ทางอีศาน9

ฮีต ๑๒ – ประเพณี ๑๒ เดือนของคนอีสาน ประกอบด้วย / คอง ๑๔ - หลักการครองตน ครองบ้าน ครองเรือน ให้อยู่ในครรลองคลองธรรม ๑๔ ประการ

บทผญา คองคอย โดยพระไม้: คองว่าสิได้ มาเห็นหน้า หวนคืนบ้านเก่า คองว่าสิได้ เห็นหน้าเจ้า เมือบ้านถิ่นอีสาน อีสานบ้าน บ่อนแถนแปงอินทร์หล่อ ว่าสิ มีคู่ค้ำ มาตุ้มสร้างสา ฯ โอนอ พอว่าเถิงเดือนอ้าย เดือนเจียง ลมล่วง หนาวหน่วงน้าว ใจอ้ายอ่าวกระสัน พันธนังฮ้อน ฮนฮวยคึดฮอดอุ่น อวลเอย บุญห่านี้ บ่มีน้องอยู่เคียง ฯ

ในมุมของคนปิดทองหลังพระอยู่เบื้องหลังนักร้องชื่อดังนั้น อีสานเองก็มี สี่ตำนานครูเพลงสร้างสีสันในวงการลูกทุ่งเมืองไทยอย่างมาก อาจเรียกได้ว่า ผู้สำแดงพลังลาวชาวอีสาน ผ่านเสียงเพลง สะท้อนภาพสังคม วิถีชีวิต และเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น บอกเล่าผ่านบทเพลงยุคสมัยได้อย่างคมชัดผนวกกับความสละสลวยทางภาษาที่นักแต่งได้แต่งขึ้นกลมกลืนกับเสียงร้องที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตนของนักร้อง

ท่านบอกพวกเราว่าการศึกษาเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ถ้าเราอยู่ภายในห้องสี่เหลี่ยม แล้วมองผ่านช่องหน้าต่างหรือประตู เราก็จะเห็นภาพภายในกรอบประตูหรือหน้าต่าง แต่เมื่อใดที่เราออกจากห้องสี่เหลี่ยมนั้น แล้วมองไปโดยรอบ เราจะเห็นโลกทั้งโลก

๑๑. เป็นศิษย์หาให้ครูเห็นชอบ ให้ประกอบคุณไว้ห้าอัน อย่าดื้อดันนอนหลังตื่นก่อน อุปฐากอย่าผ่อนเพียรทำ อย่าเถียงคำครูบาสอนง่าย อย่าเบี่ยงบ่ายหลบหลีกการงาน พระอาจารย์สอนธรรมให้ฮู่ อดสาสู้ใจน้อมหมั่นเพียร

ในค่ำวันนั้น พวกเราสี่ห้าคนนั่งอยู่ในบริเวณที่พักของหน่วยบินตำรวจ จังหวัดยะลา “เขา” คนที่ผมจะพาท่านผู้อ่านไปทำความรู้จักเดินเข้ามาสมทบในภายหลัง เขาเป็นหนุ่มใหญ่ ร่างสูงบึกบึนเกินเกณฑ์มาตรฐานชายไทย ผิวคล้ำ หน้าตาคมเข้มเหมือนคนใต้โดยทั่วไป พูดจาเสียงดังฟังชัดหันไปหาลูกน้องที่เป็นช่างเครื่องเฮลิคอปเตอร์ที่เป็นคนใต้ก็แหลงใต้ “ชับเปรี๊ยะ” (ชัดเจน) หันมาหาช่างเครื่องที่เป็นบักหำน้อยคนอุบลราชธานีก็เว้าลาว “จ้อย ๆ ”

เปีย, เปี๋ย เป็นอุปกรณ์สำหรับม้วนด้ายหรือไหมให้เป็นไจ โดยใช้มือข้างหนึ่งจับแกนเปียไว้ มืออีกข้างหนึ่งถือด้ายแล้วแกว่งด้ายไขว้กับแขน เปียอย่างเป็นระเบียบตามปริมาณที่ต้องการ แล้วปลดด้ายออกเพื่อจับเป็นไจหรือปอย...