คนเหล่า (Lao) เคลื่อนเข้าสู่เสฉวน
ทองแถม นาถจำนง
27 สิงหาคม 2559
ยังนอนไม่หลับ เล่าเรื่องแปลก ๆ ให้ฟังกันดีกว่า
แบบเรียนประวัติศาสตร์รุ่นเก่า เขียนกันว่า ชนเผ่าไทเคยใหญ่อยู่นครลุง นครปา แล้วหนีจีนลงมาอยู่น่านเจ้า จากน่านเจ้าก็หนีจีนลงมาอยู่สุโขทัย
แต่บันทึกประวัติศาสตร์จีนกลับมีเรื่องตรงกันข้าม คือ ในยุค “หนาน-เป่ย” หลังราชวงศ์จิ้น (ของลูกหลานสุมาอี้) แผ่นดินจลาจล ปรากฏว่า จีนกวาดต้อน “คนเหล่า” ชนพื้นเมืองในกุ้ยโจว ขึ้นไปอยู่เสฉวนถึงห้าแสนกว่าคน
“คนเหล่า” 僚人 เป็นบรรพชนของคนตระกูลภาษาไท-กะได (หรือออสโตรไท)
หาข้อมูลสั้นๆ มาแปลให้อ่านกัน มีหนังสือเป็นเล่มวิจัยเรื่องนี้ ชื่อ 论僚人入蜀及其意义 เรื่อง”คนเหล่าเคลื่อนเข้าสู่ (เสฉวน) และความหมาย” เขียนโดย 卢华语 หลู่หัวอฺวี่ เสนอในงานสัมมนาเรื่อง 中国魏晋南北朝史国际学术研讨会, 2004
ขอแปลเรื่องย่อ ๆ มาให้อ่านกัน
จาก baike.baidu.com
ดังนี้
僚人入蜀 คนเหล่าเลื่อนเข้าสู่แคว้นสู่ (จ๊ก หรือเสฉวน)
僚人入蜀是指南北朝时期西南地区发生的一次大规模移民事件。僚人是指汉唐时候我国古代西南、华南地区分布广泛的少数民族，系百越的一支。
“คนเหล่าเคลื่อนเข้าสู่ (เสฉวน) เป็นเรื่องการเคลื่อนย้ายอพยพผู้คนทางแถบภาคตะวันตกเฉียงใต้ครั้งใหญ่มากในยุคหนานเป่ย “คนเหล่า” หมายถึงคนพื้นเมืองที่กระจายอยู่อย่างกว้างขวางทางแถบ ตะวันตกเฉียงใต้และใต้ในยุคราชวงศ์ฮั่นถึงราชวงศ์ถัง เป็นสาขาหนึ่งของพวกไป่เยวี่ย (เยวี่ยร้อยจำพวก)
这个民族，身材比较矮小，但强壮有力，好战。西晋永嘉五年(302年)后,四川南边的犍为郡、僰道县就有大批僚人入住。到了东晋时期，牂牁、夜郎等郡成为成汉与东晋反复争夺与鏖战的地方。
ชนเผ่าเหล่านี้ร่างกายค่อนข้างเตี้ย แต่แข็งแรงมาก รบพุ่งเก่ง ค.ศ.๓๐๒ ราชวงศ์ซีจิ้น จังหวัดเจี้ยนเหวยจฺวิ้น, ป่อเต้าจฺวิ้น ตอนใต้ของเสฉวน มีคนเหล่าจำนวนมากเคลื่อนเข้ามาอยู่ ในยุคราชวงศ์ตงจิ้น ดินแดน ชางเค่อ และ เย่หลาง กลายเป็นยุทธภูมิแย่งชิงกันระหว่างราชวงศ์เฉิงฮั่นกับราชวงศ์ตงจิ้น ชิงแย่งกันกลับไปกลับมา
从公元338年(东晋咸康年间)开始,居住在贵州牂牁的几十万僚人开始北上入蜀。东晋与成汉双方争夺的目标不仅是土地，还有劳动力，因此，成汉政权在李寿时从南中、牂牁等地又掠夺了大批僚人入蜀，以充实因战争而荒芜的城镇，还迁徙了三千多户来充实成都。
ตังแต่ ค.ศ.๓๓๘ เป็นต้นมา คนเหล่าที่อยู่ในกีกชางเค่อ (ในกุ้ยโจว) หลายแสนคนเริ่มเคลื่อนเข้าสู่เสฉวน การรบพุ่งชิงแบ่งแข่งกันระหว่างราชวงศ์เฉิงฮั่นกับราชสงศ์ตงจิ้น ไม่เพียงแย่งพื้นที่กัน แต่ยังแย่งชิงแรงงานด้วย ดังนั้นราชวงศ์เฉิงฮั่นจึงในสมัยของ “หลี่โส้ว” จึงกวาดต้อนคนเหล่าจำนวนมากจาก หนานจง และ ชางเค่อ มาเสริมกำลังรบและเติมใส่เมืองที่รกร้างไป อีกทั้งยังกวาดเกณฑ์มาอยู่ในเฉิงตูถึงสามพันกว่าครัวเรือน
据统计成汉时入蜀的僚人就有约十余万户，五十八万多人。西晋时所设置的15郡，即蜀、犍为、汶山、汉嘉、江阳、朱提、越雟、梓潼、广汉、新都、涪陵、巴郡、巴西、巴东、建平。除新都一郡外，其余14郡有僚人，蜀郡成都自然也不例外。
จากการรวบรวม คนเหล่าที่เข้ามาอยู่เสฉวนในสมัยเฉิงฮั่น มีประมาณแสนกว่าครัวเรือน จำนวนห้าแสนกว่าคน จังหวัด ๑๕ จังหวัด (จฺวิ้น) ที่ตั้งขึ้นในยุคราชวงศ์ซีจิ้น ได้แก่ จี้สู่, เจียนเหวย, เหวินซาน, ฮั่นสี่, เจียงหบาง, จูถี, เยวี่ยชอง, ชินถง, ก่วงฮั่น, ซินตู, เผยหลิง, ปาจฺวิ้น, ปาซี, ปาตง, เจี้ยนผิง นั้น นอกจากจังหวัดซินตูจังหวัดเดียวเท่านั้น อีก ๑๔ จังหวัดฃ้วนมีคนเหล่าอยู่ เมืองเฉิงตูเมืองหลวงของสู่ ก็มีคนเหล่า
……….
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง:
– ชาวลาวในจดหมายเหตุประวัติศาสตร์จีน
– “ลาว” กลุ่มชาติพันธุ์ก่อนเรียกตัวเองว่า “ไต-ไท”
– ผู้ไตในอำเภอหม่ากวน มณฑลยูนนาน
