นิตยสารทางอีศาน ฉบับที่ 24

ด อ ก จ า น (Palasha) “เล็บแดงแห่งกามเทพ”…มิ่งไม้มหามงคล

“ดอกจาน” หรือ”ดอกทองกวาว” ชาวตะวันตกให้ฉายาว่า เปลวไฟในพนา เพราะมีสีแดงร้อนแรงดั่งเพลิง นับเป็นดอกไม้ชนิดหนึ่งที่คนไทยนิยม เป็นดอกไม้ประจำจังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน อุดรธานี และอำนาจเจริญ (จานเหลือง) และประจำมหาวิทยาลัย ได้แก่ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา ประจำคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี รวมถึงสีดอกจานคือสีของนิตยสารรายเดือน “ทางอีศาน”

เงินตราโบราณ ในอีสานบ้านเฮา (ตอนที่ ๗)

ในช่วงยุคหนึ่งสมัยหนึ่งของอาณาจักรล้านช้างหลวงพระบาง ในฐานะเมืองประเทศราชของสยามตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๓๒๒ ได้ผลิตเงินตราอีกรูปแบบหนึ่งที่ไม่เคยผลิตมาก่อน รูปทรงเรียวยาวเช่นเดียวกับเงินฮ้อยหรือเงินคาน แต่ไม่มีตุ่มตามตัวของเงิน ตอกตราสัญลักษณ์สำคัญ ๓-๔ ตรา เงินตราชนิดนี้ยังไม่มีบันทึกหรือข้อมูลแน่ชัดว่าในอดีตเรียกชื่อกันว่าอย่างไร แต่บรรดานักสะสมเงินตราโบราณมักเรียกชื่อเงินตรานี้ว่า “เงินลาด” ซึ่งเป็นชื่อที่ไม่ถูกต้องนัก

ทองกวาว/จาน ในมิติทางการแพทย์

ในฤดูฝนและฤดูหนาว ทองกวาวมีใบเขียว ดูกลมกลืนไปกับไม้อื่น ๆ รอบข้าง แต่ในตอนปลายฤดูหนาวต่อต้นฤดูแล้งเมื่อใบไม้ร่วง เป็นช่วงเวลาที่ทองกวาวมีสีสันสวยงามที่สุด โดดเด่นกว่าไม้ต้นอื่น ๆ ข้างเคียง ด้วยดอกสีส้มแดงอย่างที่เรียกว่า สีส้มอินเดีย (Indian orange) เต็มล้นกิ่งที่ปราศจากใบ การเป็นไม้ท้องถิ่นที่มีคนรู้จักดีเช่นนี้ น่าจะหมายถึงการมีคนรู้จักนำเอาส่วนต่าง ๆ มาใช้ประโยชน์ได้อย่างหลากหลายด้วย

จิตแพทย์ ในชาติพันธุ์อีศาน

จิตแพทย์ในชาติพันธุ์อีศานที่กล่าวถึงนี้ หมายถึง บุคคลที่ผ่านการเรียนรู้ทั้งทางโลกและทางธรรมจนได้รับการยกย่องให้เป็นจารย์ (อาจารย์), เป็นทิด (บัณฑิต) มีความเชี่ยวชาญ รอบรู้ทางด้านไสยศาสตร์และจริยศาสตร์ไปพร้อม ๆ กัน

ผีบ้าตาวอด : ผีน่ากลัวในฤดูดอกทองกวาวบาน

ผีนั้นเรียกกันว่า ผีบ้าตาวอด “ผีบ้าตาวอด เป็นครึ่งคนครึ่งผีหรืออมนุษย์จำพวกยักษ์ อวัยวะส่วนที่เป็นตาของมันนั้นดูเหมือนตาบอด แต่มันไม่บอด ในความเป็นจริงแล้วสามารถมองเห็นได้ดี เพียงแต่มันไม่มีแววตาอันเป็นคุณสมบัติของอมนุษย์จำพวก ยักษ์

พ่ อ ค้ า เ ก ลื อ

พ่อเฒ่านึก มีลูกเขยชื่อบักเท พากันประกอบอาชีพต้มเกลือขาย เมื่อผลิตเกลือได้ปริมาณเพียงพอที่จะบรรทุกไปขายได้แล้ว ก็พากันจัดแจงเอาถุงเกลือขึ้นรถบรรทุก รถคันนี้มีเครื่องขยายเสียงไว้ประกาศโฆษณา ขายเกลือไปตามสถานที่ต่าง ๆ พ่อ เฒ่านึกแกถนัดขับรถ ส่วนบักเทคล่องเรื่องประกาศโฆษณา...

