เสรี พพ

หลายประเทศเริ่มคลายล็อค แต่ด้วยความระมัดระวัง อ้างว่า ตัวเลขไม่พุ่งขึ้น เพิ่มแบบชะลอตัว จึงคาดว่าน่าจะเลยจุดสูงสุดไปแล้ว ไม่รู้ว่าปลอบใจตัวเองหรือไม่ เพราะในความเป็นจริง แม้จำนวนเพิ่มจะน้อยกว่าวันก่อนหน้านั้น แต่ก็เป็นจำนวนมาก ทั้งผู้ติดเชื้อและผู้เสียชีวิต

ผมเห็นด้วยกับนโยบายการเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบจากโรคระบาดโควิด-19 ในขณะนี้ของรัฐบาล แต่จากความสับสนวุ่นวายที่เกิดขึ้น การคัดกรองผู้มีสิทธิ์ได้รับ ซึ่งยากที่จะหลีกเลี่ยงหรือแก้ปัญหาได้เพราะข้อจำกัดของข้อมูลบุคคลในอาชีพต่างๆ ผมจึงขอเรียนเสนอต่อรัฐบาลผ่านท่านรัฐมนตรีสุวิทย์ เมษินทรีย์ โดยเป็นข้อคิดที่มาจากการศึกษา “รายได้พื้นฐานถ้วนหน้า” (Universal Basic Income : UBI) ที่รัฐบาลหลายประเทศกำลังประยุกต์ใช้อยู่ในขณะนี้ มีข้อเสนอดังนี้

UBI universal basic income คือ รายได้พื้นฐานถ้วนหน้า กำลังได้รับความสนใจจากประเทศต่างๆ อย่างจริงจัง ล่าสุด คือ สาส์นของพระสันตะปาปาฟรันซิสถึงผู้นำขบวนการทางสังคมทั่วโลกในวันปาสกาที่ผ่านมา มีประเด็นนี้ที่เนื้อหาน่าสนใจมาก เชื่อว่าจะมีผลต่อแนวคิดนี้อย่างสำคัญ

“เรามีนัดกับประวัติศาสตร์” “อย่าพลาดที่จะช่วยเหลือเกื้อกูลกันสมัครสมานสามัคคี” ประโยคแรกเป็นของจูเปซเป คอนเต นายกรัฐมนตรีอิตาลี ประโยคหลังเป็นของพระสันตะปาปาฟรันซิส ในสาส์นวันปาสกา

โครงการวิจัยนี้มีชื่อว่า Covid-19 Case Cluster Study ที่เยอรมันมีงานวิจัยซึ่งน่าจะเป็นที่เดียวในโลก ที่ไม่รอให้โรคระบาดจบแล้วค่อยทำ แต่ทำทันทีตั้งแต่วันนี้ เพื่อศึกษาว่า โควิด-19 ระบาดอย่างไรตั้งแต่แรกเริ่มและพัฒนามาอย่างไร จะติดตามไปทุกระยะอย่างใกล้ชิด วิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยชุมชนเป้าหมายมีส่วนร่วม

ปัญหาเศรษฐกิจระหว่างการระบาดของโควิด-19 ก็หนักหนาแล้ว จะสาหัสมากกว่าอีกเมื่อโรคร้ายนี้ผ่านไป นี่เป็นการคาดการณ์ของผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจสังคม ทำให้รัฐบาลประเทศต่างๆ นอกจากจะหาทางเยียวยาระหว่างนี้แล้ว ยังต้องเตรียมรับมือกับ “เผาจริง” หลังจากนี้

สมาร์ทโฟนต้านไวรัส จีน ไต้หวัน เกาหลี มีการใช้ “แอป” เพื่อค้นหาผู้ติดเชื้อ แล้วให้กักตัวในบ้านหรือไปโรงพยาบาล ประเทศในยุโรปอเมริกายังรีรอ ตั้งคำถามเรื่องสิทธิส่วนบุคคล เพราะแอปนั้นจะบอกว่า ตั้งแต่ติดเชื้อ หลายวันที่ผ่านมาตนเองใกล้ชิดกับใคร จะได้ติดตามตรวจโรคได้ทัน

สหรัฐอเมริกา แฟรงคลิน ดี รุสเวลท์ (Franklin D. Roosevelt 1882-1945) ประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกา 4 สมัย (1933-1945) ผู้นำในช่วงเศรษฐกิจตกต่ำ (1929-1933) จนถึงสงครามโลกครั้งที่ 2 (1939-1945) ก่อนเป็นประธานาธิบดี ท่านเป็นผู้ว่าฯ มลรัฐนิวยอร์ค (1929-1933) ได้รับการยกย่องว่าป็น 1 ใน 3 ประธานาธิบดีที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของสหรัฐอเมริกา อีกสองท่าน คือ จอร์ช วอชิงตัน และอาบราฮัม ลินคอล์น

