์ (32) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 20
อ่าน: คำฉันท์ (33) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 21
อ่าน: คำฉันท์ (34) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 22
อ่าน: คำฉันท์ (35) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 23
อ่าน: คำฉันท์ (36) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 24
อ่าน: คำฉันท์ (37) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 25
อ่าน: คำฉันท์ (38) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 26
อ่าน: คำฉันท์ (39) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 27
อ่าน: คำฉันท์ (40) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 28
อ่าน: คำฉันท์ (41) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 29
อ่าน: คำฉันท์ (42) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 30
อ่าน: คำฉันท์ (43) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 31
อ่าน: คำฉันท์ (44) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 32
อ่าน: คำฉันท์ (45) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 33
อ่าน: คำฉันท์ (46) วรรณลีลามรดกชาติ สมุทรโฆษคำฉันท์ 34

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com