ฤดูแห่งสีสันและชีวิต

ใครคนใดเข้าใจและใช้ชีวิตได้สอดคล้องกับคนด้วยกัน กับธรรมชาติ และกับสิ่งเหนือธรรมชาติคน ๆ นั้นก็จะมีชีวิตที่สุข สมบูรณ์ และสงบ ดังความเข้าใจภูเขาของนักเดินป่าที่บอกกล่าวกันมา... ถ้ามองดูภูเขาแล้วเห็นภูสีเขียวพรืดเป็นเทือกไปทั้งหมด นั่นแสดงว่าเรายังอยู่ห่างภูเขาไกลนัก เดินต่อไปจนเห็นสีใบไม้แตกต่างกัน มีสีเขียวแก่ เขียวอ่อน ครีม นํ้าตาล นํ้าตาลไหม้ แดง กระด่างดำ ฯลฯ เราเข้าใกล้ตีนเขาแล้ว

ดอกจาน [Palasha] ‘เล็บแดงแห่งกามเทพ’…มิ่งไม้มหามงคล

สีแดงเริงร่าแห่งดอกจานยามบานตระการมีพลังร้อนแรงจนฝรั่งตั้งฉายาว่า “เปลวไฟในพนา” - frame of the forest แต่ชาวภารตะเปรียบเปรยได้งดงามไพเราะกว่าว่า ดอกจานคือ “กามเทวนะขา – เล็บ (แดง) แห่งกามเทพ” เจาะดวงใจผู้มีรัก...

นิตยสาร “ทางอีศาน” ฉบับที่ ๒๔
ปีที่ ๒ ประจำเดือนเมษายน ๒๕๕๗
ฉบับ “ครบรอบ ๒ ปี”

เรื่องเด่น

– ดอกจาน “เล็บแดงแห่งกามเทพ” – “มิ่งไม้มหามงคล”

– รู้จัก – อุดม ศรีนนท์ “เด็กตีนเปล่าบ้านป่าอาจารย์ด็อกเตอร์”

– ปลาบึกหายไปไหน

– ทักษิณคดี ล้านนาคดี

◙ เนื้อหาภายในเล่ม

๓ สาส์นจาก “ทางอีศาน”

๗ บทบรรณาธิการ

ฤดูแห่งสีสันและชีวิต

๘ จดหมาย | สุริยันต์ จันทราทิตย์, ประสาสน์ รัตนะปัญญา, “Sang Puriso”

๑๑ กวีเสกศิลป์แม่นํ้าร้อยสาย | ศิวกานท์ ปทุมสูติ, ทนง โคตรชมภู

๑๔ เบิ่งโลก / เบิ่งไทย / เบิ่งอีสาน

๒๐ วันวานกับวันหน้า | “โชติช่วง นาดอน”

ยุคเปลี่ยนผ่านของ “สถาบันสังคม”

๒๒ แสงเงาคมคำ | “สันติภาพ นาโค”

เรือ

๒๕ เรื่องจากปก | กอง บ.ก.

ดอกจาน [Palasha] ‘เล็บแดงแห่งกามเทพ’… มิ่งไม้มหามงคล

๓๒ ล้านนาคดี | “อินทร์ ลงเหลา”

ผีบ้าตาวอด : ผีน่ากลัวในฤดูดอกทองกวาวบาน

๓๔ ผักหญ้าหมากไม้ | ผศ.ดร.ไชยยง รุจจนเวท

ทองกวาว/จาน ในมิติทางการแพทย์

๓๗ บทกวี | ไพวรินทร์ ขาวงาม

ไม่น้อยหรอก

๓๘ สารคดีรางวัล โครงการสื่อศิลป์ฯ | เกรียงไกร เชียงของ

ปลาบึก ปลาลึกลับแห่งลุ่มนํ้าโขงที่เชียงของหายไปไหน ?

๔๘ สัมภาษณ์ | “ชาย เชียงยืน”

ดร.อุดม ศรีนนท์ จากเด็กบ้านป่า สู่ร่มกาสาวพัตร์ ถึงด็อกเตอร์เมืองนอก

๕๔ เวทีทางอีศาน | โสมชยา ธนังกุล

ข้าฯขอตายในเมืองที่มี “อนุสาวรีย์แห่งความดี”

๕๗ บทกวี | “เดือนดวงเดิม”

ประเทศไทยเป็นหนึ่งเดียวจะแบ่งแยกมิได้

๕๘ เขียนแผ่นดิน | เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์

ฝันเดือนมีนา

๕๙ อุษาคเนย์เห่กล่อม | “จินตรัย”