แปลกใจที่สื่อเสนอข่าวและมีการแชร์ชื่นชม 13 จังหวัดที่ยังไม่มีผู้ติดเชื้อโควิด-19 ยกเป็นโมเดลอีกต่างหาก เพราะตอนที่ลาวกับพม่ายังไม่มีผู้ติดเชื้อก็ไม่เห็นมีใครไปชื่นชมเขา มีแต่ไปให้ความเห็นว่า เขาคงไม่มีเครื่องมือ หรือเพราะไม่ได้ตรวจหรือเปล่า ตั้งข้อสังเกตไปต่าง ๆ นานา

มีข้อถกเถียง ความเห็นต่างและแนวปฏิบัติต่างเกี่ยวกับโควิด-19 เพราะวันนี้ประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกเหมือนคนติดอยู่ในถ้ำ หาทางออกไม่เจอ ยังไม่เห็นแสงสว่างอยู่ปลายถ้ำปลายอุโมงค์ไหน เพราะนี่คืออุบัติการณ์ใหม่ มาตรการอะไรที่ใช้กันมาก่อนใช่ว่าจะใช้ได้กับโควิด-19 นี้ เป็นโคถึกที่คึกอย่างยิ่ง ยังเอาไม่อยู่

สองคำที่น่าจะทำให้เราเข้าใจสถานการณ์เศรษฐกิจวันนี้ คือ เศรษฐกิจถดถอย (recession) และเศรษฐกิจตกต่ำหรือเสียหายใหญ่หลวง (depression) ซึ่งยกเอาสหรัฐอเมริกามาเป็นกรณีศึกษา เพราะนอกจากจะมีตัวเลขที่มีการวิเคราะห์ไว้โดยละเอียด สหรัฐยังเปรียบเสมือนหัวรถจักรสำคัญที่ลากเศรษฐกิจโลก และเป็นต้นแบบของการพัฒนา

ในสถานการณ์ที่วิกฤติขึ้นเรื่อยๆ ผู้ติดเชื้อในสหรัฐเกินแสน อิตาลี สเปน เยอรมัน ฝรั่งเศส อิหร่าน ยังไม่มีทีท่าว่าจะ “ราบ” หรือจะลด คนตายก็เพิ่มขึ้นทุกวัน ยาก็ยังไม่มี วัคซีนก็ยังห่างไกล โรงพยาบาลก็โกลาหลเพราะเตียงไม่พอ เครื่องช่วยหายใจขาดแคลนหนัก รวมทั้งเสื้อและหน้ากากสำหรับแพทย์พยาบาล รอมาจากจีนและอินเดียแหล่งผลิตใหญ่ ในยุโรปอเมริกาไม่ได้ผลิตเอง ไม่ได้เตรียมไว้ เพราะไม่คิดว่าจะวิกฤติขนาดนี้

สถาบันและองค์ภาครัฐ วิชาการ ธุรกิจทั่วโลก ร่วมมือกันวิจัยและพัฒนายาและวัคซีน ซึ่งน่าจะได้ผลเร็วกว่าที่ผ่านๆ มา รวมทั้งมีการนำเลือดของผู้ติดโควิด19 ที่หายแล้วมาให้ผู้ป่วยด้วยไวรัสนี้ เชื่อว่า สารภูมิต้านทาน (antibody) ที่เกิดกับผู้ติดเชื้อที่หายแล้วจะช่วยกำจัดไวรัสตัวนี้ได้เร็วขึ้น ที่เยอรมันกำลังทดลองเรื่องนี้อยู่

@ เชื่อหรือไม่ว่า ในประวัติศาสตร์โลกที่ผ่านมา คนตายมากที่สุดไม่ใช่เพราะแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด หรือสงคราม แต่เพราะไวรัส แบคทีเรีย ปรสิต แค่มาลาเรียโรคเดียวหลายพันปีที่เกิดก็นับไม่ได้แล้วว่าตายเท่าไร การระบาดใหญ่ๆ ในประวัติศาสตร์มีนับครั้งไม่ถ้วน

โควิด19 ได้เปิดเผยอีกด้านหนึ่งของมนุษย์ คือ ความดีงาม ความมีน้ำใจ ความเสียสละ ผู้คนไม่นิ่งดูดาย แต่ลุกขึ้นมาช่วยเหลือเกื้อกูลกัน สร้างความหวังและกำลังใจให้กัน ปลุกความเชื่อมั่นร่วมกันว่า ที่สุดก็จะฝ่าฟันปัญหา และชนะวิกฤตินี้ได้ด้วยกัน