ทางอีศาน71

คนไทยถูกฝรั่งหลอกมาหลายปีอย่างน้อย ๓ เรื่อง คือ ข้าว มะพร้าว กัญชา ที่หลอกได้เพราะเขาครอบงำความคิดคนไทยมานาน ด้วยอิทธิพลของ “อารยธรรมตะวันตก” ที่แพร่เข้ามาสู่ตะวันออกและเมืองไทยหลายร้อยปีที่ผ่านมา

วันหนึ่ง บักเลิศมันไปหาปลา มันมีโชคได้ปลาช่อนตัวใหญ่มาหลายตัว พ่อเฒ่านึกก็ไปชักชวนเพื่อนคอเดียวกันมาตั้งวง โดยมีปลาช่อนเผาเป็นกับแกล้ม และในวงเหล้าวันนั้น มีพ่อเฒ่านวน กับพ่อเฒ่าเดช มาร่วมสังสรรค์ด้วย ความสุขและม่วนซื่นในวงเหล้าจึงเกิดขึ้น ! “เป็นใด๋เสี่ยวนึก...กินเหล้าหลาย บักน้อยโต๋มันได้เรื่องอยู่บ้อ?” เสียงพ่อเฒ่านวนถามพ่อเฒ่านึก แต่พ่อเฒ่านึกไม่ตอบ มีแต่อมยิ้ม แล้วก็ยกแก้วเหล้าขึ้นดื่ม พ่อเฒ่านวนเห็นว่าพ่อเฒ่านึกไม่ตอบก็หันไปถามพ่อเฒ่าเดช “หมอเดชเด๋...บักน้อยโต๋เป็นจั่งใด๋?” “เรื่องนั้นโต๋บ่ต้องถามเฮา...อาทิตย์ละสองยืนพื้น!”

พระธาตุพนมเป็นศาสนสถานสำคัญของลุ่มแม่น้ำโขง เป็นที่ประดิษฐานพระธาตุหัวอกของพระพุทธเจ้า ที่เรียกว่า “อุรังคธาตุ” ตั้งอยู่ที่วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม สถานที่ตั้งขององค์พระธาตุพนมเป็นเนินดินสูงกว่าบริเวณโดยรอบประมาณ ๒ เมตร เรียกตามตำนานอุรังคธาตุว่า “ภูกำพร้า”

การศึกษาเรื่อง “แถน” ที่ยังค้างหลงเหลือเป็น “รหัสวัฒนธรรม” อยู่ในสังคมไทสยามนั้นจำเป็นต้องศึกษาเปรียบเทียบกับร่องรอยที่ปรากฏในวัฒนธรรมไท/ไต ทุกกลุ่ม ซึ่งมันทำได้ยาก ผู้เขียนจะพยายามค้นคว้ามาให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ เนื้อหาในบทแรก ๆ นี้ จึงมีความหลากหลายในการตีความ “ถอดรหัสวัฒนธรรมแถน” เป็นการปูพื้นฐานปรับข้อมูลให้รับรู้ตรงกันเสียก่อน แล้วในตอนท้าย ๆ ผู้เขียนจึงค่อย ถอดรหัสออกมาตามแนวคิดเห็นของตนเอง

หากนับย้อนไปในอดีตนั้นไม่ว่าผู้คนจากฝั่งซ้ายหรือลาวขวาแม่น้ำโขง ก็มีพัฒนาการทางด้านประวัติศาสตร์อันยาวนานร่วมกัน กล่าวคือ มีวิวัฒนาการทางสังคมการเมืองมาจากแหล่งเดียวกัน นั้นก็คือ “อาณาจักรล้านช้าง” อาณาจักรดังกล่าวได้สถาปนาศูนย์กลางอำนาจขึ้นที่ฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๙