ศิลปวัฒนธรรม – ประวัติศาสตร์

สาวคำม่วงรอรัก

...มีพล็อตเรื่องราวเกี่ยวกับสาวผู้ไทหลายเพลง บังเอิญคิดถึงคำพูดของแม่บ้านผู้ไทกาฬสินธุ์ที่อยากให้แต่งเพลงกาฬสินธุ์บ้าง ก็คิดหาพล็อตจะเริ่มจากไหนดี นึกถึงสาวผู้ไทคิดถึงผ้าไหมแพรวาต้นกำเนิดมาจากอำเภอ “คำม่วง” คิดประโยคแรกของเพลงขึ้นต้นได้ว่า “วิจิตรสดใส ผ้าไหมอำเภอคำม่วง พี่หลงใหลเหมือนใจโดนบ่วง ห้วงเหวรักเพียงได้ยิน”

กอง บ.ก.

ลายแคนเสียงรถไฟ – พ่อสมบัติ สิมหล้า

ลายแคน ประดิษฐ์โดย พ่อสมบัติ สิมหล้า ที่เลียนมาจากเสียงรถไฟ แสดงในงานเสวนากึ่งสาธิตทางดนตรี “ลายดนตรีแคนในวัฒนธรรมหมอลำ” ในนิทรรศการ “แคนล่องคะนองลำ” ณ หอศิลป์บ้านจิม ทอมป์สัน 28 มีนาคม พ.ศ. 2558

ทองแถม นาถจำนง

รากเหง้าวัฒนธรรมอาเซียน?

แต่เดิมนั้น ผมสนใจศึกษาเรื่องไป่เยวี่ยแต่เพียงในด้านที่บรรพชนของชนเผ่าไทเป็นส่วนหนึ่งของไป่เยวี่ย มาถึงตอนนี้เรื่องไปเยวี่ย กลายเป็นเรื่องของแหล่งอารยธรรมดึกดำบรรพ์ของโลก เช่นเดียวกับวัฒนธรรมอียิปต์ วัฒนธรรมเมโสโปเตเมีย วัฒนธรรมจีนแม่น้ำหวงเหอ

ทองแถม นาถจำนง

อักษรบนกลองมโหระทึกดองซอน คล้ายกับอักษรไทดำ

พบมีผู้อธิบายเรื่องอักษรบนมโหระทึก ดองซอนว่า คล้ายคลึงกับตัวอักษรไทดำ ในดินแดน ลั่วเยวี่ย (จีนฮั่นเรียกดินแนดกวางสีภาคใต้และเวียดนามภาคเหนือว่าลั่วเยวี่ย ชาวลั่วเยวี่ยมีสัญลักษณ์ภาพที่อาจพัฒนาเป็นตัวอักษรได้ใช้อยู่ก่อนที่ตัวอักษรฮั่นจะแพร่เข้าไป รูปที่หนึ่งเป็นตัวอย่างตัวอักษร ที่นักวิชาการเวียดนามเรียกว่า อักษรไฟ

บันทึกการเดินทางในลาว ครั้งยังเป็นภาคอีสาน : เอเจียน แอมอนิเย ตอนที่ 6

เจ้าบ่าวถือว่าเงิน 16 บาท ที่พ่อแม่เจ้าสาวเรียกร้องนั้นสูงเกินไป เงินสินสอดที่มอบให้แม่เจ้าสาวนั้น แม่เจ้าสาวจะมอบให้ลูกสาวเพียงครึ่งหนึ่ง หากมีการผิดเถียงกัน พ่อแม่ฝ่ายหญิงจะทวงเอาเงินสินสอดนั้นจากลูกเขย หากหย่าร้างกันเด็กอายุยังน้อยจะอยู่กับแม่

กอง บ.ก.

