จากใจทางอีศาน

เราต้องรู้จักร่างกายของเรา หน้าที่อวัยวะแต่ละส่วน ความสำคัญและการถนอมรักษาไว้ให้ทนนาน อาหารใดมีประโยชน์อะไรมีโทษ ในสวนครัวหัวไร่ปลายนาและรอบ ๆ ชุมชนมีไม้ดอกไม้ผลไม้ยืนต้นพืชสัตว์ชนิดใด และต้องรู้จักทะเล ภูเขา รู้จักห้วย หนอง คลอง บึง แม่น้ำทุกสาย

เว้าแล้วต้องเฮ็ด เฮ็ดให้สุด ขุดให้ถึง ผิดถืกค่อยว่ากัน สิ่งใด๋ดียกยอขึ้น สิ่งใด๋บ่ดีแก้ไข ทั้งเฮ็ดทั้งเฮียนคู่กันไป ความผิดบ่ไซ้ความซั้ว ความซั่วคือบ่เปลี่ยนแปลง

คำว่า “วัฒนธรรม” หรือมีผู้เสนอใช้คำ “พฤติธรรม” ที่ถอดมาจากคำภาษาอังกฤษ “Culture” ในส่วนงานวัฒนธรรมสมควรทำหน้าที่บำรุงเลี้ยงและกำกับสั่งงานการเมืองและงานความมั่นคงเสมือนหัวใจและสมองที่หล่อเลี้ยงและสั่งงานแขนขา รวมทั้งอวัยวะส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย

สิ่งสำคัญของมนุษย์ อาจจะบอกว่าสำคัญที่สุดก็ว่าได้ คือมนุษย์รู้จักใช้ “ภาษา” ภาษาทำให้มนุษย์มีความแตกต่างจากสัตว์เดรัจฉานทั่วไป ต่อมา “ภาษา” ก็ช่วยให้มนุษย์พัฒนา เจริญก้าวหน้าขึ้นทุก ๆ ด้าน ยิ่งเริ่มมีตัวอักษรใช้ เกิดภาษาเขียน - มนุษย์ก็พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็ว มนุษย์กลุ่มใดหรือเผ่าใดไม่มีภาษาตัวอักษรสำหรับใช้ในภาษาของตนเองก็ด้อยความเจริญ ล้าหลังพวกมีภาษาอักษรของตนเองลงเรื่อย ๆ แต่อย่างไรก็ตาม สองพันปีมานี้ มนุษย์ที่มีภาษาเขียนเป็นของตนเอง ก็มีที่เสื่อมสลายไปไม่น้อยเหมือนกัน

“บักหุ่ง ” พืชพื้นถิ่นแถบอเมริกากลางโน้นอพยพแพร่พันธุ์ไปทั่วโลก เพิ่งมาถึงเมืองไทยเมื่อยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์นี่เอง ครั้นเมื่อเดินทางถึงภาคอีสาน “บักหุ่ง” ผูกเสี่ยวกับปลาแดกแล้ว ไม่เคยแยกจากกันอีกเลย เป็นคู่ฮักแพงทุกมื้ออาหาร แถมเป็นของว่างได้ทั้งยามเช้ายันคํ่าคืนดึกดื่น

รัฐบาลมีความเป็นประชาธิปไตยเสมอภาค โปร่งใส มีคุณธรรม ทั้งมีนโยบายให้คนรํ่ารวยกรอกแบบสอบถามว่า รวยเท่าใหร่ รวยมาได้อย่างไรหากรวยด้วยสมอง สองมือที่สะอาด ความสามารถเป็นเลิศ ก็ประกาศเกียรติ ยกย่องเป็นแบบอย่าง หากพบการทุจริต ใช้ตำแหน่งหน้าที่ไปหาเศษหาเลย ข้าราชการระดับสูงมีตำแหน่งซํ้าซ้อนในหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ

