บทความ

ดูภาพเก่า “เฮือนโบราณ” แบบอีสาน เห็นบ้านยกใต้ถุนสูงมีบันไดพาดกับชานบ้าน ทำให้ย้อนคิดถึงอดีตบ้านเรือนในชุมชนชนบทบ้านนอกคอกนาเมื่อสมัยยังเป็นเด็ก เคยเห็นบันไดที่คนอีสานเรียกว่า “หัวคันได” ลองเอามาเขียนเล่าย้อนอดีตดูบ้าง น่าจะได้แง่คิดอะไรดี ๆ ตามแบบฉบับของเสียงเมือง “ทางอีศาน”

วัฒนธรรมบั้งไฟ” จัดอยู่ในสังกัดร่วม ‘สายวัฒนธรรมแถน’ ของชาวไท|ลาว กลุ่มต่าง ๆ ที่สืบสายเชื้อเครือมาจาก ‘ชาวไป่เยวี่ย’ ในส่วนสายชาติพันธุ์ไท มายาวนานแต่โบราณสมัย จากการวิจัยสนามของนักวิชาการหลายท่าน รวมทั้งของผู้เขียนเอง ข้อมูลสนามบ่งชี้ว่า ประเพณีบุญบั้งไฟของชาวไทยถิ่นอีสานอยู่ร่วมบริบทประวัติศาสตร์สังคมและวัฒนธรรมมากับชาวลาวแห่งอาณาจักรล้านช้าง

“จางไห่ตื้งซิบสี่ เป่าปี่ขึ้นเมิ้งผี” ช่าง (นักดนตรี) สิบสี่ (คน) เป่าปี่ขึ้น (ไป) เมืองผี (สวรรค์)