นทีสีทันดร

คำว่า นทีสีทันดร ประกอบด้วยคำว่า นที กับคำว่า สีทันดร.คำว่า นที แปลว่า แม่น้ำ.ส่วน สีทันดร คือสายน้ำทั้ง ๗ สาย ที่อยู่รอบเขาพระสุเมรุ และคั่นอยู่ระหว่างภูเขา ๗ เทือก ที่ล้อมเป็นวงกลมรอบเขาพระสุเมรุอยู่. สายน้ำ ๗ สาย นั้น คั่นอยู่ระหว่างเทือกเขาเทือกหนึ่งกับอีกเทือกหนึ่ง ซึ่งเรียงซ้อนกันมาเป็นชั้น ๆ.

ชุมชนลาวในภาคกลางของสยาม (๕)

ความต่อจากครั้งที่แล้ว เมื่อรัชกาลที่๑ โปรดให้เจ้าอินทวงศ์ไปครองเวียงจันทน์หลังจากเจ้านันทเสนสิ้นพระชนม์ที่กรุงเทพฯ ในปีพ.ศ.๒๓๓๘ ในระหว่างนี้เจ้าอนุวงศ์ผู้เป็นอนุชาได้แสดงความสามารถในการรบให้เป็นที่ประจักษ์ และทำความชอบให้กับสยามไม่น้อย จึงเป็นที่โปรดปรานของรัชกาลที่๑ ทั้งยังเป็นพระสหายกับเจ้าฟ้าฉิม(ต่อมาคือรัชกาลที่๒)

ธีรภาพ โลหิตกุล

เทพทันใจ ผีอารักษ์ในสังคมพม่า

กรณีมีการอัญเชิญ เทพทันใจ จากเมียนมาร์ มาให้คนไทยสักการะที่ท้องสนามหลวงเมื่อต้นเดือนมกราคมที่ผ่านมา เทพองค์ดังกล่าวมีนามว่า โบโบยีนัต 1 ในนัตศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเมียนมาร์นับถือ แต่ไม่ปรากฏในคติความเชื่อของสังคมไทย จึงน่าสนใจว่า นัตคือใคร มีความสำคัญอย่างไร และเป็นเทพหรือเป็นผีกันแน่ ?

สุจิตต์ วงษ์เทศ

เรื่องเกี่ยวกับช้าง

พิธีกรรมเกี่ยวกับช้าง เป็นพิธีในศาสนาผีดั้งเดิมดึกดำบรรพ์สุวรรณภูมิอุษาคเนย์ แรกมีราว 3,000 ปีมาแล้ว ดูหลักฐานได้จากภาพเขียนสีรูปช้างขนาดโตสุดที่ผาแต้ม อ. โขงเจียม จ. อุบลราชธานี

บันทึกการเดินทางในลาว ครั้งยังเป็นภาคอีสาน : เอเจียน แอมอนิเย ตอนที่ 5

นอตอง (Notons) ได้บันทึกไว้ว่า “มีธาตุเจดีย์จำนวนมหาศาลหลบซ่อนอยู่ในป่าดง หลังจากที่บรรดาธาตุได้ถูกทำลายไปครั้งหนึ่ง ก็มีต้นไม้เกิดขึ้นมาค้ำจุนเองตามธรรมชาติ พยุงธาตุเจดีย์เหล่านั้นต่อไป พฤษชาติแบบธรรมชาตินั้น ผสมผสานกับพฤกษชาติหินได้เป็นอย่างดี สีเทาของพื้นทำให้มีลักษณะเหมือนหินแข็ง สีเศร้าหมองลงด้วยอากาศ ทองแดงและสำริด

"ทิดโส สุดสะแนน"

13 พ.ย. 2019

ขุนพลผู้ยาตราทัพ ปักธงชัยหมอลำในกลางกรุงฯ (๑)

คำว่า หมอลำ หมายถึงผู้ที่มีความชำนาญในศิลปะการ “ขับลำ” “ขับร้อง” กลอนลำศิลปะพื้นเมืองของภาคอีสาน เป็นผู้ถ่ายทอดเนื้อหาสำเนียงทำนองกลอนลำไปสู่ผู้ฟัง