องค์ประกอบทุกส่วนของโครงสร้างสังคมไทยเรานับวันยิ่งอ่อนแอ องค์รัฏฐาธิปัตย์ไร้วิสัยทัศน์ มวลหมู่เสนาอำมาตย์หมดสิ้นธรรมาภิบาล ราษฎรต่างพากันหาอยู่หากินเอาตัวรอดกันไป ท่ามกลางการดิ้นรนต่อสู้ปากกัดตีนถีบ มีเพียงเส้นบาง ๆ

๐ หนึ่งชาติพันธุ์วรรณาได้ปรากฏ ชีวิตเลี้ยวเคี้ยวคดเกินกฎสร้าง วันปู่ย่าตายายออกเดินทาง ไม่ตายดับจึงถากถางสร้างตำนาน...

ภายหลังออกพรรษา ท้องฟ้าเปิดโล่ง ลมหนาวพัดพาความเย็นฉํ่าแผ่กระจายไปทั่วทุกหนแห่ง เสร็จสิ้นงานนา ข้าวเต็มยุ้ง ปลาแดกเต็มไหผู้คนเบิกบานได้ทำบุญทำทาน ดูหนังฟังหมอลำ คนจำนวนไม่น้อยจากภาคส่วนต่าง ๆ ของประเทศ มักตั้งคำถามว่า ถ้าไปเที่ยวอีสานจะไปดูอะไร มีอะไรให้จับจ่ายซื้อหา

นิตยสาร “ทางอีศาน” คือสื่อสารมวลชนที่ชูคำขวัญว่า “ลึกซึ้งรากเหง้า เข้าใจปัจจุบัน รู้ทันอนาคต” เพื่อมุ่งเน้นเผยแพร่เรื่องราวข่าวสารให้ผู้คนทุกชาติพันธุ์วรรณาที่เกิดมาในแอ่งอารยธรรมลุ่มแม่น้ำโขง ได้ตระหนักในพลังอันยิ่งใหญที่เกิดขึ้นและสืบสานมาแล้วในอดีต วันนี้เราต้องพลิกฟื้นพลังชีวิตให้กลับมาเข้มแข็งสดชื่น และสร้างอนาคตให้ประเทศชาติรุ่งเรืองร่วมกัน

มวลเห็ดจะไม่มุดขึ้นจากดินถ้าไม่ระอุร้อน ยอดผักหวานป่งใบด้วยแดดกล้า ไข่มดแดงขาวโพลนเต็มรัง ดอกจานสีแดงแสดและดอกคูนเหลืองอุยฮุ่ยคือสัญญาณแห่งกาลแล้งรวมทั้งป่าเบญจพรรณผลัดใบไล่โทนสีใหม่จนยากที่จิตรกรจะผสมสีได้งามเท่า

โลกที่เราอาศัยเกิดและจะตายสลายร่างไปนี้ คือหนึ่งเม็ดกรวดทรายในเวิ้งจักรวาล แต่บนผิวโลกที่มวลนํ้ามากกว่าดินนี้ก็มีมนุษย์มากเผ่าพันธุ์สืบสันดานกันมา มีสรรพสัตว์และพืชนับแสนล้านชนิดเกิดมาเพื่อพึ่งพา และฆ่าแกงกันกิน

ธาตุลักษณะของความเยาว์วัยอยู่ที่ความบริสุทธิ์ สดใส ร่าเริง กระตือรือร้น เสียสละ และเปี่ยมพลัง แม้ในวัยหนุ่มสาวหรือสูงอายุสักปานใด หากยังรักษาธาตุลักษณะนี้ไว้ก็ได้ชื่อว่ามี “เยาวภาพ” ในตนเอง

ต้นไม้หยั่งรากลึกลงดิน เพื่อเหยียดตัวยืนตรง พุ่งยอดสู่ท้องฟ้า แผ่กิ่งก้าน ให้ใบดกหนาผลิดอกออกผล ขยายพันธุ์เป็นกลุ่มเป็นเหล่า รุ่นแล้วรุ่นเล่า