บนแผ่นดินล้านช้างเมืองแห่งประวัติศาสตร์และแอ่งอารยธรรม จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์พบว่า บริเวณแถบลุ่มแม่น้ำโขงและเมืองมุกดาหารเดิม เคยเป็นดินแดนของอาณาจักรต่าง ๆ มาก่อน กล่าวคือ อาณาจักรฟูนันประมาณพุทธศตวรรษที่ ๖-๑๑

สิมวัดไชยศรี บ้านสาวะถี จังหวัดขอนแก่น ได้ชื่อว่ามีภาพฮูปแต้มสังสินไซที่สมบูรณ์ที่สุด ที่ว่าสมบูรณ์นั้นคือ เพียบพร้อมทั้งองค์ประกอบของภาพ และเรื่องราวที่มีครบทั้ง ๒ ภาค คือภาคแรกที่เป็นเรื่องราวการเดินดงผจญภัยข้าม ๗ ย่านน้ำ ๙ ด่านมหาภัย ของท้าวสินไซ

[๑] ไหว้ครู นิตยสารรายเดือน “อักษรสาส์น” โดย สุภา ศิริมานนท์ บรรณาธิการ และจินดา ศิริมานนท์ ผู้จัดการทั่วไป คือคบไฟที่โชนแสงในความมืด