บทบรรณาธิการ

เมื่อสนใจ ตระหนักตื่นรู้เรื่องราวความเป็นมาและควรจะเป็นไปของสังคม ของประเทศชาติบ้านเมือง ย่อมบังเกิดความกระตือรือร้น รู้ตัวของตัวว่าเกิดมาทำไม จะมีลมหายใจอยู่อย่างไร และพร้อมตายเพื่ออะไร ให้สมเกียรติและศักดิ์ศรีที่เกิดมาเป็นคน

ถ้าปีใดวันขึ้น หรือแรม ๑ ค่ำ เดือน ๕ ตรงกับวันอังคาร หรือแรม ๕ ค่ำ เดือน ๕ ตรงกับวันอังคาร เชื่อกันว่าเป็นวันร้อน วันอัปมงคล วันอุบาทว์ วันโลกาวินาศ คนไทภาคอีสานมีประเพณี “แตกบ้าน” เพื่อแก้เคล็ด

ในขณะที่ทุกประเทศกำลังจะเข้าสู่มหาสงครามโลกครั้งที่ ๑ ตามด้วยการปฏิวัติของโซเวียต รุสเซีย และสงครามปฏิวัติจีนก็เริ่มปะทุ

ใครคนใดเข้าใจและใช้ชีวิตได้สอดคล้องกับคนด้วยกัน กับธรรมชาติ และกับสิ่งเหนือธรรมชาติคน ๆ นั้นก็จะมีชีวิตที่สุข สมบูรณ์ และสงบ ดังความเข้าใจภูเขาของนักเดินป่าที่บอกกล่าวกันมา... ถ้ามองดูภูเขาแล้วเห็นภูสีเขียวพรืดเป็นเทือกไปทั้งหมด นั่นแสดงว่าเรายังอยู่ห่างภูเขาไกลนัก เดินต่อไปจนเห็นสีใบไม้แตกต่างกัน มีสีเขียวแก่ เขียวอ่อน ครีม นํ้าตาล นํ้าตาลไหม้ แดง กระด่างดำ ฯลฯ เราเข้าใกล้ตีนเขาแล้ว

คนเราต้องมีความฝัน มีจินตนาการ ฝันที่งามพร้อมย่อมเกิดจากพื้นฐานความเป็นจริงรองรับ ผ่านการคิดกรอง เป็นฝันที่กว้างไกลกว่าผล ประโยชน์ส่วนตน หรือเฉพาะกลุ่มพวกพ้อง

เที่ยวท่องล่องรู้วัฒนธรรม ลึกล้ำงำเหง้าเล่าขาน คนสร้างค้นคิดนิทาน ตำนานสานญาติชาติพันธุ์

ท่ามกลางการยกทัพจับศึกไล่ล่าฆ่าตัดหัวยึดทรัพย์กวาดต้อนคนมาเป็นทาส ผ่านการกระทำถูกดูถูกเหยียดหยามกดทับของสังคม จนถึงยุคอาณานิคมแล่นเรือลำใหญ่ข้ามทวีปมาตียึดเมืองกัน แล้วเกิดสงครามโลก สงครามเย็น จนเข้าสู่ยุคทุนนิยมเต็มตัว ผู้คนบนที่ราบสูงทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ - ภาคอีสานประเทศไทยก็สามารถต่อสู้ดำรงตนยืนหยัดสร้างบ้านแปงเมือง

เราต้องรู้จักร่างกายของเรา หน้าที่อวัยวะแต่ละส่วน ความสำคัญและการถนอมรักษาไว้ให้ทนนาน อาหารใดมีประโยชน์อะไรมีโทษ ในสวนครัวหัวไร่ปลายนาและรอบ ๆ ชุมชนมีไม้ดอกไม้ผลไม้ยืนต้นพืชสัตว์ชนิดใด และต้องรู้จักทะเล ภูเขา รู้จักห้วย หนอง คลอง บึง แม่น้ำทุกสาย

เว้าแล้วต้องเฮ็ด เฮ็ดให้สุด ขุดให้ถึง ผิดถืกค่อยว่ากัน สิ่งใด๋ดียกยอขึ้น สิ่งใด๋บ่ดีแก้ไข ทั้งเฮ็ดทั้งเฮียนคู่กันไป ความผิดบ่ไซ้ความซั้ว ความซั่วคือบ่เปลี่ยนแปลง

คำว่า “วัฒนธรรม” หรือมีผู้เสนอใช้คำ “พฤติธรรม” ที่ถอดมาจากคำภาษาอังกฤษ “Culture” ในส่วนงานวัฒนธรรมสมควรทำหน้าที่บำรุงเลี้ยงและกำกับสั่งงานการเมืองและงานความมั่นคงเสมือนหัวใจและสมองที่หล่อเลี้ยงและสั่งงานแขนขา รวมทั้งอวัยวะส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย

“บักหุ่ง ” พืชพื้นถิ่นแถบอเมริกากลางโน้นอพยพแพร่พันธุ์ไปทั่วโลก เพิ่งมาถึงเมืองไทยเมื่อยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์นี่เอง ครั้นเมื่อเดินทางถึงภาคอีสาน “บักหุ่ง” ผูกเสี่ยวกับปลาแดกแล้ว ไม่เคยแยกจากกันอีกเลย เป็นคู่ฮักแพงทุกมื้ออาหาร แถมเป็นของว่างได้ทั้งยามเช้ายันคํ่าคืนดึกดื่น

รัฐบาลมีความเป็นประชาธิปไตยเสมอภาค โปร่งใส มีคุณธรรม ทั้งมีนโยบายให้คนรํ่ารวยกรอกแบบสอบถามว่า รวยเท่าใหร่ รวยมาได้อย่างไรหากรวยด้วยสมอง สองมือที่สะอาด ความสามารถเป็นเลิศ ก็ประกาศเกียรติ ยกย่องเป็นแบบอย่าง หากพบการทุจริต ใช้ตำแหน่งหน้าที่ไปหาเศษหาเลย ข้าราชการระดับสูงมีตำแหน่งซํ้าซ้อนในหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ

องค์ประกอบทุกส่วนของโครงสร้างสังคมไทยเรานับวันยิ่งอ่อนแอ องค์รัฏฐาธิปัตย์ไร้วิสัยทัศน์ มวลหมู่เสนาอำมาตย์หมดสิ้นธรรมาภิบาล ราษฎรต่างพากันหาอยู่หากินเอาตัวรอดกันไป ท่ามกลางการดิ้นรนต่อสู้ปากกัดตีนถีบ มีเพียงเส้นบาง ๆ

๐ หนึ่งชาติพันธุ์วรรณาได้ปรากฏ ชีวิตเลี้ยวเคี้ยวคดเกินกฎสร้าง วันปู่ย่าตายายออกเดินทาง ไม่ตายดับจึงถากถางสร้างตำนาน...

ภายหลังออกพรรษา ท้องฟ้าเปิดโล่ง ลมหนาวพัดพาความเย็นฉํ่าแผ่กระจายไปทั่วทุกหนแห่ง เสร็จสิ้นงานนา ข้าวเต็มยุ้ง ปลาแดกเต็มไหผู้คนเบิกบานได้ทำบุญทำทาน ดูหนังฟังหมอลำ คนจำนวนไม่น้อยจากภาคส่วนต่าง ๆ ของประเทศ มักตั้งคำถามว่า ถ้าไปเที่ยวอีสานจะไปดูอะไร มีอะไรให้จับจ่ายซื้อหา