ข้าฯคือคนอีศาน
ชีวิตนี้สั้นนักเมื่อเทียบระยะเส้นทางวิวัฒนาการของโลกตามลำดับมานับล้าน ๆ ปี และ
ชีวิตนี้เล็กกระจิริดยิ่งกว่าฝุ่นผงในระบบสุริยะจักรวาลที่ดำรงอยู่ และซ้อนทับกันหลายระบบ
จนหาขอบสุดไม่พบ
แต่ชีวิตที่สืบสาวพบรากเหง้า ตระหนักในเลือดเนื้อจิตวิญญาณของเผ่าพันธุ์ จะมีสายใย
วัฒนธรรมยึดเหนี่ยวโยงยาว มีสำนึก มีศักดิ์ศรีที่ยิ่งใหญ่ สามารถสร้างตน สร้างบ้านเมืองให้
เจริญรุ่งเรือง และมั่นคง ชีวิตเช่นนี้จะทรงพลานุภาพ และปรากฏเกียรติเป็นแสงสว่างส่องทาง
แห่งอนาคตแด่มนุษยชาติ
ในรอบ 20 ถึง 30 ปีที่ผ่านมา พี่น้องชาวภาคอีศานได้ลุกขึ้นมาเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ความเป็น
มาของชีวิต ของครอบครัวตน และของหมู่บ้าน ได้ลุกขึ้นมาประกาศระบุถึงชาติพันธุ์ตนอย่าง
แจ่มชัด มีการฟื้นฟูและสำแดงออกถึงฮีตคอง ภาษา เครื่องแต่งกายประจำถิ่น มีการสำรวจ ค้นคว้า
กำหนดทิศทางแนวทางพัฒนาชุมชนและสังคมโดยรวมด้วยความมุ่งมั่น
เมื่อ 100 กว่าปีก่อน การรวมศูนย์อำนาจเพื่อต้านลัทธิอาณานิคม ด้วยฝรั่งเศสได้แผ่อิทธิพล
มาถึงฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง โดยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เร่งตั้งบ้านเมืองเพื่อต้านยันการยึด
ครอง ในสมัยรัชกาลที่ 5 เป็นกาลสิ้นสุดระบบการปกครองแบบอาญาสี่ มาเป็นระบบมณฑล ซึ่ง
เปลี่ยนมาเป็นหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ และจังหวัดเช่นในปัจจุบัน
และเมื่อ 93 ปีที่ผ่านมา ประเทศสยามเกิดการ “ปฏิวัติประชาธิปไตย” โดยคณะราษฎร ส่งแรง
กระเพื่อมครั้งใหญ่ด้านภูมิรัฐศาสตร์ทั่วแผ่นดินที่ราบสูง ต่อมาเมื่อจอมพล ป.พิบูลสงคราม เลิกใช้ชื่อ
“สยาม” จึงปรากฏชื่อประเทศไทย และพวกเราทุกคนจึงคือ “คนไทย”
อำนาจรัฐรวมศูนย์ทุกอย่างที่กรุงเทพฯ กาลเวลาเปลี่ยนผ่านมาถึงวันนี้ อำนาจนั้นล้าหลัง
ไม่จำเป็นแล้ว พลเมืองภาคอีศานกำลังฟื้นตื่นถึงพลังด้านในของตน ทางด้านกายภาพ - การคมนาคม
สะดวกสบายขึ้นมาก ทั้งโดยรถยนต์ รถไฟ สายการบิน ที่สามารถเดินทางไปทั่วโลกได้โดยไม่ต้อง
ผ่านเมืองหลวง ทางด้านธุรกิจ - ธุรกรรมต่าง ๆ การศึกษา วัฒนธรรม การบริหารจัดการทุกด้าน
รวมทั้งงานการเมือง - การปกครอง คนภาคอีศานมีศักยภาพดำเนินการได้ด้วยภูมิปัญญา ภูมิพลัง
และภูมิธรรมของตน
ช่วงอายุขัยของคนแม้จะสั้น แต่เมื่อคนเล็กคนน้อยมีโอกาสทางการศึกษา พื้นที่แห่งสิทธิเสรีภาพ
เปิดกว้าง มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีทัศนะค่านิยมที่ดีงาม ทั้งได้ร่วมกันยกระดับวัฒนธรรม ชุมชนและ
สังคมนั้น ๆ ย่อมพร้อมสรรสร้างและฝากรอยอารยธรรมไว้บนโลกใบนี้.
