วาระสุดท้าย…ที่แท้จริง
คอลัมน์: เที่ยวทั่วทีป
นิตยสาร “ทางอีศาน” ฉบับที่ ๒๑
ปีที่๒ ประจำเดือนมกราคม ๒๕๕๗
นัทธ์หทัย วนาเฉลิม : เรื่องและภาพ
ถึงแพนแพนน้องที่ฮัก
ฮอดมื้อนี้เอื้อยก็ยังคงวน ๆ เวียน ๆ ออกจากประเทศจีนบ่ได้จักเทื่อ อาจด้วยเลือดอีกครึ่งในกายที่อยากเรียนรู้วัฒนธรรมฝั่งพ่อก็อาจสิเป็นไปได้ มื้อนี้โชคดีที่สิได้เข้าไปเยี่ยมยามพระราชวังฤดูร้อน ของพระนางซูสีไทเฮาที่เอื้อยได้ยินชื่อเสีย(ง) มานานเฮ็ดให้รู้สึกตื่นเต้นจนตื่นเช้ากว่าปกติ
ปักกิ่งในปัจจุบันนี้รถติดบ่ได้น้อยหน้าเมืองหลวงของเฮาเลย จึงกลายเป็นโชคดีที่ตื่นเช้ากว่าปกติ สมัยก่อนการที่สิไปฮอดพระราชวังฤดูร้อนได้ต้องใช้เวลาถึง ๓ มื้อ พระนางซูสีไทเฮาจึงได้ให้มีการขุดคลองยื่นเหอซึ่งมีระยะทางตั้งแต่พระราชวังต้องห้ามจนถึงพระราชวังฤดูร้อน ทุ่นเวลาการเดินทางไปได้หลายทีเดียว
จากการท่องเที่ยวโบราณสถานที่สำคัญต่าง ๆ ในประเทศจีน สิ่งหนึ่งที่เอื้อยสังเกตได้คือ การตั้งสัตว์สัญลักษณ์ที่ล้วนแต่สื่อถึงการดูแลปกป้องประชาชน แต่สำหรับสถานที่นี้ สัตว์นั้นกลับสื่อถึงการส่งเสริมให้พระนางมีอำนาจเท่านั้น
สิ่งที่แสดงถึงความคลั่งอำนาจของพระนางบ่ ได้มีเพียงการว่าราชการหลังม่านของพระนางเท่านั้นหากมันยังปะปนอยู่ทั่วไป เช่น ต้นไม้ต้นโปรดย้อนว่ามีรูปร่างคล้ายตัวหนังสือที่หมายถึงอายุยืน เพราะเหมือนเป็นคำอวยพรให้พระนางดำรงอยู่ในอำนาจได้โดนขึ้น และตำหนักที่พระนางใช้ดื่มนํ้าชา ในยามที่พระนางขึ้นไปนั่งจิบชาบนชั้นสองมองลงมาด้านหน้ามีภูเขาหินจำลองที่พระนางชอบ มองไปทางขวาเห็นตำหนักที่ใช้คุมขังฮ่องเต้ พระนางยิ่งภูมิใจในอำนาจ
ความจริงยุคสมัยของพระนางซูสีไทเฮานั้น เพิ่งสิผ่านมาเพียงแค่ไม่กี่ร้อยปีเท่านั้นเอง เป็นยุคที่รถยนต์ได้มีการผลิตออกมาแล้ว และทางเยอรมันได้ส่งรถเมอร์ซิเดสเบนซ์มาให้เป็นของขวัญ แต่พระนางซูสีไทเฮาก็บ่ยอมใช้ พระนางรู้สึกว่าการนั่งอยู่ด้านหลังคนขับนั้นเหมือนคนขับเหนือกว่า พระนางจึงมักที่สินั่งเกี้ยว เพราะเหตุผลเดิม…รับรู้ถึงความมีอำนาจ
เอื้อยย่างชมสิ่งต่าง ๆ ในพระราชวังฤดูร้อนนี้ด้วยความอึดอัด ในที่สุดก็มาฮอดทะเลสาบคุนหมิงหู เป็นทะเลสาบที่ใช้แรงงานมนุษย์ในการขุด มีความลึกประมาณ ๓ เมตร จะกว้างใหญ่ไพศาลขนาดไหนแพนก็ลองคิดเบิ่งว่า ดินที่ได้จากการขุดทะเลสาบนั้นนำมากองจนกลายเป็นภูเขาลูกย่อม ๆ ซึ่งพระนางใช้เป็นที่สักการะฟ้าดินและจัดงานฉลองในวันเกิด คนที่ถูกใช้แรงงานมาขุดทะเลสาบในตอนนั้นคงสิทรมานอย่างเป็นตาเหลือโตนหลายเนาะ
เนื่องจากการเอางบประมาณทางการทหารมาละลายให้กับพระราชวังฤดูร้อน เมื่อชาติตะวันตกเข้ามารุกรานสิเป็นจังได๋แพนคงเดาได้บ่ยาก
พระนางซูสีไทเฮาสวรรคตหลังฮ่องเต้น้อยปูยีครองราชย์ได้เพียง ๑ มื้อ ภายหลังทหารของพรรคก๊กมินตั๋งได้รุกเข้าไปภายในสุสานของพระนาง และเนื่องจากเมื่อสมัยยังมีชีวิต พระนางรับประทานผงไข่มุกเป็นประจำแม้อายุมากแต่ยังดูสาว และเมื่อเสียชีวิตลงยังได้มีการถนอมศพด้วยการใช้ไข่มุกใส่ไว้ทั้งในปากและในทวาร ซึ่งกล่าวกันว่าเฮ็ดให้ศพบ่เน่าเปื่อย และเพราะเหตุนี้ทหารของพรรคก๊กมินตั๋งจึงได้เฮ็ดอนาจารกับศพของพระนาง ต่อมาภายหลังเมื่อญาติของซูสิไทเฮารู้เรื่องจึงได้มีการฟ้องร้องกันขึ้น แต่เอื้อยก็บ่ฮู้ว่าผลการตัดสินคดีเป็นเช่นไร
วาระสุดท้ายไม่ว่าจะเป็นของคนธรรมดาหรือผู้มีอำนาจอยู่ในมือล้วนบ่ต่างกัน นั่นคือเมื่อครั้งยังมีชีวิตอยู่ได้กระทำสิ่งใดเอาไว้ เรื่องราวที่คนรุ่นหลังรำลึกถึงและแสดงออกต่อเขาเหล่านั้นที่ล่วงลับไปนั่นแหละคือวาระสุดท้ายอย่างแท้จริง
ด้วยความคิดฮอด
เอื้อยผึ้ง
…………………..
ภาษาอีสาน: มื้อ = วัน, โดน = นาน, เฮ็ด = ทำ, คิดฮอด = คิดถึง