ฉํ่าเย็นทั่วหล้า มหาสงกรานต์สร้างสรรค์

๖๒ อัตลักษณ์แห่งชาติพันธุ์อีศาน | วีระ สุดสังข์

จิตแพทย์ในชาติพันธุ์อีศาน

๖๗ เดินทวนหนทาง | สมคิด สิงสง

จักเดินไปสู่หนใด

๗๔ คำถิ่นกลิ่นอายแขฺมร์ | “เขาบังภู”

จีกแดก-อัดแดก-โสนก

๗๗ ข่วงบักจุก | “จุก ชายคา”

๗๘ บ้านเขาเมืองเรา | สนั่น ชูสกุล

การใช้ต้นทุนทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เพื่อพัฒนาเศรษฐกิจสังคมของฟิลิปปินส์

๘๖ ข่าวคนอีศาน | “เวศม์ เวฬุคาม”

๙๐ ในเครื่องแบบ | สมพงษ์ ประทุมทอง

พุทธธรรมกับเทวรูป ๔

๙๒ บทความพิเศษ | ศุภกิจ นิมมานนรเทพ

ฟื้นศักยภาพข้าวไทยอย่างไรจึงจะคืนกลับอันดับหนึ่งผู้ส่งออกข้าวโลกได้ ?

๙๖ หมออีศาน | ศ.นพ. อมร เปรมกมล

แนวทางการดูแลโรคไตวายเรื้อรังด้วยการแพทย์แผนไทย

๑๐๐ ทักษิณคดี | “จามปากะวี”

วัฒนธรรมจาม รากเหง้าสายสัมพันธ์อันเลือนราง

๑๐๔ เมืองอีสานเมื่อพันปี | ผศ. ดร.รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง

พระไสยาสน์ที่เก่าที่สุดในอีสาน

๑๐๖ รากเมือง | กาย อินทรโสภา

เงินตราโบราณในอีสานบ้านเฮา (ตอนที่ ๗)

๑๑๐ ส่องเมือง | เสรี พงศ์พิศ

สงกรานต์ในยุคทุนนิยมครองเมือง

๑๑๓ แก่นเมือง | ชินวัฒน์ ตั้งสุทธิจิต

สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (มานิต ถาวโร)

๑๑๗ โลกนิติคำกาพย์ภาษาลาว | กอง บ.ก.

บทร้อยกรองของพระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (สิริจฺนโท จันทร์) พ.ศ. ๒๓๙๙ – ๒๔๗๕

๑๑๘ เสียงเมือง | “มหา สุรารินทร์”

โอ้แม่ดอกจาน ยามเจ้าเบ่งบานแดง…จ่ายหว่าย

๑๒๒ หอมดอกผักกะแญง | อัตชีวประวัติ พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา

มนต์รักแม่นํ้ามูล

๑๒๘ เรื่องเล่าชุดพ่อเฒ่ากับลูกเขย | “ชัด การชนะ”, ศิลป์วัตร วิศาลศักดิ์

พ่อค้าเกลือ

๑๓๐ นวนิยาย | ณรงค์ฤทธิ์ ศักดารณรงค์

กาบแก้วบัวบาน (ตอน ๒๔)

๑๓๘ เฮาอยู่ยะลา | สฤษดิ์ ผาอาจ และ จารุณี ศรีหริ่ง

มาทิเซ่น ณ ตู้แช่แข็งใบใหญ่ที่สุดใบเดิม

๑๔๒ รายงานพิเศษ | “จิตตธรรม”

ท่องเที่ยวเชิงพุทธศาสนา กับ การเสวนารอยธรรม “จิตตธรรม”

๑๔๖ เรื่อย ๆ มาเรียง ๆ | “ปกรณ์ ปกีรณัม”

จดหมายเปิดผนึก

๑๔๘ เที่ยวทั่วทีป | นัทธ์หทัย วนาเฉลิม

ปายสันโดษ

๑๕๐ ห้องศิลป์อีศาน | ธีรภาพ โลหิตกุล

โขงนทีสีทันดร ตอน ๓ รอยอดีตที่เวียงผาคราง

๑๕๔ ศิลปะนำชีวิต | “ครูเบิ้ม เติมศิลป์”

ความงามของดอกไม้ที่ศิลปินไม่ปฏิเสธ

๑๕๘ เฮือนชานศิลปิน | ไพบูลย์ ธรรมเรืองฤทธิ์

เพลิง วัตสาร

๑๖๐ ปิดเล่ม | กอง บก.

พร้อมเนื้อหาอันลึกซึ้งถึงรากเหง้า จากคอลัมน์ต่าง ๆ ในเล่ม และเรื่องสั้น – เรื่องยาว กวี สาระบันเทิงต่าง ๆ ครบครัน และเข้มข้นเช่นเคย

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com